Interer va mebel jihozlari

Sensorli eshitish tizimi
Zamonaviy bekatda yashovchi ko'pchilik odamlar uchun eshitish asta-sekin pasayadi. Bu yosh bilan sodir bo'ladi. Bunga atrof-muhit tovushlari - transport vositalari, diskoteka va boshqalar bilan ifloslanishi yordam beradi. Eshitish vositasidagi o'zgarishlar qaytarilmas holga keladi. Inson quloqlarida 2 ta sezgir organ mavjud. Eshitish va muvozanat. Ovoz to'lqinlari elastik muhitda siqilish va siyraklanish shaklida tarqaladi va zich muhitda tovushlarning tarqalishi gazlarga qaraganda yaxshiroq. Ovoz uchta muhim xususiyatga ega - balandlik yoki chastota, kuch yoki intensivlik va tembr. Ovoz balandligi tebranishlar chastotasiga bog'liq va inson qulog'i 16 dan 20 000 Gts gacha bo'lgan chastotada qabul qiladi. 1000 dan 4000 Gts gacha bo'lgan maksimal sezgirlik bilan.
Erkak halqum tovushining asosiy chastotasi 100 Gts. Ayollar - 150 Gts. Gaplashayotganda qo'shimcha yuqori chastotali tovushlar xirillash, hushtak chalish ko'rinishida paydo bo'ladi, ular telefonda gaplashganda yo'qoladi va bu nutqni aniqroq qiladi.
Ovoz kuchi tebranishlarning amplitudasi bilan belgilanadi. Ovoz kuchi dB da ifodalanadi. Quvvat logarifmik munosabatdir. Shivirlangan nutq - 30 dB, normal nutq - 60-70 dB. Transport tovushi - 80, samolyot dvigatelining shovqini - 160. 120 dB tovush kuchi noqulaylik tug'diradi, 140 esa og'riqqa olib keladi.
Tembri tovush to'lqinlaridagi ikkilamchi tebranishlar bilan aniqlanadi. Buyurtmali tebranishlar - musiqiy tovushlarni yaratish. Tasodifiy tebranishlar shunchaki shovqinga sabab bo'ladi. Turli xil qo'shimcha tebranishlar tufayli bir xil nota turli asboblarda turlicha eshitiladi.
Inson qulog'i 3 qismdan iborat - tashqi, o'rta va ichki quloq. Tashqi quloq aurikula bilan ifodalanadi, u tovushni ushlovchi huni vazifasini bajaradi. Inson qulog'i quyonnikidan, ya'ni quloqlarini boshqara oladigan otnikidan kamroq mukammal tovushlarni qabul qiladi. Aurikulaning tagida, quloq bo'lagidan tashqari, xaftaga tushadi. Xaftaga quloqqa elastiklik va shakl beradi. Agar xaftaga shikastlangan bo'lsa, u holda o'sish orqali tiklanadi. Tashqi eshitish yo'li S shaklida - ichkariga, oldinga va pastga, uzunligi 2,5 sm.Eshitish yo'li tashqi qismining sezgirligi past va ichki qismi yuqori sezuvchanligi bilan teri bilan qoplangan. Quloq kanalining tashqi tomonida zarrachalarning quloq kanaliga kirishiga to'sqinlik qiluvchi tuklar mavjud. Quloq kanali bezlari quloq kanalini ham himoya qiladigan sariq moy ishlab chiqaradi. O'tishning oxirida timpanik membrana joylashgan bo'lib, u tashqi tomondan teri va ichi shilliq bilan qoplangan tolali tolalardan iborat. Quloq pardasi o'rta quloqni tashqi quloqdan ajratib turadi. U idrok etilgan tovush chastotasiga qarab o'zgarib turadi.
O'rta quloq timpanik bo'shliq bilan ifodalanadi, uning hajmi taxminan 5-6 tomchi suv va timpanik bo'shliq havo bilan to'ldirilgan, shilliq qavat bilan qoplangan va 3 ta eshitish suyagi: bolg'a, anvil va uzengi. o'rta quloq nazofarenks bilan Evstaki naychasi yordamida aloqa qiladi. Dam olishda Eustachian trubasining lümeni yopiladi, bu esa bosimni tenglashtiradi. Ushbu trubaning yallig'lanishiga olib keladigan yallig'lanish jarayonlari tiqilish tuyg'usini keltirib chiqaradi. O'rta quloq ichki quloqdan oval va yumaloq teshik bilan ajratilgan. Timpanik membrananing tebranishlari tutqichlar tizimi orqali uzengi orqali oval oynaga uzatiladi va tashqi quloq tovushlarni havo orqali uzatadi.
Timpanik membrana va oval oynaning maydonida farq bor (timpanik membrananing maydoni 70 mm kvadrat, oval oynaniki esa 3,2 mm kvadrat). Tebranishlar membranadan oval oynaga o'tkazilganda amplituda kamayadi va tebranishlarning kuchi 20-22 marta ortadi. 3000 Gts gacha bo'lgan chastotalarda E ning 60% ichki quloqqa uzatiladi. O'rta quloqda tebranishlarni o'zgartiruvchi 2 ta mushak mavjud: tensor timpanik membrana mushaklari (timpanik membrananing markaziy qismiga va malleus tutqichiga biriktirilgan) - qisqarish kuchining ortishi bilan amplituda kamayadi; uzengi mushaklari - uning qisqarishlari uzengi harakatini cheklaydi. Bu mushaklar quloq pardasining shikastlanishini oldini oladi. Tovushlarning havo orqali uzatilishidan tashqari, suyak uzatilishi ham mavjud, ammo bu tovush kuchi bosh suyagi suyaklarining tebranishini keltirib chiqarishga qodir emas.
ichki quloq
ichki quloq bir-biriga bog'langan quvurlar va kengaytmalar labirintidir. Muvozanat organi ichki quloqda joylashgan. Labirint suyak asosiga ega, ichida pardasimon labirint va endolimfa bor. Koklea eshitish qismiga tegishli bo'lib, u markaziy o'q atrofida 2,5 burilish hosil qiladi va 3 zinapoyaga bo'linadi: vestibulyar, timpanik va membrana. Vestibulyar kanal oval oynaning pardasidan boshlanib, dumaloq oyna bilan tugaydi. Kokleaning cho'qqisida bu 2 kanal vertolyot bilan aloqa qiladi. Va bu ikkala kanal ham perilimfa bilan to'ldirilgan. Korti organi o'rta membranali kanalda joylashgan. Asosiy membrana taglikdan (0,04 mm) boshlanib, tepaga (0,5 mm) etib boradigan elastik tolalardan qurilgan. Yuqoriga, tolalarning zichligi 500 marta kamayadi. Korti organi asosiy membranada joylashgan. U qo'llab-quvvatlovchi hujayralarda joylashgan 20-25 ming maxsus soch hujayralaridan qurilgan. Soch hujayralari 3-4 qatorda (tashqi qatorda) va bir qatorda (ichki) yotadi. Soch hujayralarining yuqori qismida eng katta stereotsillar bo'lgan stereosillar yoki kinosiliyalar joylashgan. Spiral gangliondan 8-juft kranial nervlarning sezgir tolalari soch hujayralariga yaqinlashadi. Shu bilan birga, izolyatsiya qilingan sezgir tolalarning 90% ichki soch hujayralarida tugaydi. Ichki soch hujayrasida 10 tagacha tolalar birlashadi. Va nerv tolalari tarkibida efferentlar ham mavjud (zaytun-koxlear to'plam). Ular spiral ganglionning sezgir tolalarida inhibitiv sinapslarni hosil qiladi va tashqi soch hujayralarini innervatsiya qiladi. Korti organining tirnash xususiyati suyaklarning tebranishlarini oval oynaga o'tkazish bilan bog'liq. Past chastotali tebranishlar oval oynadan kokleaning yuqori qismiga tarqaladi (butun asosiy membrana ishtirok etadi).Past chastotalarda kokleaning tepasida yotgan soch hujayralarining qo'zg'alishi kuzatiladi. Bekashi kokleada to'lqinlarning tarqalishini o'rgangan. U chastota ortishi bilan suyuqlikning kichikroq ustuni tortilganini aniqladi. Yuqori chastotali tovushlar butun suyuqlik ustunini qamrab olmaydi, shuning uchun chastota qanchalik baland bo'lsa, perilimfa shunchalik kam o'zgaradi. Asosiy membrananing tebranishlari membranali kanal orqali tovushlarni uzatishda sodir bo'lishi mumkin. Asosiy membrana tebranganda, soch hujayralari yuqoriga qarab harakatlanadi, bu depolarizatsiyani keltirib chiqaradi, pastga tushsa, tuklar ichkariga og'adi, bu hujayralarning giperpolyarizatsiyasiga olib keladi. Soch hujayralari depolarizatsiya qilinganda, Ca kanallari ochiladi va Ca tovush haqida ma'lumot olib yuradigan harakat potentsialini oshiradi. Tashqi eshitish hujayralari efferent innervatsiyaga ega va qo'zg'alishning uzatilishi tashqi soch hujayralarida Ash yordamida sodir bo'ladi. Bu hujayralar uzunligini o'zgartirishi mumkin: ular giperpolyarizatsiya paytida qisqaradi va polarizatsiya paytida uzayadi. Tashqi soch hujayralarining uzunligini o'zgartirish tebranish jarayoniga ta'sir qiladi, bu ichki soch hujayralari tomonidan tovushni idrok etishni yaxshilaydi. Soch hujayralari potentsialining o'zgarishi endo- va perilimfaning ion tarkibi bilan bog'liq. Perilimfa CSFga o'xshaydi va endolimfa K (150 mmol) ning yuqori konsentratsiyasiga ega. Shuning uchun endolimfa perilimfaga musbat zaryad oladi (+80mV). Soch hujayralarida juda ko'p K mavjud; ular membrana potentsialiga ega bo'lib, ichkarida manfiy zaryadlangan va tashqarida musbat (MP = -70 mV) bo'ladi va potentsial farq K ning endolimfadan soch hujayralariga kirib borishiga imkon beradi. Bir sochning holatini o'zgartirish 200-300 K-kanallarni ochadi va depolarizatsiya sodir bo'ladi. Yopish giperpolyarizatsiya bilan birga keladi. Korti organida chastotani kodlash asosiy membrananing turli qismlarini qo'zg'atishi tufayli sodir bo'ladi. Shu bilan birga, past chastotali tovushlarni tovush bilan bir xil miqdordagi nerv impulslari bilan kodlash mumkinligi ko'rsatildi. Bunday kodlash 500 Gts gacha bo'lgan tovushni qabul qilish bilan mumkin. Tovush ma'lumotlarini kodlash yanada qizg'in ovoz uchun tolali voleykalar sonini ko'paytirish va faollashtirilgan nerv tolalari soni tufayli erishiladi. Spiral ganglionning sezgir tolalari medulla oblongata kokleasining dorsal va ventral yadrolarida tugaydi. Ushbu yadrolardan signal o'zining va qarama-qarshi tomonning zaytun yadrolariga kiradi. Uning neyronlaridan lateral halqaning bir qismi sifatida ko'tarilish yo'llari mavjud bo'lib, ular to'rtburchaklar pastki bo'lakchasiga va talamus optikasining medial genikulyar tanasiga yaqinlashadi. Ikkinchisidan signal yuqori temporal girusga (Geshl girus) o'tadi. Bu 41 va 42-maydonlarga (asosiy zona) va 22-maydonga (ikkilamchi zona) mos keladi. Markaziy asab tizimida neyronlarning topotonik tashkiloti mavjud, ya'ni tovushlar turli chastotalar va turli intensivliklarda qabul qilinadi. Kortikal markaz idrok, tovush ketma-ketligi va fazoviy lokalizatsiya uchun muhimdir. 22-maydonning mag'lubiyati bilan so'zlarning ta'rifi buziladi (reseptiv qarshilik).
Yuqori zaytun yadrolari medial va lateral qismlarga bo'linadi. Va lateral yadrolar ikkala quloqqa keladigan tovushlarning teng bo'lmagan intensivligini aniqlaydi. Yuqori zaytunning medial yadrosi tovush signallarining kelishidagi vaqtinchalik farqlarni oladi. Ikkala quloqdan kelgan signallar bir xil idrok etuvchi neyronning turli dendritik tizimlariga kirishi aniqlandi. Eshitish qobiliyatining buzilishi ichki quloq yoki eshitish nervi tirnash xususiyati bo'lganda quloqlarda jiringlash va ikki turdagi karlik: o'tkazuvchan va asabiy ravishda namoyon bo'lishi mumkin. Birinchisi tashqi va o'rta quloqning shikastlanishi (mum tiqin) ikkinchisi ichki quloqdagi nuqsonlar va eshitish nervining shikastlanishi bilan bog'liq. Keksa odamlar baland tovushlarni idrok etish qobiliyatini yo'qotadilar. Ikki quloq tufayli tovushning fazoviy lokalizatsiyasini aniqlash mumkin. Ovoz o'rta holatdan 3 gradusga og'ishsa, bu mumkin. Tovushlarni idrok etishda retikulyar shakllanish va efferent tolalar (tashqi soch hujayralariga ta'sir qilish orqali) tufayli moslashishni rivojlantirish mumkin.