Impact Factor: issn-l: 2544-980x courselab Dasturida Elektron Darsliklar Yaratish Va Uni Oliy Ta’limdagi O`Rni

Vol. 24 (2022): Miasto Przyszłości 
89 
Miasto Przyszłości 
Kielce 2022 
 Ta‘lim kurslariga har qanday Rich-medianing har qanday turini —Macromedia®Flash®, Shockwave®, Java® va har 
qanday formatdagi videoformatdagi fayllarni joylashtirish imkonini beradi. 
 Musiqiy ketma-ketlik joylashtirish va sinxronlashning oson mexanizmlari. 
 Microsoft®PowerPoint® formatidagi taqdimotlarni o‗quv materialiga joylashtirish imkoniyati. 
 Har xil dasturiy ta‘minotlarning simulyasiyalarini yaratish imkonini beruvchi ekranni suratga olish mexanizmiga ega. 
 Amallarni izohlashning oson tiliga ega. 
 Malakali foydalanuvchiga dastur fayllarining xususiyatlariga to‗g‗ridan - to‗g‗riJavaScript-kirish imkonini beradi. 
 Elektron ta‘lim kurslarini ko‗rish uchun Javaning bo‗lishi talab qilinmaydi. 
CourseLab yordamida yaratilgan ta‘lim materiallari ishlatilish turiga qarab, elektron ta‘limning quyidagi: AICC 
(http://www.aicc.org), SCORM 1.2 (http://www.adlnet.org) standartlariga mos keladi. 
Multimediali ma‘ruzalar yaratishda courselab dasturida slayd, kadr va lavha mohiyati 
CourseLab yordamida yaratilgan o‘quv kurslari modullar, ularni tyematikbirlashtiradigan bo‘limlarga birlashtirilishi 
mumkin. Bo‘limlar ham o‘z navbatida bo‘limlarga birlashtirilishi mumkin, shunday qilib o‘quv kursining murakkab 
iyerarxiyasi tuzilishi mumkin. Bo‘limlarga birlashtirish tyexnik nuqtai nazardan chyeklanmagan bo‘lsa ham, amalda 
foydalanuvchiga kurs strukturasi tushunarli bo‘lishi uchun murakkab iyerarxiyadan foydalanish tavsiya etilmaydi. 
Masofaviy ta'lim tizimida bo‘lim odatda o‘zida modul va boshqa bo‘limlarni birlashtiradigan papka sifatida ko‘rsatiladi. 
Bo‘lim – masofaviy ta'lim tizimida faqat tuzilish birligi hisoblanadi – o‘zining holati haqida o‘quv modullaridan hyech 
qanday ma'lumot olmaydi va tizim bo‘limga unga kiruvchi modular holatiga qarab o‘zgartirishlar kiritadi. Tyematik 
birlashtirilgan ma'ruza va darslar kyetma-kyetligi sifatida harqlanishi mumkin. 
Slayd (intyeraktiv sahifa) – ta'lim modulining asosiy strukturaviy birligi. Slaydlarda kurs muallifi o‘quv va yordamchi 
adabiyotlarni, mashg‘ulotlar va tyestlarni joylashtiradi. O‘quv jarayonida slayddan slaydga o‘tish muallif tomonidan 
byelgilangan kyetma-kyetlikda amalga oshiriladi. Slayd bir yoki bir nyecha kadrlardan iborat bo‘ladi (murakkab 
animatsiyalar yoki dasturiy ta'minot simulyatsiyasi mavjud bo‘lsa kadrlar soni judayam ko‘p bo‘lishi mumkin). Har qanday 
slayd kamida bitta kadrga ega bo‘ladi. Masofaviy ta'lim tizimida slaydlar mustaqil ravishda foydalanib bo‘lmaydigan va 
ta'lim moduli tomonidan boshqariladigan kichik birlikdir. Slayd o‘quv moduli mavzusini to‘liq ochib byerishi kyerak. 
Kadr – ta'lim modulining eng kichik birligi, slaydning bir qismidir. Aynan kadrlarda muallif tomonidan modullarda 
ishlatiladigan Ob'yektlar joylashtiriladi. Tyexnik ravishda kadrlar soni chyegaralanmagan bo‘lsa ham, amalda kadrlar 
sonini 30-40 tadan oshirish tavsiya etilmaydi, chunki kadrlar sonining ko‘pligi modul ochilishini syekinlashtirishi mumkin 
va bu foydalanuvchiga noqulayliklar tug‘diradi. Masofaviy ta'lim tizimida kadrlarga huddi slaydlar kabi alohida kirish 
mumkin emas, tizimni boshqarishi mumkin bo‘lgan eng kichik birlik – ta'lim modulidir. Kadr alohida birlik hisoblanmaydi 
– u faqat slyadning tarkibiy qismidir. 
Modulning maxsus slaydlari: lavha, mastyer-slayd. har bir modulda maxsus slaydlar bo‘ladi: slayd-lavha va mastyer-slayd 
(bir yoki bir nyecha). Lavha Slayd-lavha – modulning o‘ziga xos muqovasidir, bu ta'lim moduli ochilishi bilan 
foydalanuvchiga ko‘rsatiladigan maxsus slayddir. Lavha ko‘rsatilish davomida modulning asosiy kodi yuklanishni 
boshlaydi, shunday qilib, lavha kod yuklanish jarayonini syezdirmaydi. Yodda tuting! Lavha ko‘rsatilish jarayonida kod 
oxirigacha yuklanmagani uchun qiyin ob'yektlar ko‘rsatilmaydi. Lavha yaratishda unda matn, rasm va ―modulni boshlash‖ 
maxsus tugmasidanfoydalanish tavsiya etiladi. 
Mastyer-slayd – modul slaydlari yaratiladigan ―qobiq‖dir. Odatda hamma slaydlarda takrorlanadigan ob'yektlardan iborat 
bo‘ladi – masalan, modul bo‘ylab harakatlanish, yordam va boshqa qo‘shimcha ob'yektlar. Bir ta'lim modulida bir qancha 
mastyer-slaydlardan foydalanish mumkin (tyexnik ravishdamastyer-slaydlardan foydalanish chyegaralanmagan – hatto 
mastyer-slayd har birslayd uchun yaratilishi mumkin), lyekin amalda bir mastyer-slaydning o‘zi ham yyetarli bo‘ladi. 
Multimediali ma‘ruzalar yaratishda courselab dasturining asosiy imkoniyatlari 
CourseLab – bu Intyernyet tizimida, masofaviy ta'lim tizimlarida,kompakt disk yoki boshqa har qanday saqlash 
qurilmalarida ishlatish uchun mo‘ljallangan intyeraktiv ta'lim matyeriallari (multimediali elektron ma‘ruza darslik) 
tayyorlash uchun mo‘ljallangan kuchli va ishlatish oson bo‘lgan dasturiy vosita. 
WYSIWYG tizimida ko‘rish va natijalarni olish mumkin bo‘lgan ta'limmatyeriallarini yaratish va tahrir qilish.Tuzuvchidan 
HTML yoki boshqa dasturlash tillarini bilishni talabqilmaydi. 
Ob'yektiv yondashish har qanday qiyinlikdagi ta'lim matyeriallarini yaratishimkonini byeradi. Syenariylardan foydalanish 
murakkab ko‘p ob'yektli bog‘liqliklarni yaratishni osonlashtiradi. 
Tyestlarni avtomatik yaratish myexanizmiga ega. Ochiq ob'yektiv intyerfyeys ob'yekt va shablonlar kutubxonasi va 
foydalanuvchiyaratgan kutubxonalarni osonlikcha kyengaytirish imkonini byeradi. 
Ob'yektlar animatsiyasi myexanizmiga ega. 

---