Inson resurslarini boshqarish


Aholi migrasiyasi bo`yicha xorijiy mamlakatlar tajribasi


Download 370 Kb.
bet4/6
Sana23.03.2023
Hajmi370 Kb.
#1289505
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
ALIYEV SARDOR

Aholi migrasiyasi bo`yicha xorijiy mamlakatlar tajribasi

Xalqaro mehnat oqimi va migratsiyaning boshqa turlari yanada murakkab siyosiy va iqtisodiy o'zgarishlarga olib keladi. Xalqaro migratsiya iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy-madaniy kabi omillar bilan shartlanadi.

Migratsiya zamonamizning yetakchi ijtimoiy-siyosiy jarayonlaridan biriga aylandi. Jamiyatning shakllanishi va rivojlanishi tarixida u davlatning siyosati va huquqiy tizimini bir necha bor oldindan belgilab berdi va ko'pincha ularni yaratish, o'zgartirish yoki yo'q qilish jarayonlariga bevosita ta'sir ko'rsatdi. Odamlarning ommaviy harakatlari siyosiy makonlarning, milliy manfaatlar sohalarining, hududlarning kengayishi yoki qisqarishi, qayta tashkil etilishi jarayonlariga hamroh bo'lgan va davom etmoqda. milliy xavfsizlik.


2015-yilda, Yevrostat maʼlumotlariga koʻra, Yevropaga 1,25 million qochqin kelgan, bu 2014-yildagi (562,68 ming) koʻrsatkichdan ikki barobar koʻproqdir. Va bular rasmiy statistik ma'lumotlar - ya'ni qochqin maqomini olganlar uchun raqamlar.


Qochqinlarning asosiy qismini suriyaliklar (29%) tashkil etadi va ularning yarmi Germaniyadan birinchi marta boshpana so'ragan, Yevropadagi barcha qochqinlarning 14 foizi Afg'oniston fuqarolari, 10 foizi iroqliklardir.


Turkiyadan asosan suriyalik va afg‘on muhojirlari Gretsiyaga, keyin esa Vengriyaga boradi. Bu marshrut 2015 yilda qochqinlarning 57 foizini tashkil qilgan. Shuning uchun Yevropa muammoga Turkiyaning yordami bilan yechim topishga harakat qilmoqda. Bu yo'ldan ko'pincha bolali migrantlar foydalanadilar. Ikkinchi yo'nalish - Italiya (39,5%) orqali Eritreya, Nigeriya va boshqa Afrika respublikalaridan qochqinlar Yevropaga keladi. Yana bir kichik qochqinlar oqimi Ispaniya qirg'oqlariga etib boradi - bular suriyaliklar va Afrika respublikalari aholisi. Ushbu tendentsiya Marokash rasmiylari tomonidan nazoratni kuchaytirishi tufayli mashhurligini yo'qotmoqda. Italiya, Gretsiya va Vengriya yuk tashish bazalariga aylanadi, asosiy oqim esa Evropaning markaziga yo'naltiriladi. Boshqa Yevropa davlatlarida rad etilganlar Vengriyaga qochqin maqomini olish uchun ariza berishadi.


XVJ migrantlar integratsiyasi natijasida, ya'ni arzon ishchi kuchi tufayli Yevropa Ittifoqi iqtisodiyotining o'sishiga ijobiy prognoz bergan bo'lsa-da, amalda bu muhojirlarning malakasi, ularning Yevropa tillarini bilishi va boshqa omillar, jumladan, ular mehnatsiz nafaqa olishlari ko'pchilikni ko'proq qoniqtiradi. Yevropadagi migratsiya inqirozi hozircha yo‘qotishlar bilan ifodalangan bo‘lib, bu davlatlar ularni turli yo‘llar bilan qoplashga harakat qilmoqda.


Yevropa qochqinlar uchun jozibador markazga aylandi, chunki Shengen kelishuvi boʻyicha Yevropa Ittifoqining ichki chegaralarida chegara nazorati yoʻq edi. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, Evropa Ittifoqi doirasida erkin harakat qilish uchun istalgan Evropa Ittifoqi davlatiga borish kifoya edi. Ta'minlash siyosati ijtimoiy imtiyozlar, ish imkoniyatlari. Vaziyat shu sababli murakkablashdiki, Dublin kelishuviga ko'ra, qochqinlar uchun eng katta mas'uliyat muhojir kirgan davlatlar, ya'ni Yevropaning chegaradosh davlatlari - Italiya, Gretsiya va Vengriya zimmasiga tushadi.


Migratsiya inqirozi bir qator salbiy oqibatlarga olib keldi:


Buyuk Britaniya Ittifoqidan ajralib chiqish istiqboli bilan Evropada bo'linish xavfi. Buyuk Britaniyada aholining 43 foizi mamlakatning Yevroittifoqdan chiqishi uchun ovoz berishga tayyor, qarorni qochqinlar oqimi taqozo qiladi. 17% ovoz berishda betaraf qolganini hisobga olsak, agar referendum 2017-yil oxirigacha oʻtkazilsa, Yevropa Ittifoqidan chiqish tarafdorlari gʻalaba qozonishini kutish kerak;


terroristik tahdidning kuchayishi. Yevropada terrorchilar va yollovchilar muhojirlar orasiga kirib bormoqda, degan fikr keng tarqalgan. 50% dan ortig'i ziddiyatli hududlardan kelgan yigitlar ekanligini hisobga olsak, bu qo'rquvlar asossiz emas. 2014-yilda Niderlandiya hukumati boshpana izlovchilar orasidan 50 nafar harbiy jinoyatlarda gumon qilingan shaxslarni aniqladi. 2015-yilda ular harbiy jinoyatlarda gumon qilingan 30 nafar shaxsni aniqlashgan. Europol maʼlumotlariga koʻra, hozir Yevropada terrorchilarni tayyorlash lagerlarida oʻqitilgan 5 mingga yaqin odam boʻlishi mumkin. Parijdagi teraktlar ishtirokchilarining bir qismi qochqin qiyofasida Yevropaga qaytgan. Bu xabarlar Yevropa jamiyatida qochqinlarni qo'rquv va rad etish muhitini yaratadi.
jamoat xavfsizligini beqarorlashtirish. Germaniyaning Kyoln, Gamburg, Shtutgart, Berlin, Frankfurt-na-Mayn, Nyurnberg shaharlarida Yangi yil arafasida tartibsizliklar. Mamlakatlarda - Shvetsiya, Finlyandiya, Avstriya, Shveytsariya va boshqalar Qochqinlar ayollarga qarshi jinoyatlar, o'g'irlik, tanaga zarar etkazishda aybdor. Tarmoqda qochqinlarning keksalar va ayollarga qilgan hujumlari aks etgan ko‘plab videolar paydo bo‘ldi.
migratsiya siyosati bilan poymol qilingan yevropaliklarning manfaatlarini himoya qiluvchi muxolif jamoat kuchlarining kuchayishi. Bu kuchlar ko‘pincha radikal va marginaldir, lekin ular evropaliklarning tajovuzkor muhojirlarga qarshi himoyasizligi tasviri fonida mashhurlikka erishmoqda.
yevropa kimligining o'zgarishi, islom tomonidan nasroniylikning yemirilishi.
Evropadagi migratsiya inqirozi global benefitsiar tomonidan yaratilgan tizimning buzilishiga misol bo'ldi. Oltin milliard global loyihasi doirasida mojaro zonalari chegaralarida qochqinlar oqimini cheklash kerak edi. Maxsus tana Birlashgan Millatlar Tashkilotining Qochqinlar huquqlari bo'yicha komissarligi rivojlanayotgan mamlakatlardagi lagerlarga homiylik qilishi va qo'llab-quvvatlashi kerak edi. Dunyo davlatlari lagerlarni saqlash uchun o'z mablag'larini xayriya qildilar, bu esa qochqinlarning iqtisodiy rivojlanish darajasi uchun jozibador bo'lgan mamlakatlarga ommaviy oqimiga to'siq bo'lib xizmat qildi. Biroq, tizim muvaffaqiyatsizlikka uchradi - lagerlardagi sharoitlar nomaqbul bo'lib qoldi, kontrabandachilar muhojirlarni jo'natish yo'nalishlarini o'rnatdilar va Evropaning o'zi birinchi oylarda yumshoqlik ko'rsatib, qochqinlarning ommaviy oqimini keltirib chiqardi.

Ovro‘poliklar Shengen zonasi hammani qabul qilishga qodir, deb hisoblab, qochqinlarni qabul qilish kvotalari miqdorini oshirishga qaror qilishdi. Natijada, Evropa o'z hududida ikkita qarama-qarshi dunyo - bir tomondan, o'zining qadriyatlari, yuqori turmush darajasi bilan gullab-yashnagan Evropa aholisi, ikkinchi tomondan, qashshoqlik, tabiiy o'z-o'zidan paydo bo'lgan dunyoga duch keldi. , har qanday narxda omon qolish vazifasi bilan. Ikkala dunyo ham benefisiar tizimning mahsuliga aylandi - jahon tabaqalanishi dunyoni bir vaqtlar kapitalistlar va proletarlarga, endi imtiyozlarga ega bo'lgan odamlar dunyosiga va tsivilizatsiya afzalliklaridan uzilgan dunyoga bo'ldi. Tabiiyki, Yevropa chegaralarida bu dunyolar bir-biridan nafratlanadi, bag‘rikeng munosabat, qoidalar, me’yorlarga rioya qilish, qadriyatlarni singdirish haqida gap bo‘lishi mumkin emas.


Bugungi kunda, Yevropa Ittifoqi davlatlarida migratsiyaning halokatli darajada yuqoriligi muammosi aniq va shubhasizdir. Sharqiy Yevropa, xususan, Ukrainadan, shuningdek, Sharqiy va Shimoliy Afrikadan migrantlar o'z mamlakatlaridagi og'ir ijtimoiy sharoitlardan qutilish, va shuningdek, ish toppish va yashash uchun Yevropani juda qulay deb hisoblashadi. Yevropa davlatlari hukumatlari Yevropa Ittifoqining mavjud migratsion siyosatining nomukammalligidan habardor. 2015-yilda sodir bo’lgan migratsion inqiroz bunga asosiy dalillardan biri hisoblanadi, albatta. Muammolar yetarli huquqiy bazaning yo‘qligi sabab kelib chiqadi.
Xalqaro mehnat tashkilotining statistik ma'lumotlariga ko'ra, G'arbiy Yevropa hissasiga dunyodagi xorijiy ishchi kuchining deyarli 25% to'g'ri keladi. Yaqinda chet ellik ishchilarhar yiliga 500-600 ming kishiga ko'paydi (oila a'zolarini hisobga olmaganda). Hozirda geosiyosiy sabablarga ko'ra bu raqam millionga oshdi va tendensiya shuni ko’rsatadiki, bu ko’rsatkich yanada tez sur'atlar bilan o'sib boradi. Bundan tashqari, Yevropa Ittifoqining sharqiy qismidan kelgan muhojirlar, shuningdek, Ukrainadan kelgan qochqinlar bunga kiritilmagan. Faqatgina Polsha hududida rasman 500 000 dan ortiq Ukraina fuqarolari ro’yhatga olingan. Ularning soni o'z mamlakatlari iqtisodiyotining sustligi tufayli tez o'sib bormoqda. Muhojirlar asosan Germaniya, Fransiya, Buyuk Britaniyaga boradilar. Shu bilan birga, Yevropa davlatlarining o‘zlari o‘rtasida mamlakatlari hududida muhojirlarni qabul qilish masalasi bilan bog‘liq mojarolarni qayd etish joiz. Mamlakatlarning bunday ziddiyatli holati munosabatlarning buzilishiga olib keladi. Buning sababi migratsiya siyosatining samarasizligi, tegishli huquqiy asos yo'qligi. Shunday qilib, 2015-yilgi Yevropa migratsiya inqirozi yana bir bor bu muammoni fosh qildi. Statistik ma'lumotlarga ko'ra, eng ko'p muhojirlarni aynan Germaniya, Italiya va Fransiya kabi davlatlar qabul qilganlar. (BBC, 2018). Shunga ko'ra, migratsion inqiroz davrida eng katta bosimni ham aynan shu mamlakatlar o'z zimmalariga olishdi.
Yevropa mehnat bozoridagi muhojirlar va ularning asosiy muammolari
Yevropa Ittifoqi mehnat bozori, innovatsion texnologiyalar, mehnat unumdorligi, ijtimoiy kafolatlar va standartlarining yuqori ulushiga qaramay, bir qator o'ziga xos muammolarga ega. Avvalo, shuni ta'kidlash kerakki, qat'iy qonuniy gender tengligiga qaramay erkaklar va ayollar ish haqi o'rtasida sezilarli farq bor. Bu uzoq vaqtdan beri ittifoqning hukumat tuzilmalarini qattiq tashvishga solmoqda. Masalan, Italiyada ish haqi farqi 10% ga yetadi, Germaniyada 20% dan oshadi, Avstriyada esa hatto 25 % dan yuqori. Ayniqsa Yevropa Ittifoqidan tashqaridan kelgan migrant ayollar eng ko'p qiyinchiliklarni boshdan kechirishadi. Bu ayollar ikki tomonlama diskriminatsiyaga uchraydilar.
Rivojlanishning yuqori sur'atlariga va kuchli ijtimoiy kafolatlar mavjudligiga qaramay, Yevropa mamlakatlarida mehnat bozoridagi kamsitishlar eng ko'p bo'lgan aholi qatlamlari bu - ayollar va yoshlar. Shunday qilib, har yili migrant ayollarni ish bilan ta’minlash Yevropa hududida 45 % etib baholandi. Bu esa boshqa mamlakatdan kelgan ayollarning yarmidan ko’pi ishsiz bo’lib qolayotganidan dalolat beradi. (EU Labour Force Survey, 2011). Shunday qilib, Yevropa Ittifoqida migratsiyani tartibga solish masalasi bilan bog'liq muammolar ancha ko’p. Shuni ta'kidlash kerakki, Yevropa mamlakatlari allaqachon mavjud qator chora-tadbirlarni amalga oshirdi va bir qancha muhim natijalarga erisha oldi.
Yevropa muhojirlar inqirozi - 2015-yilda qochqinlar va muhojirlarning Yevropaga koʻchishi sezilarli darajada oshgan davr boʻldi. O’shanda 1,3 million kishi boshpana izlash uchun qitʼaga kelgan. Bu Ikkinchi Jahon Urushi davridan buyon qayd etilgan eng yuqori natija hisoblanadi, Suriya, Iroq va Afg’oniston kabi bir qator davlatlardagi notinch vaziyat shu mamlakatlarda istiqomat qiluvchi xalqni boshqa o’lkadan boshpana izlashga undadi. Xalqaro Migratsiya Tashkiloti (XMT) hisob-kitoblariga ko‘ra, 2015-yilda dengiz orqali 1 011 700 dan ortiq, quruqlik orqali esa deyarli 34 900 muhojir kelgan.
XMT maʼlumotlariga koʻra, 2015-yilda 3770 dan ortiq muhojir Oʻrta yer dengizini kesib oʻtishga uringanida halok boʻlgan. Ularning aksariyati Shimoliy Afrikadan Italiyaga o‘tishda, 800 dan ortig‘i esa Egey dengizi orqali Turkiyadan Gretsiyaga o‘tishda halok bo‘lgan. Yoz oylari odatda eng ko'p o'lim holatlari sodir bo'ladi, chunki bu Yevropaga borishga urinayotgan muhojirlar uchun eng gavjum vaqt. Ammo 2015-yilda muhojirlar uchun eng halokatli oy aprel oyi bo‘ldi, unda 800 ga yaqin odam bo‘lgan qayiq Liviya yaqinidagi dengizda ag‘darilib ketdi. Odamlarning haddan tashqari ko‘pligi falokat sabablaridan biri bo‘lgani taxmin qilinmoqda.

Ta’kidlansinki, tashqi mehnat migratsiyasi jarayonlarini tartibga solish, xorijda mehnat faoliyatini amalga oshirish uchun fuqarolarni tashkillashtirilgan tarzda yig‘ish yuzasidan xalqaro shartnomalar tuzish, ularning respublika tashqarisida ish joylariga xavfsiz tarzda yetib borishini ta’minlash uchun qulay shart-sharoitlar yaratish bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarga qaramasdan, noqonuniy mehnat migratsiyasining katta oqimi haligacha saqlanib qolmoqda.


Fuqarolarni xorijda tashkillashtirilgan tarzda ishga joylashtirish, shuningdek, mehnat migratsiyasidan qaytib kelgan shaxslarning bandligini ta’minlash ko‘rsatkichlari past darajada qolishi davom etmoqda.



  1. Download 370 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling