Informatika va axborot texn ologiyal ari

13-DARS. K ANA LLAR VA FILTRLAR 
H AQ IDA M A’LUM OT
Ranglar tizimida har bir rang bir nechta tashkil etuvchiga ajratiladi. RGB 
tizimida ranglar qizil, yashil va ko‘k tashkil etuvchi ranglarga ajraladi. Tasvir- 
ning har bir pikseli o‘z rangiga ega va barcha piksellar uchun bu ranglaming 
tashkil etuvchilarini qoTda aniqlab chiqishning deyarli iloji yo‘q. PhotoShop 
bu yerda ham yordamga keladi. Uning 
KaHajra 
(Kanallar) palitrasi aynan 
shu maqsadga xizmat qiladi.
Biror rasmni yuklab olib, 
CaHajra 
(Kanallar) palitrasini ochamiz. Buning 
uchun asosiy menyuning 
O
kho
 
(Oyna) boTimidagi 
KaHarra 
(Kanallar) ban- 
dini tanlaymiz. Palitraning RGB tizimi uchun ko‘rinishi quyida keltirilgan.
Rasmda faqat bitta tashkil etuvchini qoldirish uchun unga mos kanalni 
qoldirib, qolganlarini yopish kerak. Buning uchun bu kanalga mos qo‘sh- 
tugmani bosish yetarli. Qizil kanalga Ctrl+3, yashil kanalga Ctrl+4, ko‘k ka- 
nalga Ctrl+5 qo‘shtugmalari mos qo‘yilgan. Ulami navbatma-navbat bosib, 
rasmning o‘zgarishini kuzatamiz.
CMYK ranglar tizimiga mos keluvchi kanallar quyidagi rasmda kelti- 
rilgan. Ulami ko‘rsatish uchun tasviming ranglar tizimini o‘zgartirish kerak
49

---

bo‘ladi. Buning uchun asosiy menyuning H3o6paaeeHne (Tasvir) boTimining 
birinchi bandi - PeacHM (Tartib) ni, paydo boTgan yangi menyudan CMYIC 
bandini tanlaymiz.
Kanallarga yangisini qo‘shish mumkin. Bunday kanallardan biri alfa 
kanal deb ataladi. Alfa kanallar tasviming bir qismini ajratib olish uchun ish- 
latiladi.
Filtrlar PhotoShopning yana bir kuchli tomonidir. Filtr deb oldindan bel- 
gilab qo‘yilgan algoritm bo‘yicha tasvimi qayta ishlashga aytiladi.
Filtrlar asosiy menyuning OHJibip (Filtr) boTimida yigTlgan. Bu bo‘lim- 
ning bandlari quyidagi rasmda keltirilgan:
McnpaB/ieHne nepcneicTHBbi.
B
ha
«
A l t + C t r l + V
1 I m
_ £P CT
1 
M c i a w e H M ^
t
¥
B o / i H a . . .
0 < t > o p w / i e H n e
¥
f l n C T C p C H S . . .
P a 3 M b lT H e
¥
3 H r 3 a r . „
P e H A e p w H r
¥
M c n p n B / i e H n e . . .
C T H / l H i a p H f l
¥
r i o / 1 3 p H b i e ( C O O p f lllH a T b l...
y c H / i e H H e p e S K O C T H
¥
P f l 6 b . . .
L L Iy M
¥
C l< p y M M S 3 H H e .„
f l p y r o e
►
C M e m e H H e . . .
n i n i m a r r
t
C < t > e p n 3 a n n f l . , .
BoTimning birinchi yarmida ko‘p ishlatiladigan filtrlar va ularga mos 
qo‘yilgan qo‘shtugmalar keltirilgan. BoTimning ikkinchi yarmida qolgan 
filtrlar 10 ta guruhga boTib chiqilgan. Oxirgi band yordamida intemetdan 
yangi filtrlami yuklab olish mumkin.
Filtrlaming qoTlanishiga misollar quyidagi rasmlarda keltirilgan. Bu 
filtrlar CTHjTH3auHH (Stillashtirish) guruhining BLmejiemie Kpaa (Chetini aj- 
ratish) va TncHeHHe (0 ‘yib chiqish) filtrlaridir:
Quyidagi rasmlarda HcKajKemui (Buzilish) guruhidagi ^HCTOpcna (Egri 
lash) va 3n r3ar (Egri-bugri) filtrlarining qoTlanishi ko‘rsatilgan:
50

---

Y O D D A SA Q LA N G !
Filtrlar orqali tasvirlami tez qayta ishlash mumkin.
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. RGB va CMYK ranglar tizimida nechta kanal bor?
2. Filtrlar qanday qilib ishga tushiriladi?