Informatika-9

File (Fayl) menyusi Open (Ochish - tashqi xotiradagi faylni tezkor xotiraga yuklash), Save (Saqlash), Save as (boshqa nom bilan saqlash), Exit (chiqish), Edit (Tahrir) menyusi Cut (qirqib olish), Copy (nusxa olish), Paste (joylashtirish), Run menyusi dasturni ishga tushirish, Compile menyusi dasturni kompilyatsiya qilish (dasturni “mashina tili”ga o‘girib “EXE” kengaytmali fayl ko‘rinishida saqlash) amallarini o‘z ichiga oladi.

Menyular tarkibidagi amallarni ma’lum (tezkor) klavishlarni bosish orqali ham bajarish mumkin. Quyida asosiy amallarni bajarishga mo‘ljallangan klavishlar ro’yxati keltirilgan:

F3	Ochish	Ctrl+F9	dasturni ishga tushirish
F2	Saqlash	Alt+F5	dastur natijasini ekranda ko‘rish
Alt+F3	Faol oynani yopish	Alt+F9	dasturni kompilyatsiya qilish
Alt + x	chiqish	F6	Bir oynadan ikkinchi oynaga o‘tish

Dastur matnini tahrir qilishda quyidagi klavishlardan foydalanish mumkin:

Yo‘nalish klavishalari (¬, ®, ­, ¯) – yurgichni kerakli yo‘nalishda siljitish;

Shift + (¬, ®, ­, ¯) – yurgich turgan joydan boshlab tanlangan yo‘nalishda dastur matnining qismini belgilash;

Ctrl+Insert – dastur matnining belgilangan qismi nusxasini bufer-xotiraga olish;

Shift+Insert – xotiraga olingan qismni dastur matnining yurgich turgan joyiga joylashtirish;

Shift+Delete – dastur matnining belgilangan qismini o‘chirish.

IV. Mustahkamlash ushun savol va topshiriqlar

1. 
   Turbo Paskalning ishga tushiruvchi fayl qaysi katalogda joylashgan?
   
2. 
   Dasturlashning integrallashgan muhiti nima?
   
3. 
   Turbo Paskal ishchi maydonidagi dasturni ishga tushirish uchun qaysi klavishalar bosiladi?
   
4. 
   Dastur matnini xotiraga yozish uchun qaysi klavishdan foydalaniladi?
   
5. 
   Turbo Paskal dasturidan chiqish uchun qaysi tugmalar majmuidan foydalaniladi?
   

Mashqlar

Paskal dastur matni muharririni ochib, quyidagi vazifalarni bajaring:

a) O‘zbekinton Respublikasi madhiyasining birinchi to‘rtligini kiriting;

e) 1-oynadagi matnni “Madhiya.txt” nomi bilan saqlang;

V. Uyga vazifa

Mavzuni o`rganish, kompyuterda mashq qilish.

O’IBDO’ ___________