Ilmiy ta’lim fanining nazariy metodologik asoslari, ilmiy faoliyat tushunchasi va uning boshqa sohalarda ahamiyati

Tezislarning tuzilishi

Tezislar ma'lum bir tuzilishga ega bo'lib, unga amal qilib muammoning mohiyatini aniq aytib bera olasiz. Tezislarning uchta asosiy qismi bor: kirish qismi, asosiy qismi va xulosa. Muqaddima oldida avtoreferatlar muallifi va ularning sarlavhasi haqidagi ma`lumotlar bor, ular ma'lum bir nashr talablariga muvofiq tuzilgan.
Muqaddima... Bu qism tadqiqot muammosiga kirishni, uning dolzarbligi va tadqiqot maqsadini tavsiflashni nazarda tutadi. Umumiy hodisa uchun an'anaviy iboralar ishlatiladi, yangi yoki kam uchraydigan atamani esa uning qisqacha tavsifidan boshlash kerak.

Aloqadorlik va boshqa elementlarni ifoda etganda, maqolangizda bo'lishi mumkin bo'lgan matn paragraflarini qayta yozmang. Tezislarda siz muammoga e'tibor qaratishingiz va uning dahshatli o'lchamlari yoki oqibatlarini batafsil tasvirlashga urinmasligingiz kerak.

Asosiy qism... Bu erda tadqiqot muammosi bilan birlashtirilgan asarning bir nechta asosiy qoidalarini taqdim etish zarur. Tezislarning bu qismiga alohida e'tibor berilishi kerak, chunki ular tadqiqotning mohiyatiga tegishlidir va etarli hajmda berilishi kerak. Miqdoriy tadqiqotda, ishlatilgan usullarni, tanlab olish parametrlarini va asosiy natijalarni qisqacha ta'riflash zarur.
Birinchidan, siz tadqiqot o'tkazgan nazariy pozitsiyalarni tuzing. Matn sizga bu borada yordam beradi:
Keyin tadqiqotning aniq natijalarini tasvirlab bering, masalan, konstruktsiyadan foydalanib: "o'rganish davomida ... aniqlandi".
Tadqiqot usullarini tavsiflashda, sub'ektlar qanday mezonlarga ko'ra tanlanganligini, tadqiqot necha bosqichdan iboratligini, qanday shaklda o'tkazilganligini qayd etish mumkin. Bularning barchasini keraksiz tafsilotlar (tadbirning joyi va shartlari, guruhlarning tarkibi va boshqalar) va ahamiyatsiz so'zlar bo'lmasdan 1-2 jumlaga qo'yish kerak.
Xulosa... Oxirgi so'zlar ilgari berilgan barcha xulosalarni aks ettirishi kerak. Oxirgi qismda siz tadqiqot natijalarini umumlashtirishingiz kerak. Bu oldingi qismda tasvirlangan xulosalarning umumlashtirilishi bo'lishi mumkin. O'quvchini asarning oxirigacha olib boradigan an'anaviy qurilishlar sizga yordam beradi: "tadqiqot natijalari shuni ko'rsatadiki ...", "shu tarzda ..." va boshqalar.

6. 
   Inson taraqqiyotida fanning o‘rni qanday va hozirgi kundagi ahamiyati?
   

7. 
   Mamlakat taraqqiyotida fanning o‘rni qanday bo’lishi kerak?
   
8. 
   XX asr fanlarining asosiy yutuqlarini haqida nimalarni bilasiz.
   
9. 
   XXI asr boshidagi fanning asosiy yutuqlarini haqida nimalarni bilasiz.
   
10. 
    Informatikaning fan sifatida rivojlanishining qanday tarixiy bosqichlarini ajratish mumkin?
    

Informatika va axborot texnologiyalari fani tarixi va rivojlanish bosqichlari. Informatika– bu insoniyat faoliyatining bir sohasi bo`lib, u axborotni hosil qilish, saqlash va kompyuter yordamida uni qayta ishlash, shu bilan bir qatorda tatbiq muhiti bilan o`zaro bog`liq bo`lgan jarayonlarning aloqadorligini o`z ichiga oladi
«Informatika» so`zi dastlab, XIX asrning 60 – yillarida Frantsiyada vujudga keldi. U informatsiya (information) va avtomatika (automatique) so`zlarini birlashtirishidan hosil bo`lib, «ma’lumotlarni avtomatik qayta ishlash» degan ma’noni bildiradi. Ingliz tilida gaplashadigan mamlakatlarda u kompyuter fani (Computer science) deb ataladi. Mustaqil fan sifatida informatika XX asrning 40 – yillar oxirida texnika, biologiya, ijtimoiy va boshqa sohalarda boshqarishning umumiy printsiplari haqidagi fan – kibernetika fani bazasida vujudga keldi.
Informatikaning asosiy vazifasi – axborotni qayta ishlashning yangi usullari va vositalarini yaratish hamda ularni amaliyotda qo`llashdan iboratdir. Informatika quyidagi masalalarni yechadi:
ixtiyoriy axborot jarayonlarini tekshirish;
axborot jarayonlarini tekshirish natijasida olingan bazani qayta ishlash uchun eng yangi texnika va texnologiyalarni yaratish;
jamiyatning barcha sohalarida kompyuter texnikasi va texnologiyasidan unumli foydalanishning ilmiy va muhandislik muammolarini yechishni yaratish hamda ularni tatbiq etish.
Shartli ravishda informatikani uchta o`zaro bog`liq qismga bo`lish mumkin:
Informatika keng ma’noda fan, texnika va ishlab chiqarish, ya’ni inson faoliyatining barcha sohalarida axborotni kompyuter va telekommunikatsiyalar yordamida qayta ishlash, saqlash, uzatish bilan bog`liq bo`lgan yagona sohadir.
Informatika ham xuddi fundamental fanlar singari kompyuterlar texnologiyasi bazasidan ixtiyoriy ob’ektlarni boshqarish jarayonlarning axborot ta’minoti metodologiyalarini, tatbiqiy predmet sifatida esa insonning konkret ishlab chiqarish faoliyati doirasida axborot tizimlarini yaratish bilan shug`ullanadi.
Informatikaning asosiy tushunchalaridan biri bu axborot dir.
Axborot so`zi lotincha «information» so`zidan kelib chiqqan bo`lib, tushuntirish, tanishtirish, bayon etish degan ma’nolarni anglatadi.

11.