Innovatsion iqtisodiyotning umumiy asoslari

Innovatsion jarayon - bu ilmiy bilimlarni yangilikka aylantirish jarayoni (g‘oyadan yakuniy mahsulotga va undan keyingi amaliy foydalanishga oid). Innovatsiya jarayoni siklik ekanligini anglash kerak.

Innovatsiya nazariyasiga asosiy hissa nemis olimi G.Mensch tomonidan kiritilgan bo‘lib, u innovatsiyalarni uchta katta guruhga ajratdi: asosiy, takomillashtiruvchi va soxta innovatsiyalar.

Asosiy innovatsiya - ilgari ko‘rilmagan xususiyatlarga ega bo‘lgan yoki ma’lum bo‘lgan, lekin ishlashi yoki narxi jihatidan sezilarli darajada yaxshilangan mahsulot, jarayon yoki xizmat yotadi.
Takomillashtiruvchi innovatsiyalar. Innovatsiyalarni takomillashtirish asosiy yangiliklarni ishlab chiqish va o‘zgartirishga qaratilgan bo‘lib, ularnikiga qaraganda ancha ko‘p, ammo ular juda kam yangi va hayotiy aylanishiga ega.
Innovatsiyalarni takomillashtirish - bu kichik, inqilobiy bo‘lmagan o‘zgarishlar, asosan oldindan taxmin qilinadigan va mavjud bilimlar, mahsulotlar hamda texnologiyalar tomonidan belgilanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida G.Menschning fikriga ko‘ra, har doim innovatsiyalarni takomillashtirishga ustunlik beriladi - bu eng kam talabga javob beradigan va odatda arzonroq ham. Aynan takomillashtirilgan yangiliklarni amalga oshirish orqali jamiyatning turli sohalarida tadbirkorlik va yangilik ruhi rivojlanadi.
Soxta innovatsiyalar. Soxta innovatsiyalar qoida tariqasida tizim hayot siklining so‘nggi bosqichida keng tarqalgan bo‘lib, u asosan o‘z potentsialini tugatgan, ammo iloji boricha ilg‘or tizim bilan almashtirishga har qanday yo‘l bilan qarshilik ko‘rsatmoqda.
Arzimagan modifikatsiyalarga (soxta-innovatsiyalar) quyidagilar kiradi:
a) dizayndagi o‘zgarishsiz qoldirilgan va mahsulot parametrlariga, xususiyatlariga, tannarxiga, shuningdek tarkibiga kiritilgan materiallar va tarkibiy qismlarga yetarlicha sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydigan, mahsulotdagi kichik texnik yoki tashqi o‘zgarishlar;
b) hozirgi talabni qondirish va kompaniyaning daromadlarini oshirish maqsadida ushbu korxonada ilgari ishlab chiqarilmagan, ammo bozorda allaqachon ma’lum bo‘lgan mahsulotlar ishlab chiqarishni o‘zlashtirish orqali mahsulot turlarini kengaytirish.