Informatika fanining mazmuni va uning bugungi taraqqiyot darajasi

Kompyuter tarmoqlari va to`rlari

Kompyuterlararo o`zaro ma`lumotlar almashinuvini ta`minlash uchun local tarmoq ishlatiladi. Local tarmoq foydalanuvchilarga ommaviy ravishda kompyuterga ishlash va ma`lumot almashish, dasturlarni ishlatish, ommaviy ravishda model, printer va boshqa qurilmalarini ishlatish imkonini beradi. Local tarmoqqa kompyuterni birlaqshtirish uchun har bir ulanuvchi kompyuterga tarmoqli adapter (plata), kerakli miqdorda maxsus shtikerli sim (kabel) lozim. Local tarmoqning faoliyatini to`g`ri yuritish maqsadida bosh kompyuter (o`qituvchi) ajratiladi, unga local tarmoqlar bilan birlashtirilgan ishchi kompyuterlar (o`quvchilar) birlashtiriladi.

Agar tarmoqda 20-25 ta kompyuter mavjud bo`lsa, ular albatta bosh kompyuterga ega bo`lishi lozim.
Local tarmoqlar faoliyatini yuritish uchun maxsus dasturiy ta`minot mavjud. Windows 3.1, Windows-95 operatsion tizimlarida local tarmoqqa boshqa maxsus dasturlarsiz ham kompyuterlar ulanishi mumkin.
Maxsus tarmoqlar uchun dasturlar tarkibiga Novell Net Ware yoki Windows NT Server kiradi. Bazan UNIH ning turli xil variantlardan foydalaniladi.
Local tarmoqlar vazifasi bo`yicha biror korxonada joylashgan kompyuterlarni birlashtiradi.
Millionlab kompyuterlarning o`zaro birlashtiruvchi tarmoqlardan biri Iter Net xalqaro tarmog`idir. Uning dastlabki variznti AQSh mudofaa vazirligining buyurtmasiga muvofiq 60-yilllarning oxirlarida ARPAnet nomi bilan maskur vazirlik kompyuterlarni bog`lash maqsadida yaratilgan.
Ayni vaqtda Inter Net tarmog`idan 4 million foydalanuvchi ma`lumot olmoqda. Inter Net yagona markazdan boshqarilmaydi, lekin electron manzillar guruhini ta`minlovchi ommaviy qo`mitalar mavjud. 1995- yilgacha Inter Net tarmog`idan asosan, electron pochta (matnli, fayllarni almashish) teleanjumanlar, ilmiy va ommaviy yangiliklar, qidiruv xizmatlari maqsadida foydalanildi. Bu esa o`z navbatida Inter Net tarmog`iga ommaviy qiziqishni uyg`otdi va yangi WWW (World Wide Web) butun jahon matnli ma`lumot bazasining yaratilishiga sabab bo`ldi. WWW dasturi yordamida foydalanuvchi Inter Net tarmog`iga ulangan kompyuterda Web – kep – vera electron manzilni ko`rsatib kirishi mumkin.