Ilmiy-metodik jurnali scientific-methodical journal ministry of public education of the

Gulasal AHMEDOVA, 
Andijon viloyati Izboskan tumani 10-maktab 
boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA ONA TILINI 
O‘qITISHDA ZAMONAvIY TEXNOLOGIYANING 
AhAMiYATi 

---

89
o‘quv-tarbiya  jarayonida  pedagogik  texnologiyalarning  to‘g‘ri  joriy  etilishi,  o‘qituvchi-
ning bu jarayonda asosiy tashkilotchi yoki maslahatchi sifatida faoliyat yuritishi nazar-
da tutilganligini aytish mumkin. 
Zamonaviy texnologiya va ularning ta’limda qo‘llanishiga oid bilimlar, o‘quvchilarni 
bilimli hamda yetuk malakaga ega bo‘lishlarini ta’minlaydi. Innovatsion texnologiyalar 
pedagogik jarayon hamda o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatiga yangilik, o‘zgarishlar kiri-
tish bo‘lib, uni amalga oshirishda asosan interfaol uslublardan foydalaniladi. Interfaol 
– o‘zaro harakat qilmoq yoki kim bilandir suhbat, muloqot tartibida bo‘lishni anglatadi. 
Zamonaviy  ta’limni  tashkil  etishda  qo‘yiladigan  muhim  talablardan  biri  ortiqcha 
ruhiy va jismoniy kuch sarf etmay, qisqa vaqt ichida yuksak natijalarga erishishdir.
Dars jarayonida bir nechta metodlardan o‘rinli foydalanish darsning samaradorli-
gini oshiradi, o‘quvchini faollashtiradi. Ta’lim shakli, metodlari sinfdan sinfga o‘tgan sari 
oddiydan murakkabga qarab rivojlantirib borilishi, quyi (2-4) sinflarda ko‘proq rasm-
lar, narsa-buyumlardan foydalanish, slaydlar, audio va videolavhalardan foydalanish, 
darslarda ta’limiy o‘yinlardan foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Biroq ulardan o‘quvchilarning  yosh xususiyatlaridan  kelib chiqqan holda foyda-
lanish lozim. Ta’limiy o‘yinlarni qo‘llashda me’yorni bilish kerak, ularni haddan ziyod 
ko‘paytirib yuborish o‘quvchini dars maqsadidan chetlashtirib qo‘yishi mumkin.
Ona tili darslarida grammatik jadvallar, test, rasmlar, muhokamali topshiriqlar, har 
xil mantiqiy vaziyatlar, boshqotirmalar, yozuvchi va shoirlarning hayoti, ijodi, ularning 
boy madaniy merosini tushuntirish uchun multimedia vositalaridan, videoroliklardan, 
elektron darsliklardan foydalanish yaxshi natija beradi. 
Boshlang‘ich  sinflarida  ona  tili  darslarida  grammatik  jadvallardan  foydalanish 
maqsadga muvofiq deb o‘ylaymiz. Bunda grammatik jadvallarni innovatsion shaklda 
ishlab chiqish juda dolzarbdir. Masalan, 4-sinf o‘quvchilari boshlang‘ich ta’lim daraja-
sidan kelgusida yuqori sinfga qadam qo‘yish davrida bo‘lib, ularda har bir predmetni 
quyi sinflarda o‘rgangan bilim darajasiga bog‘lagan holda tasavvur qilishini nazarda 
tutish lozim.
Bunda  esa  grammatik  jadvallar  o‘quvchilarning  tasavvur  va  fikrlash  qobiliyatini 
oshi radi.  Grammatik  jadvallarning  eng  muhim  jihati  o‘quvchi  undagi  ma’lumotlarni 
ko‘rish orqali xotirasida saqlaydi. 
Biz o‘quvchining eshitganidan ko‘ra ko‘rgani ko‘proq yodida qolishini hisobga ol-
gan holda, quyida 4-sinf “Ona tili” darslarida o‘tiladigan “So‘z turkumlari”ni (1-jadval)
o‘rganishda samarali bo‘lgan grammatik jadvallardan namunalar keltirib o‘tamiz.