Innovatsiyalar vazirligi guliston davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiyot fakulteti

---

1
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA'LIM FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI
IJTIMOIY-IQTISODIYOT FAKULTETI
«IQTISODIYOT» kafedrasi
Jahon bozorida talab va taklifva Jahon bozori mavzusidagi
KURS ISHI
Bajardi: “Iqtisodiyot” ta’lim yo‘nalishi
2- kurs talabasi
Inomjon Xabibullayev
Ilmiy rahbar:
«Iqtisodiyot» kafedrasi o'qituvchisi
Raxmatov Kamoliddin.
Guliston 2023

---

2
Reja:
Kirish……………………………………………………………………………….3
1. Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta'sir etuvchi omillar. Talab qonuni…..5
2. Taklif tushunchasi va uning miqdoriga ta'sir etuvchi omillar. Taklif qonuni….9
3. Pandemiya davrida jahon iqtisodiyotidagi talab va taklif oʻzgarishi tahlili…..12
4. Jahon iqtisodiyotida Oʻzbekistonning tutgan oʻrni……………………………16
5. Oʻzbekistonning jahon bozoridagi faoliyatini rivojlantirish istiqbollari…..….24
Xulosa………………………………………..……………………………………34
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………...……………………………36

---

3
Kirish
O’zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
2017-yil 7-fevraldagi
“O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish
bo’yicha
harakatlar
strategiyasi to’g’risida”gi
Farmoni bilan “2017-2021 yillarda O’zbekiston
Respublikasini rivojlantirishning
beshta
ustuvor
yo’nalishi
bo’yicha
Harakatlar
strategiyasi” tasdiqlandi.
Unga ko’ra Yalpi talab va taklifni
samaradorligini yanada oshirish ichki va tashqi bozorni tavar bilan taminlash
maqsad qilib olingan.
1
Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va yuqori iqtisodiy
oʼsish surʼatlarini saqlab qolish:makroiqtisodiy mutanosiblikni saqlash, qabul
qilingan oʼrta muddatli dasturlar asosida
tarkibiy
va
institutsional
oʼzgarishlarni chuqurlashtirish hisobiga yalpi ichki mahsulotning barqaror
yuqori oʼsish surʼatlarini taʼminlash; xarajatlarning ijtimoiy yoʼnaltirilganini
saqlab qolgan holda Davlat byudjetining barcha darajalarida mutanosiblikni
taʼminlash, mahalliy byudjetlarning daromad qismini mustahkamlashga
qaratilgan byudjetlararo munosabatlarni takomillashtirish; soliq yukini
kamaytirish va soliqqa tortish tizimini soddalashtirish siyosatini davom ettirish,
soliq maʼmuriyatchiligini takomillashtirish va tegishli ragʼbatlantiruvchi
choralarni kengaytirish; ilgʼor xalqaro tajribada qoʼllaniladigan instrumentlardan
foydalangan holda pul-kredit siyosatini yanada takomillashtirish.
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi. Talab va unga ta'sir etuvchi omillarni yaxlit
holda, ya’ni makroiqtisodiyot darajasida o’rganilayotgan jarayonda mamlakat
barcha fuqarolari, tadbirkorlar, davlat va chеt
el istе’molchilarining jami tovarlar va xizmatlar turlari bo’yicha talabi va taklifini
o’rganish iqtisodiyotni samarali va muvozanatli yuritishda muhim
ahamiyatga egadir.Shuning uchun ushbu ishida makroiqtisodiy tahlil amalga
oshiriladi, eng avvalo
yaxlit
olingan
ko’rib
chiqiladi
va
uning
makrodarajadagi
asosiy ko’rsatkichlari bo’lgan yalpi talab va yalpi taklif
1
Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – Toshkent:
“O‘zbekiston” NMIU, 2017. – 56 b.

---

4
tushunchalarining iqtisodiy mazmunini tavsiflanadi. Tahlil davomida yalpi talab
va yalpi taklifga ta’sir etuvchi omillar, ular ta’sirida narxlar darajasining
o’zgarishi hamda ishlab chiqarishning muvozanatli hajmi qanday o’rnatilishini
bayon etiladi.
Kurs ishining predmeti. Ishlab chiqarish korxonalari davlatda juda kata
o’rin egallaydi. Bunday sharoitda, davlat tomonidan korxonalar xo‘jalik-
moliyaviy faoliyatini tartibga solish, ularga turli imtiyozlar berish va
qo‘shimcha moliyaviy resurslar bilan ta’minlash, korxonalarda yuzaga
kelishi mumkin bo‘lgan risklarni kamaytirishda muhim ahamiyat kasb
etadi. Bu borada mamlakatimizda ham ko‘plab ijobiy ishlar amalga oshirilib
kelinmoqda.Kurs ishining obyekti.
Korxonalarda moliyaviy barqarorlikni
boshqarish quyidagi asosiy jarayonlarni o’z ichiga olishi lozim:
- ma'lum davrlar oralig’ida korxonalar moliyaviy barqarorligini ta'minlovchi
asosiy ko‘rsatkichlarni
-korxonalar moliyaviy barqarorligini aniqlovchi asosiy paramеtrlarni monitoring
qilish;
-moliyaviy barqarorlik holatini baholash;
-moliyaviy barqarorlikning bеlgilangan paramеtrlariga erishishga qaratilgan
boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish.
Kurs ishining maqsadi va vazifalari. Talab va unga ta'sir etuvchi omillarni
boshqaruvning bunday yondashuvi, birinchi navbatda korxonalar moliyaviy
barqarorligini har tomonlama baholash imkoniyatini bеrsa, kеyingi navbatlarda
esa, moliyaviy barqarorlikka erishish mumkin bo’ladigan davrni aniqlash
imkoniyatini yaratadi hamda tеzkor boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun
kеrak bo’lgan har qaysi vaqtda moliyaviy barqarorlikni baholash imkoniyatini
bеradi

---

5