Информатика

 Mustahkamlash uchun savollar. 
1. Matematik kutubxonaning vazifasini ayting. 
2. Math kutubxonasining funksiyalarini sanab bering. 
3. Cell(x) qanday amalni bajaradi ? 
4. Dasturda math kutubxonasidan qanday foydalaniladi ? 
5. Rekurrent qator deganda nimani tushunasiz? 
6. Rekurrent qatorga misol keltiring. 
7. Cheksiz qatorlarni qanday qilib dastulash mumkin ? 
8. Leksik analiz deganda nimani tushunasiz? 
9. Rekursuv funksiya nima? 
10. Rekursiyaga misol keltiring.
5.11. Massivlar 

Muhim so`zlar: massiv, bir o`lchovli massiv, ikki o`lchovli massiv, 
jadval, int, char, float, tip, simvolli massivlar, so`zli massivlar,ko`rsatkichli 
massivlar.

Bilib olasiz: C++ tilida massivlarni e`lon qilish, o`zgarmas massivlar 
bilan ishlash, bir va ikki o`lchovli, simvolli va so`zli, ko`rsatkichli massivlarni 
yaratish va foydalanishni.
Bir o`lchovli massivlar. Massiv bu bir tipli nomerlangan ma`lumotlar 
jamlanmasidir. Massiv indeksli o`zgaruvchi tushunchasiga mos keladi. Massiv 
ta`riflanganda tipi, nomi va indekslar chegarasi ko`rsatiladi. Masalan, long int 
a[5]; char w[200]; double f[4][5][7]; char[7][200]. Massiv indekslar har doim 0 
dan boshlanadi. C ++ tili standarti bo`yicha indekslar soni 31 tagacha bo`lishi 
mumkin, lekin amalda bir o`lchovli va ikki o`lchovli massivlar qo`llaniladi. Bir 

---

262 
o`lchovli massivlarga matematikada vektor tushunchasi mos keladi. Massivning int 
z[3] shakldagi ta`rifi, int tipiga tegishli z[0],z[1],z[2] elementlardan iborat 
massivni aniqlaydi. Massivlar ta`riflanganda initsializatsiya qilinishi, ya`ni 
boshlang`ich qiymatlarlari ko`rsatilishi mumkin. Masalan, float C[]={1,-1,2,10,-
12.5}; Bu misolda massiv chegarasi avtomatik aniqlanadi. Agar massiv 
initsializatsiya qilinganda elementlar chegarasi ko`rsatilgan bo`lsa , ro`yxatdagi
elementlar soni bu chegaradan kam bo`lishi mumkin, lekin ortiq bo`lishi mumkin 
emas. Masalan, int A[5]={2,-2}. Bu holda a[0] va a[1] qiymatlari aniqlangan 
bo`lib, mos holda 2 va –2 ga teng.
49-listing. Massivda musbat elementlar soni va summasini hisoblash Output: 
# include ; 
# include ; 
void main() { 
int x[]={-1;2;5;-4;8;9}; 
clrscr(); 
for (int s=0,int k=0, int I=0; I<6; I++) { 
if (x[I]<=0) continue; 
k++;s++; }; 
cout<<(“%d”,k); 
cout<<(“%d”,k); 
getch(); }; 
50-listing. Massivning eng katta, kichik elementi va o`rta qiymatini aniqlash Output: 
#include  
void main() 
{ int I,j,n; 
Float a,b,d,x[100]; 
While(1) { 

---

263 
cout<<(“\n n=”); cin>>(n); 
If ( n>0 && n < = 100 ) break; 
cout<<(“\n Hato 0cout<<(“\n elementlar qiymatlarini kiriting:\n”); 
For (i=0;i{ cout<<(“x[“,i,”]=”); cin>>(x[i]);} 
max=x[0];min=x[0]; 
For (s=0,i=0;i{ s++; 
If (maxIf (min>x[i]) min=x[i]; }; 
s/=n; 
cout<<(“\n max=”,max); 
cout<<(“\n min=”,min); 
cout<<(“\n o`rta qiymat=”,s); }