Induksion tigelli pechlar va ularning elektr taminot sxemalari

Induksion tigelli pechlar va ularning elektr taminot sxemalari
Induktsion tigel pechlar (ITP lar) po’lat uzaksiz induktsion pechlar bo’lib, ularning asosiy xususiyatlari ushbu pechlarda kizdirilayotgan elektr utkazuvchi jismlar uzgaruvchan elektromagnit maydon xosil qilayotgan induktor bilan birgalikda ikkita o’zaro induktiv bog’langan tokli konturni tashqil qiladi.
4.2-rasmda ITP ning sxemasi keltirilgan. ITP tarkibida uzgaruvchan tok manbasiga ulanuvchi induktor 1; eritilayotgan metall 2 va yuqori xaroratlarga bardosh beruvchi tigel 3 ko’rsatilgan. R a s m d a g i belgilanIshlar: Nu - induktor balandligi; Du - induktor diametri; du - induktorning kesim yuzasi bo’yicha diametri; dm - tigel diametri; qurim- tigel balandligi.

2-rasm.

ITP lar manbadan iste‘mol qilayotgan tok davrtezligiga ko’ra kuyidagilarga bo’linadi :
1. Sanoat davrtezligida Ishlovchi ITP lar [ 50 Gts ], manbaga pasaytiruvchi transformatorlar orqali ulanadi ;
2. Baland davrtezligida Ishlovchi ITPlar [ 500 Gts - 10000 Gts], manbaga mashinali generatorlar orqali ulanadi;
3. Yuqori davrtezligida Ishlovchi ITP lar [50 - 400 kGts] , manbaga lampali generatorlar orqali ulanadi.
ITP tomonidan iste‘mol qilishnayotgan tokning minimal davrtezligida kizdirilgan metallning solishtirma elektr qarshiligi “(“ (om.sm) va magnit singdiruvchanligi “(“ larni xisobga olgan xolda tigel diametri dm kiymatiga ko’ra kuyidagi tengsizlik orqali aniqlanadi.


[Gts] (2)

ITP ning turi, pechning sigimi va Ishlab chikaruvchanligini aniqlash metallni eritilishi bo’yicha texnologik jarayon oldiga qo’yilgan vazifa va eritilishi zarur bo’lgan metall mikdori bilan aniqlanadi. Pechning quvvati esa IKP larning ekspluatatsion tavsiflarini yoritish uchun belgilangan paragrafdagi (4) - (8) tenglamalardan foydalangan xolda aniqlanadi.

Tigelning foydali xajmi:
[sm3] (3)
bu erda - 1 soatdagi Ishlab chikaruvchanlik [t / soat ] ;
- metallni yuklash va eritilgandan sung tukIsh uchun ketgan vakt
- eritilgan metallni solishtirma oirligi
ITP elementlarining ulchov razmerlari o’rtasida kuyidagi munosabatlar aniqlangan:


, (4)
Bunda ko’rsatilgan rakamlarning kichik kiymatlari sigimi 500 kg gacha bo’lgan va katta kiymatlari esa sigimi 3 tonnagacha bo’lgan ITP larga mansubdir.
nisbatining aniq kiymati ma‘lum bo’lganda, tigel diametri kuyidagi tenglama bilan aniqlanadi.


, [sm] (5)

ITP ning f.i.k.si induktor va metall orasidagi masofaga bog’lik va umumiy f.i.k. kiymati:

=_эл_исс (6)

bu erda: el - elektrik F.I.K.; el =0,6(0,8

iss- issiqlikF.I.K.; iss=,48(0,680
ITP lar uchun ga teng bo’lib, reaktiv quvvatni iste‘molini kompensatsiya qilishsh uchun elektr sxemada kondensator batareyalarni ulash ko’zda tutilgan.
ITP konstruktsiyasiga kiruvchi induktor kup xollarda suv bilan sovutiluvchi, kesim yuzasi doira, oval yoki to’g’ri to’rtburchak shakldagi mis trubkalaridan yasaladi. Mis trubkaning devori kalinligi 1,3 ( ga teng deb olinadi (bu erda ( - elektr tokining mis o’tkazgichga sizib kirish chukurligi).
Metallarni eritish jarayonida F.I.K.ning kiymatini kattalashtirIsh maksadida, pechning tigeli kichik elektr qarshiligiga ega bo’lgan, tok utkazuvchan materialdan yasaladi (po’lat, grafit). Po’latdan yasalgan tigel kalinligi 30 – 40 mm, grafitdan yasalgan tigel kalinligi esa 30 – 70 mm ni tashqil qiladi.

4.4. Rasmda sanoat davrtezlik uzaksiz induktsion elektrik pech qurilmasining printsipial ulanIsh sxemasi asosiy elementlari bilan keltirilgan.

3-rasm.

Sanoat chastotasida Ishlaydigan induktsion pech (uzaksiz ). Ishga tushirIshning printsipial sxemasi.
1-transformator, 2-kondensator, 3-drossel, 4-kondensatorlar batareyasi, 5-bir fazali pech, 6-pechni ogdirIsh uchun gidravlik qurilma, 7-shkaf boshqarIsh apparatlari bilan, 8-9 –sovitish qurilmalari.
Induktsion to’la iqizitish metallni issiq deformatsiyalash (shakl o’zgartrishquri) uchun, chukur toblash, po’latni issiq Ishlov berIsh uchun kullaniladi, o’zaki toblash qurilmalari esa po’latli va chuyanli tanovarlarni o’zaki qatlamini mustaxkamlash uchun kullaniladi.
4.5. To’la iqizitish moslamalari induktor- iqizitgichga ega, u sanoat (50,60 Gts) kutarilgach (150-10000 Gts)yoki yuqori (50,500kGts) davr tezlik manbadan taminlanadi. Tsilindrli tanavorlardan (zagatovkalarni) to’la iqizitish uchun kerakli davr tezlik kuydagi formuladan aniqlanadi. bunda d-tanovarning diametri, sm.
Ishlash tasnifi (xarakteri) bo’yicha davriy va uzluksiz xarakatli (INM va KIN seriyalar) moslamalar bo’ladi. Davriy xarakatlanuvchi moslamalarda fakat bitta tanovar yoki uning bo’lagi kizdiriladi. Magnitli materialni iqizitishda quvvat boshlanIshdagidan 20-30 foizga oshib boradi, keyin esa Kyuri nuktasiga etganda solishtirma elektr qarshiligi oshIshi xisobiga iqizitishni oxirida ancha quvvat ortadi.
Uzluksiz Ishlash moslamalarda bir yula bir necha tanovarlar buylama yoki kundalang magnit maydonchada joylashgan bo’ladi. Davriy Ishlash moslamalariga nisbatan bu moslamalarda F.I.K. va samaradorlik yuqorirok bo’ladi.
O’zaki toblash induktsion moslamalar buyum yuzasini tez kizdirib keyin xavoda, suvda yoki moyda tez sovIsh uchun kullaniladi. Shunda yuzasi yuqori mustaxkam (kattik) bo’ladi va “ichi yumshok” xolda saklanadi, bu esa zarbali (zarbdor) kuchlanIshlarga yuqori qarshiligini ta‘minlaydi. Bu iqizitilayotgan metal xajmini kup marta kamayIshini imkonini beradi, (to’la iqizitish bilan solishtirganda) va elektroenergiya sarfiyoti ancha qisqartiradi.
Toblash moslamasining asosiy ko’rsatgichlariga davr tezlik , solishtirma o’zaki quvvat, iqizitish vakti va induktor ulchamlari kiradi.
To’la F.I.K. maksimumiga (eng katta mikdoriga) erIshiladi.


(7)

bunda Zk-toblangan qatlam chukurligi ,m

Bunday moslamalar solishtirib o’zaki quvvati Ryu odatda (1.5-2,0) kVt/ me‘yorlarida bo’ladi.Bundan ta‘minot manbaning quvvati (Rtm) teng (IQ)


(8)

bunda Syu – toblanIsh qatlamining yuzasi (1,2-1,3) koeffitsenti induktorda toblash transformatorda, tok o’tkazgichlarda quvvat yukotishlarni xisobga oladi.

Toblash moslamalarini ta‘minot manbalari sifatida VPCH va ONCH seriyali (100 va 200 kVt quvvatli 2400 va 8000 Gts tokning davr tezlikli) xar xil uzgartgichlar va TNCH seriyali 150- 8000 Gts davr tezlikli tiristorli uzgartgichlar kullanadi
Foydalanilgan adabietlar.


1.Bolotov A.V.,SHepel G.A. «Elektrotexnologicheskie ustanovki» M.Vsshaya shkola. 1988god.
2.I.P.Evtyukova,L.S.Katsevich,N.M.Nekrasova,A.D.Svenchanskiy «Elektrotexnologicheskie ustanovki»pod redaktsiey A.D. Svenchanskogo, Energoatomizdat 1982 god.
3.I.I.Aliev «Spravochnik po elektrotexnike i elektrooborudovaniyu»
M.Vsshaya shkola.2000 yil.
4.M.M.Matbabaev «Elektrotexnologik qurilmalar»,o’quv qo’llanma FarPI 2002 iyl.