Innovciyaliq ortaliqti qáliplesiw tiykarlari

INNOVCIYALIQ ORTALIQTI QÁLIPLESIW TIYKARLARI
Rawajlanǵan mámleketler jalpı ishki óniminiń 70-90 procenti innovatsiya iskerligin rawajlandırıw esabına jaratılıp atır. dúnya bazarında joqarı texnologiyalar tiykarında islep shıǵılǵan ónimler úlesi, mámleketler ortasındaǵı báseki ortalgin keltirip shigarmaqta. Atap aytqanda, dúnya bazarında innovatsiya talap etiletuǵın ónimlerdiń 36 procenti AQShga, 30 procenti Yaponiyaǵa, 22 procenti Kitay mámleketine tuwrı kedi. innovatsiya izertlewleri menen bánt bolǵan mámleketler reytinginde 1-orında Izrail 8250 dana, 2-orında Qubla Kareya 7113 dana, 3-orında Yaponiya 5210 danaǵa tuwrı kelip atır.
Innovciyalıq ortalıq -bul mámlekette iskerlik kórsetip atırǵan islep shıǵarıw hám xizmet kórsetiw kárxanalarında innovciyalıq processlerge tásir kórsetiwshi normativ-huqıqıy, siyasiy, ekonomikalıq, finanslıq, texnikalıq, social hám basqa shárt-shárayatlar kompleksi bolıp tabıladı. Innovciyalıq ortalıq bárinen burın tómendegi ekonomikalıq faktorlar arqalı belgilenedi:
− jumısshı kúshi ilmiy tájriybesi;
− ilimiy izertlew menen shuǵıllanap atırǵan xızmetkerler sanı ;
− ortasha mıynet haqı dárejesi;
− mámlekettiń investitsion korsetkishi;
− óndiriske zamanagóy texnologiyalardı qollaw aktivligi;
− innovciyalıq infrastrukturanin’rawajlanǵanlıq dárejesi;
− ekonomikalıq kon'yunktura jaǵdayı ;
− ishki bazar sıyımlıg’ı ;
− tovarlardı sırtqı bazarda satıw múmkinshilikleri;
− kredit sisteması jaǵdayı, finanslıq resurslar, salıqqa tartıw dárejesi;
− islep shıǵarıw hám social infrastrukturanin rawajlanǵanlıǵı ;
− shet el kapitalǵa salıstırǵanda mámleket siyasatı, oǵan salıstırǵanda jeńillikli shárt- sharayatlardıń belgilengenligi hám h. k.
Kárxanaları innovciyalıq ózine tartatuǵındorligini asırıw, olardıń iskerligin kompleks rawajlanıwın támiyinlew hám innovciyalıq ortalıqti asırıw boyınsha tómendegi ilajlardı ámelge asırıw talap etedi:
− kárxanalardıń innovciyalıq ortalıǵın xarakteristikalaytuǵın kórsetkishlerden biri retinde innovciyalıq qızıgiwshiliqti analiz qılıw hám keleshek kórsetkishlerin belgilew ilimiy tárepten tiykarlash;
− real sektor tarmaqlarında tarawlar kesiminde fundamental hám ámeliy izertlewlerdi shólkemlestiriwdiń rawajlanǵan mámleketler tájiriybesin qollanıw
− kárxanalarda innovciyalıq ideyalar, islenbeler hám texnologiyalar natiyjeliligin strategiyalıq prognoz qılıw, qollap-quwatlaw hám engiziwdi támiyinleytuǵın innovatsiya iskerligin ámelge asırıw ushın qolay sharayat jaratıw ; − tarmaq hám tarawlar kesiminde joqarı texnologiyalar, nou-xau hám zamanagóy islenbelerdi engiziwdi talap etiwshi ústin turatuǵın tarawdıń hám tarmaqlardı rawajlandırıw boyınsha mámleket programmaların qabıllaw ;
− kárxanalarda ilimiy-izertlew jumısların shólkemlestiriw hám de innovciyalıq ideyalar hám islenbelerdi engiziwde ilimiy-izertlew institutları, joybar -konstruktorlıq shólkemleri hám de joqarı tálim mákemeleri menen ajıralmas baylanıs etiwshi infrastrukturanin rawajlandırıw ;
− kárxanalarǵa innovciyalıq joybar hám ideyalardıń kommerciyalastiriwdi jolǵa qoyıw maqsetinde menshikli hám mámleketlik emes investorlarni qosıw.