Individual psixologiya

---

Individual psixologiya- psixologiyadagi freydizm oqimidan ajralib chiqqan 
yoʻnalish. A. Adler taʼlimotiga asoslangan. Individual psixologiya. kishining 
ijtimoiy xususiyati negizida tugma ijtimoiy hissiyot yotadi, biroq bu hissiyotning 
toʻla taraqqiy etishi uchun uni tarbiyalash lozim, deb hisoblaydi. 
Individual psixologiya. nuqtai nazaridan bola shaxsining tuzilishi 
(individualligi) ilk bolalik (5 yoshgacha boʻlgan) davrida alohida "turmush tarzi" 
koʻrinishida namoyon boʻladi va u bolaning butun kelgusi psixik rivojlanishini 
belgilab beradi. Bola oʻz tana aʼzolarining hali yetarlicha takomillashmaganligi 
tufayli nomukammallik hissini tuyadi, buni bartaraf etishga urinish davomida bola 
oʻz-oʻzini anglab, maqsadlari shakllana boradi. Agar bu maqsadlar real boʻlsa, shaxs 
meʼyorida rivojlanadi, mabodo haqiqatdan yiroq boʻlsa, u holda shaxs nevrotik va 
jamiyatga zid xususiyatlar bilan shakllanadi. Ilk bolalik yoshida tugma ijtimoiy 
hissiyot bilan nomukammallik hissi oʻrtasida qarama-qarshilik paydo boʻladi, bu hol 
kompensatsiya va oʻta yuqori kompensatsiya vositalarini ishga solib yuboradi. Bu 
hukmronlikka, boshqalardan ustun boʻlishga intilishni va xulq-atvorning ijtimoiy 
qadrlanadigan meʼyorlaridan ogʻishni keltirib chiqaradi. Bunday nevrotik 
subʼyektlarga yordam qilish psixoterapiyaning vazifasidir. Individual psixologiya. 
gʻoyalari nafaqat shaxs psixologiyasida, shuningdek, ijtimoiy psixologiyada ham 
keng yoyildi. Ulardan guruxli psixoterapiya usullarida foydalanildi. 
 
Alfred Adler 
(7-fevral 1870— 28-may 1937) 
 Avstriyalik 
psixiatr 
va 
psixolog. 
Zigmund 
Freydning 
shogirdi. 
Psixoanalizning individual psixologiya yoʻnalishiga asos solgan. Alfred Adler 
psixologiyasi Fridrix Nitsshening “Hukmronlikka intilish erkinligi” haqidagi 
taʼlimoti bilan hamohangdir. 
Alfred kambag'al yahudiy oilasida olti farzandning uchinchisi edi. Adler 
o'zining jismoniy zaifligi bilan o'jarlik bilan kurashdi. Iloji bo'lsa, yosh Alfred 
boshqa bolalar bilan yugurib o'ynadi, ular uni har doim mamnuniyat bilan o'z 

---

kompaniyasiga qabul qilishdi. U uyda yetishmayotgan tenglik va o'zini hurmat qilish 
tuyg'usini do'stlari orasida topdi shekilli. Ushbu tajribaning ta'sirini Adlerning 
keyingi ishlarida ko'rish mumkin, u empatiya va umumiy qadriyatlar muhimligini 
ta'kidlab, uni ijtimoiy manfaat deb ataydi, uning fikricha, shaxs o'z salohiyatini 
ro'yobga chiqarishi va jamiyatning foydali a'zosiga aylanishi mumkin. . 
Bolaligida Adler bir necha marta o'limga yaqinlashdi. Alfred 3 yoshga 
to'lganda, ukasi ular birga uxlagan belanchakda vafot etdi. Bundan tashqari, Adler 
ikki marta ko'chadagi baxtsiz hodisalarda deyarli halok bo'ldi va besh yoshida u og'ir 
pnevmoniyadan aziyat chekdi. Oila shifokori ishni umidsiz deb hisobladi, ammo 
boshqa shifokor bolani qutqarib qolishga muvaffaq bo'ldi. Ushbu hikoyadan keyin 
Adler shifokor bo'lishga qaror qildi. 
Yoshligida Adler o'qishni juda yaxshi ko'rardi. Keyinchalik adabiyot, Injil, 
psixologiya va nemis klassik falsafasi bilan yaxshi tanishish unga Vena jamiyatida 
mashhurlik olib keldi va keyinchalik ma'ruzachi sifatida jahon miqyosida shuhrat 
qozondi. 
18 yoshida Adler Vena universitetining tibbiyot fakultetiga o'qishga kirdi. 
Universitetda u sotsializm g'oyalari bilan qiziqdi va bir necha siyosiy uchrashuvlarda 
qatnashdi. Ulardan birida u universitetda o'qigan rus talabasi, bo'lajak rafiqasi Raisa 
bilan uchrashdi. O'qishni tugatgandan so'ng, Adler sotsial-demokratga aylandi. 1895 
yilda Adler tibbiyot doktori darajasini oldi. U o'z amaliyotini dastlab oftalmolog, 
keyin umumiy amaliyot shifokori sifatida boshlagan. Keyinchalik, asab tizimining 
faoliyati va moslashuviga qiziqish ortib borayotganligi sababli, Adlerning 
professional intilishlari nevrologiya va psixiatriyaga o'tdi.