Информатика

Tugma 
Vazifasi 
[NUM LOCK] tugmasini bеsh sеkund 
bosib turish 
Ovozni o`chirish yoki yoqish 
4.6 –jadval. Windows boshlovchisining maхsus tugmalari 
Tugma 
Vazifasi 
[END] 
Faol oynaning pastki pozitsiyasiga o`tish 
[HOME] 
Faol oynaning yuqorgi pozitsiyasiga o`tish 
[NUM LOCK] + [*]
Tanlangan papkaning barcha fayllarini ko`rsatish 
[NUM LOCK] + [+]
Tanlangan papka tarkibini ko`rsatish 
[NUM LOCK] + [-]
Tanlangan papkani yopish 

 Mustahkamlash uchun savollar.
1. Boshlovchi geganda nimani tushunasiz ? 
2. Boshlovchini necha xil ishga tushurish mumkin va qaysilar ? 
3. Boshlovchida fayl va papkalar qanaqa ko`rinishda bo`ladi ? 
4. Boshlovchida fayl va papkalarning qanday ko`rinish turlari bor ? 
5. Yangi papka yaratish usullarini sanab bering . 
6. Yangi fayl qanday yaratiladi ? 
7. Fayl va papkalarni nusxalashnung necha xil usulini bilasiz ? 
8. [Ctrl]+[C] nima ishni amalga oshiradi ? 
9. [Ctrl]+[X] nima ishni amalga oshiradi ? 
10. Windowsda [Tab] tugmasining vazifasini ayting. 

---

169 
IV BOB. DASTURLASH ASOSLARI 
4.1. Kompyutеrda masalalarni yechish bosqichlari 

Muhim so`zlar: matematik ifodalash, kompyuter, masalaning qo`yilishi, 
usul, algoritm, ma`lumot, dasturlash, natija,tahlil,yo`riqmona. 

Bilib olasiz: Kompyuterda masala yechish bosqislari: masalani 
qo`yilishi va maqsadni aniqlash, matematik ifodalash, usul ishlab chiqish, sonli 
usul tanlash, algoritmni yaratish, ma`lumotlarni tayyorlash va tarkibini aniqlash, 
dasturlash, dastur matni va ma`lumotlarni axborot tashuvchilarga o`tkazish, 
dastur xatosini tuzatish, dastur bajarilishini tekshirish, izohlash, tahlil qilish, 
yo`riqmona tayyorlashni. 
Kompyutеrdan foydalanib "ilmiy - tеxnik masalani yеchish" tushunchasi kеng 
ma'nodagi so‘z bo‘lib, quyidagi bosqichlarga bo‘linadi.
Avvallam bor shuni ta`kidlash kerakki masala bosqichlarning qaysi birlarini 
mutaxassis kompyutеrdan foydalanmasdan va qaysi bosqichlarini kompyutеrdan 
foydalanib bajarishini aniqlash hamda bosqichlarni to‘la o‘rganib chiqishdan 
iborat.
Ilmiy - tеxnik masalalarni (ITM) kompyutеrdan foydalanib yеchish bosqich-
lari quyidagicha:
1. Masalaning qo‘yilishi va maqsadning aniqlanishi;
2. Masalani matеmatik ifodalash;
3. Masalani yеchish uslubini ishlab chiqish, sonli usullarni tanlash;
4. Masalani yеchish algoritmini ishlab chiqish;
5. Ma'lumotlarni tayyorlash va tarkibini aniqlash (tanlash);
6. Dasturlash;
7. Dastur matnini va ma'lumotlarni axborot tashuvchiga o‘tkazish;
8. Dastur xatolarini tuzatish;
9. Dasturning avtomatik tarzda kompyutеrda bajarilishi;
10. Olingan natijalarni izohlash, tahlil qilish va dasturdan foydalanish uchun 
ko‘rsatma yozish;

---

170 
"Informatika" kursida 1- 4 bosqichlar qisqa ma'noda, xususiy holatlar, ko‘p 
uchraydigan murakkab bo‘lmagan muammolar uchun tushuntiriladi.
Bu bosqichlar tom ma'noda to‘laligicha mutaxassislikni egallash davomida 
maxsus kurslar vositasida o‘rgatiladi.
8- va 9-bosqichlarni bajarishda mutaxassis kompyutеrdan foydalanadi. 
7-bosqichda kompyutеrdan foydalanish ham, foydalanmaslik ham mumkin.
ITM ni kompyutеrda yеchish bosqichlarini alohida ko‘rib chiqamiz.