A.Mohinur TIV - Indoneziya JSHOdagi 250 mln aholiga va boy tabiiy zahiralarga ega bo‘lgan eng yirik mamlakatdir. O‘rta muddatli istiqbollarda bir qator bashoratlarga ko‘ra, Osiyodagi yangi kuch hamda mintaqaviy rivojlanish markazlaridan biriga aylanishi mumkin.
- Indoneziya tashqi ishlar vazirligi mamlakat Gollandiyadan mustaqillikka erishganidan so‘ng darhol – 1945 yilda yaratilgan edi.
- Mustaqil respublika mavjudligining dastlabki yillarida siyosiy mustaqillikni saqlash va asl suverenitetni qaror toptirish uchun kurash, Indoneziya TIV faoliyatining bosh g‘oyasi va mazmuniga aylangan holda yosh davlat diplomatiyasining xususiyatini ham belgilab berdi, so‘l milliy mafkura uning asosiy bo‘g‘iniga aylandi.
Qoʻshilmaslik harakati Indoneziyaning xalqaro diplomatiyasi tarixida uning asl tasviriga aylangan “Qo‘shilmaslik siyosati” mamlakat tashqi siyosiy rolining asosi bo‘lib qoldi. - 1960 yillarning o‘rtasida davlat to‘ntarishidan so‘ng qaror topgan avtoritar tartibot Indoneziyaning diplomatik nufuzini sezilarli darajada pasaytirib yubordi. Indoneziyaning g‘arbparast yo‘li uni sotsialistik mamlakatlardagi do‘stlaridan so‘l milliy mafkuraga tayangan hamda “ijobiy qo‘shilmaslikka” yo‘l tutgan davlatlardan uzoqlashtirib qo‘ydi. Shimoliy Timorning kuch ishlatish yo‘li bilan egallab olinishi hamda mamlakat ichidagi demokratiyaning bostirilishi jahon hamjamiyatidagi aksariyat mamlakatlar bilan o‘zaro munosabatda muammolar keltirib chiqardi.
Indoneziya diplomatiyasining xalqaro hayotdagi ko‘plab masalalar bo‘yicha ilg‘or global xususiyati mintaqaviy mo‘‘tadil va mudofaa tusiga kirdi. Diplomatik faollik asosan Janubiy Sharqiy Osiyoning muammolariga yordam beruvchi hamjamiyatlar bilan aloqani hamda musulmon mamlakatlar bilan munosabatlarni saqlash bilan cheklanib qoldi. - Indoneziya diplomatiyasining xalqaro hayotdagi ko‘plab masalalar bo‘yicha ilg‘or global xususiyati mintaqaviy mo‘‘tadil va mudofaa tusiga kirdi. Diplomatik faollik asosan Janubiy Sharqiy Osiyoning muammolariga yordam beruvchi hamjamiyatlar bilan aloqani hamda musulmon mamlakatlar bilan munosabatlarni saqlash bilan cheklanib qoldi.
- 1990 va 2000 yillardagi ichki silkinishlar tugaganidan so‘ng, Indoneziya diplomatik xizmati Indoneziyani amaliy demokratiyaga ega bo‘lgan iqtisodiy qudratli davlat islom qadriyatlarini uyg‘un birlashtiruvchi hamda Indoneziyacha “sokin va moslashuvchan diplomatiya usuli” ni birlashtirgan mamlakat sifatida namoyon etgan holda xalqaro ishlardagi obro‘sini asta-sekin tiklana boshlagan.
ASEAN xavfsizlik sohasida hamjamiyat yaratish jarayonini jadallashtirishga intilmoqda. Indoneziyalik mutaxassislar tomonidan ishlab chiqilgan konsepsiyaning mohiyati Janubiy Sharqiy Osiyo doiralarida ilgari ASEAN chi davlatlar bilan, shu jumladan mintaqadan tashqari davlatlar bilan siyosiy sohada tuzilgan shartnomalar va bitimlarga asoslangan hamkorlik va xavfsizlikning yagona makonini yaratishdan iboratdir. - ASEAN xavfsizlik sohasida hamjamiyat yaratish jarayonini jadallashtirishga intilmoqda. Indoneziyalik mutaxassislar tomonidan ishlab chiqilgan konsepsiyaning mohiyati Janubiy Sharqiy Osiyo doiralarida ilgari ASEAN chi davlatlar bilan, shu jumladan mintaqadan tashqari davlatlar bilan siyosiy sohada tuzilgan shartnomalar va bitimlarga asoslangan hamkorlik va xavfsizlikning yagona makonini yaratishdan iboratdir.
- Janubiy Sharqiy Osiyoda do‘stlik va hamkorlik to‘g‘risidagi, Janubiy Sharqiy Osiyoda tinchlik, erkinlik va betaraflik zonasi, shuningdek yadro qurolidan holi zona to‘g‘risidagi shartnomalar hamjamiyatning asosiy bitimlaridir.
.Mamlakatning hajmi, iqtisodiy salohiyati va siyosiy vaznini hisobga olinadagan bo‘lsa, ancha ixcham biroq o‘ta samarali diplomatik xizmatga ega. Vazirlikning markaziy apparati rahbariyatdan vazir, vazir o‘rinbosari,departamen bosh kotibi tashqari quyidagi to‘qqiz bo‘linmaga: - .Mamlakatning hajmi, iqtisodiy salohiyati va siyosiy vaznini hisobga olinadagan bo‘lsa, ancha ixcham biroq o‘ta samarali diplomatik xizmatga ega. Vazirlikning markaziy apparati rahbariyatdan vazir, vazir o‘rinbosari,departamen bosh kotibi tashqari quyidagi to‘qqiz bo‘linmaga:
- • Osiyo – Tinch Okeani mintaqasi va Afrika departamenti;
• Amerika va Evropa departamenti; • Ko‘p tomonlama tashkilotlar masalalari bo‘yicha departament; • Xalqaro huquq va xaqaro masalalar bo‘yicha departament; • Bosh inspeksiya; • Siyosiy tahlil va rivojlanish agentliklaridan iboratdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
