Innovatsion faoliyat samaradorligi ko'rsatkichlari va tasnifi

4-ma’ruza. Talab va taklif. Bozor muvozanati


Reja.

1. 
   Talab va taklifning iqtisodiy mazmuni.
   
2. 
   Talab va taklif nisbati, bozor muvozanati.
   
3. 
   Talab va taklifning egiluvchanligi.
   
4. 
   Iste'molchilarning xulq-atvori nazariyasi.
   

Zamonaviy farmatsevtika faoliyati bozor iqtisodiyoti qonunlariga muvofiq yashaydi. Adam Smit davridan beri tadbirkorning asosiy maqsadi va uning faoliyatini rag'batlantirish xaridorning to'lov qobiliyati bilan qo'llab - quvvatlanadigan ehtiyojlarini maksimal darajada qondirish orqali o'z foydasini olishdir.
Odamlarning ehtiyojlarini o'rganish marketing va iqtisodiyotning eng muhim vazifasidir.
Talab-bu shaxsning, ijtimoiy guruhning, umuman jamiyatning hayoti va rivojlanishi uchun ob'ektiv zarur bo'lgan narsaga ehtiyoji.
Talab (ing. demand) - bu iste'molchining sotib olish qobiliyati yoki to'lov qobiliyatiga bo'lgan ehtiyoji, ya'ni xaridorlar o'zlari xohlagan tovarlar (xizmatlar) uchun to'lashi mumkin bo'lgan va to'lamoqchi bo'lgan pul miqdori.
Farmatsevtika bozoriga bo'lgan talab ma'lum bir vaqt ichida iste'molchilar (oraliq va yakuniy) tomonidan ma'lum bir narxda talab qilinadigan va tayinlanishi yoki sotib olinishi mumkin bo'lgan dori vositalari, dorixona assortimentidagi boshqa tovarlar, farmatsevtika xizmatlari (pul ko'rinishida) miqdori sifatida aniqlanadi.
Taklif (ing. supply) - bu ishlab chiqaruvchilarning ma'lum miqdordagi mahsulotni ma'lum narxda taklif qilish qobiliyati va istagi.
Taklif, birinchi navbatda, taklifning qiymati – sotuvchilar ushbu narxda sotmoqchi bo'lgan va sotishi mumkin bo'lgan tovarlar miqdori bilan tavsiflanadi.
Taklifning vazifasi umumiy shaklda ishlab chiqarishni iste'mol bilan, tovarlarni sotishni ularni sotib olish bilan bog'lashdir. Rivojlanayotgan talabga javob berib, ishlab chiqarish zarur tovarlarni ishlab chiqarishni ko'paytira boshlaydi, ularning sifatini yaxshilaydi va ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi va shu bilan bozorda etkazib berishning umumiy hajmini oshiradi.
Bozorning asosiy ob'ektiv iqtisodiy qonunlari talab, taklif qonunlaridir va bozor vositalari esa — talab, taklif, narx.
Talab-bu bozorda mavjud bo'lgan tovarlar va xizmatlar miqdori bo’lib, xaridor uni oqilona yoki atrof-muhit ta'sirida bo'lishidan qat'i nazar, ma'lum bir narxda sotib olishga tayyor.
Talab miqdori-bu xaridorlar ma'lum bir vaqtda va ma'lum bir joyda ma'lum narxda sotib olishga tayyor bo'lgan tovarlar (xizmatlar) miqdori.
Talab qonuni-har qanday bozorda, istalgan vaqtda, yoki boshqa sharoitda, mahsulot narxi va unga bo'lgan talab miqdori o'rtasida salbiy bog'liqlik mavjudligi.
Talab omillari:
- mahsulot narxi
- iste'molchilarning didini o'zgartirishi
- xaridorlar sonining o'zgarishi
- iste'molchilar daromadlarining o'zgarishi
- raqobatchi tovarlar narxining o'zgarishi
- iste'molchilar kutishidagi o'zgarishlar
- ehtiyojlarni qondirish darajasi.
Taklif-bu ishlab chiqaruvchilar bozorda ushbu narxda sotishi mumkin bo'lgan va niyat qilgan ushbu mahsulot miqdori.