Informaciyalíq texnologiyalarí HÁm kommunikaciyalarín rawajlandíRÍw ministrligi

Baloniya zonasi
Baloniya shártlesiwin imzalaǵan mámleketler:

• 
  1999 –jıl: Avstriya, Belgiya (Flamand hám vallon jámáátleri bólek), Bolgariya, Chexiya, Daniya, Estoniya, Finlyandiya, Fransiya, Germaniya, Gretsiya, Vengriya, Islandiya, Irlandiya, Italiya, Latviya, Litva, Lyuksemburg, Norvegiya, Lyuksemburg, Polsha, Portugaliya, Ruminiya, Slovakiya, Sloveniya, Ispaniya, Shvetsiya, Shveysariya, Ullı Britaniya.
  
• 
  2001-jıl: Xorvatiya, Kipr, Lixtenshteyn, Turkiya, Evropa komissiyası;
  
• 
  2003-jıl: Albaniya, Andorra, Bosniya hám Gertsegovina, Arqa Makedoniya, Rossiya, Serbiya, Vatikan;
  
• 
  2005-jıl: Armeniya, Azerbaydjan, Gruziya, Moldova hám Ukraina;
  
• 
  2007-jıl: Chernogoriya;
  
• 
  2010 -jıl: Qazaqstan;
  
• 
  2015-jıl: Belarusiya
  

XX ásirdiń ekinshi yarımında ilimiy-texnikalıq rawajlanıw óziniń joqarı shıńlarına eristi. Ilimiy texnikalıq rawajlanıwınıń (ITT) házirgi dárejesi sondayki pán texnika hám texnologiya rawajlandiriwdiń erisilgen pátini mámleket qaysı dárejede rawajlanǵan bolmasın bólek alınǵan mámlekette onı taminlep bolmaydı. Bul kredit texnologiyanı jaratılıwın hám qollanıwınıń aktuallıǵın belgileydi. Sebebi talim salasındaǵı xalıq aralıq integrallasıw bárinen burın oqıw procesin kredit texnologiyası tiykarında shólkemlestiriwine tayanadi. Talim salasındaǵı integratsion processler dáslepki bar Evropada baslanǵan edi. 1989 jılda Evropanıń mińlaǵan tıńlawshıları Evropa jámiyetshiliginiń ERASMUS (Universitet studentleriniń jıldamlıq boyınsha Evropa jámiyetshiligi háreketler sxeması) TEMPUS hám basqa programmaları tiykarında sırt ellerde oqıw múmkinshiligine iye boladı. ERASMUS programması boyınsha Evropa jámiyetshiligi universitetetleri ortasındaǵı tıńlawshılar almasıw sxeması barinen burın 145 joqarı oqıw orınların qamtıp alǵan edi. ERASMUS programmasınıń jetiskenliklerinen biri bul Evropa universitetlerindegi oqıtıw nátiyjelerin óz-ara tán alıw sisteması - (bul) (European Credit Transfer System (ESTS) ni jaratıw sınap kóriw hám ámeliyatqa keń qóllaw dep aytıladı. 2001 jılda oqıw procesin shólkemlestiriwdiń kredit texnologiyası ESTS Evropanıń 1200 dana universitetlerinde qashannan beri qollanılǵan edi. 2001 jılda 29 Evropa mámleketleri talim ministrleri tárepinen Bolonya deklaratsiyasınıń imzolanıwı Evropa talim aymaǵın jaratılıwında zárúrli áhmiyetke iye boldı. Bolonya deklaratsiyasına kóre diplomlardıń óz-ara tán alınıwı, yaǵniy oqıtıw nátiyjelerin juwmaqlawshı kórsetkishlerdiń óz-ara tán olinıw múddeti - 2010 jıl dep belgilengen edi.
Tiykarinan joqarı tálim qánigeligi ush cikldan ibarat. Ministrler tárepinen 2005-jılda Bergenda bolıp ótken jıynalısta qabıl etilgen tiykarǵi tálim nátiyjeleri kózqarasınan ilmiy tájriybelerdi belgileydi. Yaǵniy studentler óz dárejelerin toltırıwda nelerdi biliwleri hám ne istewi kerekligi haqqındaǵı bayanatlar. Cikllerdi xarakteristikalawda Evropa kredit sistemasina ótkeriw hám jiynaw sistemasınan (ECTS) paydalanadı:

• 
  Birinshi basqish: ádette 180-240 ECTS krediti (oqıw jılında keminde 60 kredit), ádetde bakalavr dárejesin beredi. Evropa joqarı tálim zonası pitkeriwshilerge „BA hons“ alıw imkaniyatın beretuǵın bakalavr diplomı programmasın engizilmegen. Diplom (mısalı, Ullı Britaniya, Avstraliya, Jańa Zelandiya hám Kanadada ) (Ullı Britaniya, Avstraliya hám Jańa Zelandiyada ) pitkeriwshilerge magistrlıq dárejesin almastan doktoranturada oqıwdı baslaw imkaniyatın beredi.
  
• 
  Ekinshi basqısh: 60 -120 ECTS krediti (oqıw jılında keminde 60 AKTS), ádette magistr dárejesin beredi.
  
• 
  Úshinshi basqısh (doktorlıq dárejesi): Anıq ECTS diapazonı joq, sebebi pánler uzınlıǵı hám qamrap aliw tárepinen parıq etedi. Biraq, birpara mámleketlerde doktorlıq dárejesi ushın minimal kredit salmaǵı talapları bar. Bul mámleket dárejesindegi talaplar ádetde 120 -420 ECTS oqıwdı talap etedi.
  

Kóplegen jaǵdaylarda, bakalavr dárejesin alıw ushın úsh-tórt jıl hám magistr dárejesi ushın taǵı bir yamasa eki jıl kerek boladı. Doktorlıq dárejesi ádetde taǵı eki-tórt jıllıq qánigelikti, birinshi náwbette tárbiyashı astında individual izertlewdi talap etedi. Dáreje atları mámleketke qaray parıq etiwi múmkin. Bir oqıw jılı ádetde 60 AKTS kreditiga tuwrı keledi, bul 1500-1800 oqıw saatına teń.