«Informaciya qáwipsizligi» baǵdarı 2-kurs 305-21 topar studentı Tajibayev Azamattıń

1 – súwret.

Planar – epitaksial texnologiyadа jasalǵan tranzistorlar bir qansha tejemli, hámde planarliǵa qaraǵanda jaqsilanǵan parameter hám xarakteristikalarǵa iye.

Buniń ushın tiykarǵ eapitaksiyadan burin n⁺ - qatlam kiritiledi
(2 - súwret. Bul halda tranzistor arqali tok kollektordaǵı joqarı omli rezistordan emes, bálki kishi omliq n⁺ - qatlam arqali aǵıp ótedi.

2 – súwret.

Mikrosxema túrli elementlerdi elektrlik tárepten birlestiriw ushın metallzaciyalaw qollaniladi. Metallzaciyalaw processinde altin, gúmis, xrom yaki alyuminiyden juqa metal perdeler hasil qilinad. Kremniyli IMSlerde metallzaciyalaw ushın alyuminiyden keń paydalaniladi.

Sxemotexnikaliq belgilerine kórei mikrosxemalar eki klassqa bólinedi.
IMS orinlap atirǵan yiykarǵı waziypa – elektr siyneli (tok yaki kernew) li kórinisinde berilip atirǵan informaciyani qayta islew esaplanadi. Elektr siynellari úziliksiz (analog) yaki diskret (sanli) formada ańlatiliwi múmkin.
Usi sebepli, analog siynellardi qayta isleytuǵın mikrosxemalar – analog integral mikrosxemalar (AIM), sanli siynellardi qayta isleytuǵınlari bolsa – sanli integral sxemalar (SIS) dep ataladi.
Sanli sxemalar tiykarinda ápiwayi tranzistorli gilt (ventil) sxemalar jatadi. Giltler eki Turaqlı jaǵdaydi iyelewi múmkin úzilgen hám jalǵanǵan. Ápiwayi giltler tiykarinda bir qansha quramali sxemalar jasaladi: logikalıq, biyTuraqlı, triggerli (iske túsiriwshi), shifratorli, komporatorlar hám basqa, tiykarinan esaplaw texnikasinda qollanilatuǵın. Olar sanli formada ańlatilǵan informaciyani qabil qiliw, saqlaw, qayta islew hám uzatiw funkciyasin orinlaydi.
Integral mikrosxemalardin' quramaliliq dárejesi component integraciya dárejesi shamasi menen ańlatiladi. Bul shama sanli IMSler ushın kristallda jaylasiwi múmkin bolǵan logikalıq ventiller sani menen belgilenedi.
100 den kem ventilge iye bolǵan IMSler kishi integraciya da'rejesine iye bolg'an IMSlerge kiredi. Orta dárejeli IMSler 10², úlken IMSler 10²10⁵, óte úlken IMSler 10⁵10⁷ hám ultra úlken IMSler 10⁷ da'rejeden artiq ventillerden quraladi. Bunday klassipikaciyalaw sistemasi analog mikrosxemalar ushında qabil qilinǵan.
Shıǵıs basqıshlarınıń wazıypası – siyneldiń berilgen (jeterlishe úlken) quwatın buzılıwlarsız kishi omlı júklemege uzatıwdı támiyinlew bolıp esaplanadı. Ádette kóp basqıshlı kúsheytirgishlerde olar shıǵıs basqıshları esaplanadı. Kernew boyınsha kúsheytiriw koefficienti shıǵıs basqıshları ushın ekinshi dárejeli parametrler esaplanadı. Usı sebepli tiykarǵı parametrler bolıp tómendegiler esaplanadı: paydalı jumıs koefficienti hám sızıqlı emes buzılıwlar koefficienti К_g.
Paydalı jumıs koefficienti shıǵıs siyneliniń quwatın derekten tartıp alınıp atırǵan quwatına qatnasına teń:
, (1.1)

Bul jerde ushıq.m, ushıq.m – shıǵıs shamalarınıń amplitudası, Е_М – kernew deregi, Iort– ortasha tok.

Sızıqlı emes buzılıwlar koefficienti shıǵıs siyneliniń formasınıń kiris siyneliniń formasınan parqın ańlatadı. Bul parqı basqıshtıń uzatıw xarakteristikasınıń sızıqsızlıǵı sebepli júzege keledi. Kúsheytirgish basqıshı uzatıw xarakteristikalarınıń shıǵıs shamasın (I_shiqҚ yaki U_shiq) kiris shamasına (I_kirР yáki U_kir) baylanıslılıǵın anıqlaydı.
hám К_Г shamaları kópshilik hallarda tranzistordıń tınıshlıq rejimi – kúsheytiriw klassı menen anıqlanadı. Sol sebepli quwat kúsheytirgishlerde qollanılatuǵın kúsheytirgishtiń klassların kórip shıǵamız.
Uzatıw xarakteristikalarındaǵı jumıs noqatı (tınıshlıq noqatı) halatına kóre А, В, АВ hám basqa kúsheytiriw klassları bar.