Inson va tashkilot reja

O’zini tutishni o’rganishning yana bir xili – bu odatda o’zga insonning xatti-harakatini kuzatish asosida o’rganish. Inson, atrofdagilarni kuzatish barobarida avtomatik tarzda ularning xatti-harakatiga moslashadi. U ularning harakat tarzi va uslubini, operatsiyalarni bajarish ko’nikmalarini taqlid qilib o’rganadi. Ba’zan o’zga xatti-harakatni aniq mafqsadli kuzatish olib boriladi.

• O’zini tutishni o’rganishning yana bir xili – bu odatda o’zga insonning xatti-harakatini kuzatish asosida o’rganish. Inson, atrofdagilarni kuzatish barobarida avtomatik tarzda ularning xatti-harakatiga moslashadi. U ularning harakat tarzi va uslubini, operatsiyalarni bajarish ko’nikmalarini taqlid qilib o’rganadi. Ba’zan o’zga xatti-harakatni aniq mafqsadli kuzatish olib boriladi.

Inson harakatlarining oqibatlari u o’zini qanday tutganligiga, u nima qilganligiga bog’liq. Biroq, ular insonning harakatlariga baho berayotib, uning sa’y-harakatlari uchun kompensatsiyani amalga oshiruvchi insonlarga bevosita bog’liq. Mazkur holatda kompensatsiya keng ma’noda insonning xulqiga nisbatan tashqi reaktsiya sifatida tushuniladi.

• Inson harakatlarining oqibatlari u o’zini qanday tutganligiga, u nima qilganligiga bog’liq. Biroq, ular insonning harakatlariga baho berayotib, uning sa’y-harakatlari uchun kompensatsiyani amalga oshiruvchi insonlarga bevosita bog’liq. Mazkur holatda kompensatsiya keng ma’noda insonning xulqiga nisbatan tashqi reaktsiya sifatida tushuniladi.

Kompensatsiyaga o’zini tutishni o’rganish va xulqni o’zgartirish nuqtai nazaridan qaraydigan bo’lsak, u holda kompensatsiyaning amalga oshirilgan xatti-harakatning mustahkamlanishiga yoxud undan voz kechilishiga olib keladigan quyidagi xillarini ajratish mumkin:

• Kompensatsiyaga o’zini tutishni o’rganish va xulqni o’zgartirish nuqtai nazaridan qaraydigan bo’lsak, u holda kompensatsiyaning amalga oshirilgan xatti-harakatning mustahkamlanishiga yoxud undan voz kechilishiga olib keladigan quyidagi xillarini ajratish mumkin:
• Birinchi xil – bu ijobiy kompensatsiya.
• Ikkinchi xil – bu salbiy kompensatsiya
• Uchinchi xil – jazo
• To’rtinchi xil – bu nomaqbul xulqni so’ndirish