Информатика

9.9-jadval. E-mail POP3 va SMTP server manzillari 
Pochta nomi 
POP3 server nomi 
SMTP server nomi 
Port POP3 
Port STMP 
Gmail 
pop.gmail.com 
smtp.gmail.com 
Port: 995 
Port: 465; 
Yandex.ru 
pop.yandex.ru 
pop.narod.ru 
smtp.yandex.ru, 
smtp.narod.ru 
Port: 995 
Port: 25 
Rambler.ru 
pop.rambler.ru 
smtp..rambler.ru 
Port: 995 
Port: 25 
mail.ru 
pop.mail.ru 
smtp.mail.ru 
Port: 110
Port: 25 
Yahoo 
pop.mail.yahoo.com 
smtp.mail.yahoo.co
m 
Port: 995 
Port: 465 
MSN 
pop3.email.msn.com 
smtp.email.msn.co
m 
Port: 110 
Port: 25 
Mail.com 
pop1.mail.com 
smtp.mail server 
Port: 110 
Port: 25 
Lycos 
pop.mail.lycos.com 
smtp.mail.lycos.co
m 
Port: 110 
Port: 25 
Hotmail 
pop3.live.com 
smtp.live.com 
Port: 995 
Port: 587
Compaq.net 
pop3.compaq.net 
smtp.compaq.net 
Ameritech 
(SBC Yahoo!) 
pop.ameritech.yahoo.com 
mailhost.det. 
ameritech.net 
Port: 995 
Port: 465 
1&1 
pop.1and1.com 
smtp.1and1.com 
Elektron pochta serverlari imkoniyatlari bilan farqlanadi. Keyingi 
jadvalda ularning taqqoslanish keltirilgan. 
9.10-jadval. Elektron pochta serverlari
Pochta 
serveri 
Ajratilgan quti hajmi 
Мб 
Domenlar 
soni @ 
Anti-
spam 
Xatlarni 
yig`uvchi 
Avtomatik 
javob 
Anti 
virus 
Mail.ru 
Chegaralanmagan 
4 
+ 
+ 
+ 
+ 
Yandex.ru 
Chegaralanmagan 
2 
+ 
+ 
- 
+ 
Rambler.ru 
100 
6 
+ 
- 
+ 
+ 
E-mail.ru 
10 
7 
+ 
- 
+ 
- 
Pochta.ru 
Chegaralanmagan 
11 
+ 
- 
- 
+ 
Netman.ru 
15 
22 
+ 
+ 
+ 
- 

---

476 
Newmail.ru 
32 
5 
- 
- 
- 
- 
Nextmail.ru 
Chegaralanmagan 
8 
+ 
+ 
- 
- 
Mailgate.ru 
15 
50 
- 
+ 
- 
- 
Zmail.ru 
6 
6 
- 
+ 
+ 
- 
Hob.ru 
10 
5 
- 
- 
- 
- 
By.ru 
Chegaralanmagan 
3 
+ 
- 
- 
- 
Km.ru 
15 
3 
+ 
+ 
+ 
+ 
Ua.fm 
10 
1 
- 
+ 
- 
- 
Internetda bepul elektron pochta xizmatidan foydalanish uchun yuqorida 
keltirilgan taqqoslashdan foydalanib, keraklisini tanlashni tavsiya etamiz. 
Elektron pochta ochish uchun ixtiyoriy bir pochta serverining manzilini veb – 
brauzerga tering. Masalan. www.rambler.ru. Veb 
brauzerda 
rambler 
veb-sahifasi 
ochiladi. 
Sahifadan pochta bilan ishlash bo`limidan 
[Завести почту] gipero`tish ni tanlaysiz (9.14-
rasmga qarang). Sahifada ro`yxatdan o`tish 
ochiladi. U 2 qadamdan iborat. 1-qadamda ismi 
sharifingiz va e-mail pochtaning nomini (sizga 
yoqqan nom) kiritib, server domenlaridan birini 
tanlaysiz. Agar siz tanlagan nom bilan e-mail mavjud bo`lsa, server 
tomonidan takliflar beriladi. 2- qadamda e-mail paroli, uni tiklash uchun 
qo`shimcha savol, foydalanuvchining tug`ilgan vaqti va maxsus raqamni 
kiritib, ro`yxatdan o`tish tugmasini bosiladi.
9.15-rasm. Rambler serverida ochilgan e-mail. 
Pochta server foydalanuvchiga 5 nomidagi papkani yaratib beradi. 
Ular: 
9.14-rasm. Rambler.ru 

---

477 

[Входящие] – kelgan xatlar ro`yxati; 

[Отправление] – jo`natilgan xatlar ro`yxati; 

[Черновики] – tugatilmagan xatlar ro`yxati; 

[Корзина] – o`chirilgan xat ro`yxati; 

[Спам] – kerak bo`lmagan xatlar ro`yxati; 
Yangi xatlarni yozish uchun [Написать письмо] buyrug`iga murojaat 
qilinadi. Xatni oluvchi shaxsning e-mail manzilini [Кому] maydoniga kiritib, 
[Текст письмо] maydoniga xatning matni kiritiladi va [Отправить] tugmasi 
bosiladi. 
Kelgan xatlarni ko`rish uchun [Проверить почту] tugmasi bosiladi. Yangi 
kelgan xatlar qalin yozuv orqali o`qilgan xatlardan farq qiladi. Xatni o`qish uchun 
mavzusi, kimdan kelgan bo`lsa, uning e-mail nomiga sichqoncha bosiladi va xat 
matni ekranda hosil bo`ladi. 
[Адресная книга] e-mail manzillarni yozib qo`yish uchun foydalaniladi. 
Unda manzillar avtomatik yozilib boriladi. Qoshimcha ma`lumot kiritish uchun, 
[Адресная книга] bo`limiga kirib, kerakli o`zgartirishni kiritish mumkin. 
E-mail ni sozlash uchun [Настройка] bo`limiga kiriladi. Unda parolni 
almashtirish, turli xabarlarni (yangiliklar) olish, avto javob beruvchini va 
boshqalarni sozlash mumkin. 
Papkadagi xatlari kelgan manzili, mavzusi, vaqti, sanasi boyicha tartiblash 
mumkin. Agar sizga keraksiz manzillardan xat kelayotgan bo`lsa, uni tanlab, 
spamga o`tkazishigiz mumkin. E-mail orqali faqat xat matni emas, balki rasm, 
video rollik, fayllarni ham jo`natish mumkin. 

 Mustahkamlash uchun savollar. 
1. Elektron pochta xizmatining avzallik tomonlarini ayting. 
2. [@] belgisining nomlanishi haqida nima bilasiz ? 
3. Electron pochtani kim, qanday yaratgan ? 
4. Elektron pochtadagi eng birinchi matnni yozing ? 
5. Pop3 nima? 
6. SMTPning vazifasi nima ? 

---

478 
7. Pochta serverlarini bilasizmi ? 
8. Qaysi pochta serverlarida ajratilgan quti chegaralanmagan ? 
9. Antivirusi mavjud pochta serverlarini sanab bering. 
10. Pochta serveridan foydalanilganda nechta papka yaratib beriladi ?