Inson taraqqiyoti tushunchasi inson taraqqiyoti indeksi va uning tarkibiy qismlari

HDI qanday o'lchanadi?
Inson taraqqiyoti indeksi - bu inson taraqqiyotidagi asosiy yutuq darajalarining sarhisob o'lchovidir. Mamlakatning hisoblangan Inson taraqqiyot indeksi - bu o'rganilayotgan har bir hayotiy ko'rsatkichlarning o'rtacha ko'rsatkichlari: bilim va tushunish, uzoq va sog'lom hayot va qabul qilinadigan turmush darajasi. To'rt komponentning har biri 0 dan 1 gacha masshtablash uchun normallashtiriladi, so'ngra uchta komponentning geometrik o'rtacha qiymati hisoblanadi.
Inson taraqqiyoti indeksining sog'liqni saqlash tomoni har bir mamlakatda tug'ilish paytida hisoblab chiqilgan umr ko'rish davomiyligi bilan o'lchanadi, bu komponent umr ko'rish davomiyligi 20 ga teng bo'lganda 0 ga va 85 yoshga etganida 1 ga teng bo'ladi. Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburg, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburg, Lüksemburg, Lüksemburg, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburg, Lüksemburq, Lüksemburg, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburg, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburq, Lüksemburg, Lüksemburq, Lüksemburglar, Lüksemburglar, Lüksemburglar, Lüksemburglar, Lüksemburglar, Lüksemburglar, Lüksemburg.
Ta'lim ikki pog'onada o'lchanadi: mamlakat aholisi uchun o'rtacha o'qish yillari va bolaning maktabga kirish uchun o'rtacha yoshida kutilgan maktab yillari. Ularning har biri alohida normallashtirilgan bo'lib, o'rtacha 15 yillik o'qish bir yilga, kutilgan 18 yillik maktab esa bir yilga teng bo'ladi va ikkalasining oddiy o'rtacha qiymati hisoblanadi.
Ma’lumot o’rnida, Inson taraqqiyoti indeksi (Human Development Index) – bu BMT Taraqqiyot Dasturi (BMTTD) tomonidan nashr etiladigan va inson taraqqiyoti bo’yicha maxsus ma’ruzalarning bir qismi sifatida foydalaniladigan dunyo mamlakatlari va mintaqalarida inson rivojlanishini tavsiflovchi kompozit ko’rsatkich bo’lib, ma’lum bir mamlakatda insonning turmush darajasini baholab beradigan mamlakatning uchta asosiy yo’nalish bo’yicha sog’liqni saqlash sifati, ta’lim va fuqarolarning daromad va yutuqlarini o’lchaydigan keng qamrovli ko’rsatkich hisoblanadi.

1.