Ilmiy ta’lim fanining nazariy metodologik asoslari, ilmiy faoliyat tushunchasi va uning boshqa sohalarda ahamiyati

Ilmiy tadqiqotlar strukturasi. Ilmiy izlanishlar (tadqiqotlar) – obyektiv
borliqni, qonuniyatlar va real dunyo voqeliklari orasida bog‘liqlikni anglab
yetish – bilish jarayonidir.

3. 
   Ilmiy faoliyat va Ilmiy tadqiqot haqida ma’lumot bering.
   

Ilmiy faoliyat natijasi quyidagi asosiy belgilari bilan ifodalanuvchi yangi
ilmiy bilimlarni olishga, o‘zlashtirishga qayta ishlashga va sistemaga tushi
rishga yo‘naltirilgan ijodiy faoliyat (ilmiy ish yoki ilmiy mehnat):
– yangiligi va haqiqiyligi, ehtimollik xarakteri va tavakkalligi (risk),
ilmiy natijalarni ishonchliligi va isbotlanishliligi.
Ilmiy faoliyat quyidagicha klassifikatsiyalanadi:
a) maqsadi bo‘yicha: nazariyani rivojlantirish, yangi texnika va texno
logiya yaratish, mavjud texnika va texnologiyalarni takomillashtirish;
b) ilmiy ish turlari bo‘yicha: fundamental, amaliy tadqiqotlar, ilmiy izla
nishlar;
d) ilmiy tadqiqot ishi ko‘lami bo‘yicha: fandagi biror yo‘nalish, ilmiy
muammo, ilmiy mavzu;
e) tadqiqot uslubi bo‘yicha: nazorat, eksperimental va aralash tadqiqotlar;

Ilmiy tadqiqot (izlanish) uchta tarkibiy qism: insonning maqsadli fao

liyati, ilmiy mehnat predmeti va ilmiy mehnat vositalaridan iboratdir.
Insonning maqsadli ilmiy faoliyati tadqiqot obyekti haqida (bo‘yicha)
yangi bilimlarga yoki obyekt haqidagi (bo‘yicha) mavjud bilimlarni
to‘ldirishga erishishda anglab yetishni bilishning aniq usullaridan va ilmiy
uskunalardan (o‘lchov, hisoblash texnikalari) mehnat vositalaridan
foydalanishga tayanadi.
Ilmiy mehnat predmeti tadqiqotining faoliyati yo‘naltirilgan tadqiqot
obyekti va u haqidagi (oldingi) bugungacha bo‘lgan bilimlar. Tadqiqot
obyektiga moddiy dunyoning har qanday materiali (elektrotexnik uskunalar,
elektrlashtirilgan qurilmalar, mashina va mexanizmlar), jarayonlar
(texnologik, energetik, agrotexnik, elektromagnit, moddiy materiallar ele
mentlari va h.k.lar) kiradi.
Ilmiy tadqiqotlar, ko‘zlangan maqsadi, tabiat yoki ishlab chiqarish
bilan bog‘liqlik darajasi, ilmiy ishning xarakteri va chuqurligiga (qamroviga)
qarab fundamental, amaliy va ishlanmalarga bo‘linadi.