Imom Termiziy rivoyati

Jonivorlarga nisbatan shafqatsizlik jonivorlarga zoʻravonlik qilish, jonivorlarga beparvolik deb ataladi. Bu beparvolik odamlar tomonidan odam boʻlmagan jonivorlarga azob berish yoki zarar yetkazishni anglatadi. Toʻgʻrirogʻi, oʻyin-kulgi, muayyan yutuq uchun hayvonlarni oʻldirish kabi holatlar uchraydi. Hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik baʼzan zoosadizm deb taʼriflangan sababsiz va joʻrttaga jonivorlarga ozor berishni anglatuvchi atamani ham oʻz ichiga oladi.Jonivorlarga nisbatan shafqatsizlikka oid qonunlarga turlicha yondashuvlar dunyoning turli yurisdiksiyalarida uchraydi. Masalan, baʼzi mamlakatlarda hayvonlarni oziq-ovqat, kiyim-kechak yoki boshqa mahsulotlar olish uchun oʻldirish usullari qonunlashtiriladi, boshqalarida esa jonivorlarni oʻyin-kulgi, taʼlim, tadqiqot uchun yoki uy hayvonlari sifatida saqlash koʻzda tutiladi. Jonivorlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda boʻlish masalasiga bir qancha konseptual yondashuvlar mavjud.Hishom ibn Zayd rivoyat qiladi: “Men Anas bilan birga Hakam ibn Ayyubning huzuriga kirdim. Anas bir guruh bolalar bir tovuqni bog’lab qo’yib , toshbo’ron qilayotganlarini ko’rib : “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam jonivorlarni ushlab olib, qiynashdan qaytarganlar”,-dedi”.
Garchi jonivorlarga nisbatan notoʻgʻri munosabatda boʻlish nuqtai nazaridan baʼzi amaliyotlar shafqatsiz deb eʼtirof etilgan boʻlsada, hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik oʻzi nima ekanligi toʻgʻrisida turli xalqlar va madaniyatlar bir xil taʼrifga ega emas.Abdulloh ibn Abbos(r.a)dan rivoyat qilinadi. “Rasululloh sollallohu alayhi vassallam hayvonlarni bir-biri bilan urushtirishdan qaytardilar”.
Imom Termiziy rivoyati