Innovatsion talim muhitini takomilashtirish va dars jarayonlarida zamonaviy pedagogik texnologiyalarning ahamiyati
Download 58.29 Kb.
|
maqola
- Bu sahifa navigatsiya:
- Xulosa
Asosiy qism.Innovatsiya sozi yangilik lotin tilida XVII asr ortalarida paydo boldi va malum bir sohaga yangi sohaning kirib borishi va unga ushbu sohada bir qator ozgarishlarning paydo bolishi demakdir. Shuni anglatadiki, innovatsiya, bir tomondan, innovatsiyani amalga oshirish jarayoni emas, balki innovatsiyani muayyan ijtimoiy amaliyotga aylantirish faoliyatidir. Innovatsion faoliyat ozining toliq rivojlanishida ozaro bogliq bolgan ish turlarini oz ichiga oladi, ularning umumiyligi real innovatsiyalarning paydo bolishini taminlaydi. Hozirgi kunda talim jarayonida intiraktiv metodlar, innovatsion texnologiyalar, pedagogik va axborot texnologiyalari oquv jarayonida qollashga bolgan qiziqish, etibor kundan kunga kuchayib bormoqda, bunday bolishining sabablaridan biri, shu vaqtgacha ananaviy talimda oquvchi talabalarni faqat tayyor bilimlarini egallashga orgatilgan bolsa, zamonaviy texnologiyalar ularni egallayotgan bilimlarini ozlari qidirib topishlariga, mustaqil organib, taxlil qilishlariga, xatto xulosalarni ham ozlari keltirib chiqarishlariga orgatadi. Oqituvchi bu jarayonda shaxsning rivojlanish, shakillanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda boshqaruvchilik, yonaltiruvchlik funksiyasini bajaradi. Innovotsion texnologiyalarning orni va roli benihoya kattadir. Pedogogik texnologiya va pedogog maxoratiga oid bilim, tajriba va intiraktiv metodlar oquvchitalabalarning bilimli, yetuk malakaga ega bolishlarini taminlaydi. INNOVATSIYA (inglizcha) yangilik kiritish, yangilik degan ma‘noni ifodalaydi, texnologiya esa yunoncha ―texnos‖ – san‘at, mahorat va ―logos‖ — fan so‘zlaridan olinib innovatsion texnologiya ta‘lim-tarbiya shakllari, metodlari va usullariga yangicha yondoshish degan ma‘noni bildiradi. Innovotsion texnologiyalar pedagogik jarayon hamda o‘qituvchi va talaba faoliyatiga yangilik, ozgarishlar kiritish bolib, uni amalga oshirishda asosan interaktiv metodlardan toliq foydalaniladi. Interaktiv metodlar-bu jamoa bolib fikrlash deb yuritiladi, yani pedagogik tasir etish usullari bolib talim mazmuninng tarkibiy qismi hisoblanadi. Bu metodlarnig oziga xosligi shundaki, ular faqat pedagog va oquvchi-talabalarning birgalikda faoliyat korsatishi orqali amalga oshiriladi. Bunday pedogogik hamkorlik jarayoni oziga xos xususiyatlarga ega bolb, ularga quyidagilar kiradi: - Oquvch-talabaning dars davomida befarq bolmaslikka, mustaqil fikrlash, ijod etish va izlanishga majbur etishi; - Oquvchi-talabalarni oquv jarayonida bilimga bolgan qiziqishlarini doimiy ravishda bolishini taminlashi; - Oquvchi-talabaning bilimga bolgan qiziqishini mustaqil ravishda har-bir masalaga ijodiy yondashgan xolda kuchaytirishi; - Pedogok va Oquvchi- talabaning hamisha hamkorlikdagi faoliyatini tashkilllanishi. Pedagogik texnologiyalar masalalari, muammolarini organayotgan oqituvchilar, ilmiy- tadqiqodchilar, amaliyotchilarning fikricha, pedogogik texnologiya bu faqat - 122 - axborot texnologiyasi bilan boglq, hamda oqitish jarayonida qollanlshi zarur bolgan TSO, kompyuter, masofali oqish yoki turli xil texnikalardan foydalanish deb belgilanadi. Bizning fikrimizcha, pedogogik texnologiyaning eng asosiy negizi bu oqituvchi va Oquvchi-talabaning belgilangan maqsaddan kafolatlangan natijaga hamkorlikda erishshlari uchun tanlangan texnologiyalarga bogliq deb xisoblaymiz, yani oqitish jarayonida maqsad boyicha kafolatlangan natijaga erishishda qollaniladigan har bir talim texnologiyasi oqituvchi va oquvchi ortasida hamkorlik faoliyatni tashkil eta olsa, har ikkalasi ijobiy natijaga erisha olsa, oquv jarayonida Oquvchi-talabalar mustaqil fikrlay olsalar, ijobiy ishlay olsalar, izlansalar, tahlil eta olsalar, ozlari xulosa qila olsalar, ozlariga, guruhga, guruh esa ularga baho bera olsa, oqituvchi esa ularning bunday faoliyatlari uchun imkoniyat va sharoit yarata olsa, bizning fikrimizcha anashu oqitish jarayonining asosi hisoblanadi. Har bir dars, mavzu, oquv predmetining oziga xos texnologiyasi bor, yani oquv jarayonidagi pedogogik texnologiya bu yakka tartibdagi jarayon bolib, u oquvchi-talabaning ehtiyojidan kelib chiqqa xolda bir maqsadga yonaltirilgan, oldindan loyihalashtirilgan va kafolatlangan natija berishiga qaratilgan pedagogk jarayondir. Bugungi kunda ―innovatsion ta‘lim‖ bu o‘z-o‘zini rivojlantirishga qodir bo‘lgan va uning barcha ishtirokchilarining har tomonlama rivojlanishi uchun sharoit yaratadigan ta‘lim va innovatsion ta‘lim-bu rivojlanayotgan ta‘limdir. Talabalarga yetkaziladigan zamonaviy tarkib zamonaviy bilim amaliyotiga mos keladigan kompetentsiyalarni rivojlantirish kabi fan bilimlarini rivojlantirishni oz ichiga olmaydi. Ushbu tarkib yaxshi tuzilgan va zamonaviy aloqa vositalari yordamida uzatiladigan multimedia oquv materiallari shaklida taqdim etilishi kerak. Oqitishning zamonaviy usullari bu nafaqat materialni passiv idrok etish asosida, balki oquvchilarning ozaro munosabatlari va ularning oquv jarayoniga jalb qilinishiga asoslangan vakolatlarni shakllantirishning faol usullari. Innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayon hamda oqituvchi va oquvchi faoliyatiga yangilik, ozgarishlar kiritishdir. Innovatsion texnologiyalardan foydalanishda oqituvchiga quyidagi bilimlarni bilish taqazo etiladi: - AKT boyicha bilim, konikma va malakaga ega bolish; YaPT (yangi pedagogic texnologiya) boyicha xorijiy tajribalardan boxabar bolish; - Talim jarayonini tashkil etishda didaktik oyinlardan, interfaol usullardan foydalanish mahorati; - Ilgor pedagogik texnologiya boyicha bilimlarni ozlashtirib boorish; - Bilimlarni konikma va malakalarga aylantirish texnologiyasi shakllangan bolishi; - Dars jarayonida harakatli oyinlardan unumli foydalana bilishi; - Imkoni bolsa darsni internet tarmogiga boglab ota bilishi; - Oz ustida tinmay ishlashi, har soxaga oid yangiliklarni kuzatib borishi va boshqalar. - Oqituvchi innovatsion texnologiyalarga asoslanib darsni tashkil etar ekan, turli texnik vositalardan ham (kampyuter, proyektor, elektron doska va hokazo) foydalanishi mumkin. Oqituvchining faoliyatida innovatsiyalar qanchalik kop bolsa, mazmun - 123 - shunchalik oshadi. Talimda innovatsion texnologiyalar va interfaol metodlar haqidagi tasavvurlar barqaror va mukammal shaklga ega emasligini ham etirof etish kerak. Har bir oqituvchi talimga individual tarzda yangilik kiritishi mumkin. Innovatsion texnologiyalar oqituvchi oz faoliyatidan qoniqmaslikdan kelib chiqadi. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlarning bosh mezoni osib kelayotgan avlodni yuksak ma`naviyatli, intelektual salohiyati baland, har tomonlama yetuk shaxsni tarbiyalash hamda mamlakatimiz kelajagini yanada yuksaltiradigan, ozbek elining dong`ini jahonga taratadigan, g`oyatda intelektual, manan barqaror yosh malakali kadrlarni yetishtirib borishdir. Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati, uzluksiz ta`lim tizimi orqali shaxsning har tomonlama barkamol bolib yetishini kozda tutadi. Bunda shaxs uzluksiz ta`limda va kadrlar tayyorlashda ta`lim xizmatlarining iste`molchisi hamda ishlab chiqaruvchisi sifatida namoyon boladi. Shunday ekan bu iste`molchi hamda ishlab chiqaruvchisi bolmish yosh avlodning ertangi kunini belgilab beruvchi bilim va konikmalari, oz navbatida malakali pedagog-oqituvchilar tomonidan qiziqarli dars mashg`ulotlari, dunyo bilim va konikmalariga javob bera oladigan oliy ta`lim sifati yanada intelektual bilimlar bilan boyitilib borishi hamda ijtimoiy-gumanitar fanlar orqali mustahkamlanib bormog`i lozimdir. Avvalombor, qiziqarli dars mashg`ulotlari bolajak pedagog yoshlarda oz faniga hamda kasbiga bolgan qiziqishni uyg`otadi va dars mashg`ulotlariga bolgan faol tushunchalar, tajribalar hamda salohiyatni kuchaytiradi. Bu esa ular kelajagiga qoyilgan ilk qadamlari boladi desak mubolag`a bolmas edi. Osib kelayotgan yosh avlodga bugungi kunda qanchalik e`tibor va ahamiyat qaratadigan bolsak mamlakatimizda shu darajada ilmiy yuksalish kuzatiladiki, biz buni hozirgi rivojlanib borayotgan fan-texnika jarayonlarida va barcha sohalarda yaqqol namoyon bolganligini kora olamiz desak, fikrimizning yorqin dalili bolar edi. Xulosa qilib aytadigan bolsak, yanada ilg`or va manan barqaror yosh avlodimiz ertangi kuni yuksak ma`naviyatini salmoqli darajada boyituvchi pedagog oqituvchilarning bilim, konikma va salohiyatlari yanada zamonga xos va mos holda ijtimoiy-gumanitar fanlar uyg`unligida olib bormog`i maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, bu borada birgalikdagi harakat yoshlarimizning barkamol inson bolib voyaga yetishi uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Mustaqil davlatda ta`lim tizimini shakllantirish va rivojlantirish, millatning taqdiri va istiqbolini ta`minlash kabi jiddiy muammolarni hal qilishning ilmiy asoslari va amaliy yollarini yaratishda buyuk ajdodlarimizning ibratli ishlari, ta`limotlarini hayotimizga tadbiq etish taqozo etiladi. Xulosa:Xulosa qilib aytadigan bolsak, yanada ilg`or va manan barqaror yosh avlodimiz ertangi kuni yuksak ma`naviyatini salmoqli darajada boyituvchi pedagogoqituvchilarning bilim, konikma va salohiyatlari yanada zamonga xos va mos holda ijtimoiy-gumanitar fanlar uyg`unligida olib bormog`i maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, bu borada birgalikdagi harakat yoshlarimizning barkamol inson bolib voyaga yetishi uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Mustaqil davlatda ta`lim tizimini shakllantirish va rivojlantirish, millatning taqdiri va istiqbolini ta`minlash kabi jiddiy muammolarni hal qilishning ilmiy asoslari va amaliy yollarini yaratishda buyuk ajdodlarimizning ibratli ishlari, ta`limotlarini hayotimizga tadbiq etish taqozo etiladi. Download 58.29 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling