International school of finance technology and science mustaqil ish


Download 113.27 Kb.
bet5/6
Sana28.12.2022
Hajmi113.27 Kb.
#1015651
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
O\'rta osiyoda tilning rivojlanishi Urolova Charosxon

1947 yilda A.G'ulomovning "O'zbek tilida urg'u" risolasining nashr etilishi bilan o'zbek til ustegmet birlklarining o'tganilish tarixi boshlandi. Unda urg' uning so'z ya mantfq urg'ulariga bo'lin ishi, so'z urg' usin ing o'zbek tilidagi vazifalari izohlab berildi. 1953 yilda V. Reshetov va Sh.Shoabdurahmonovn ing "Fonetika. O'zbek tili fonetikasiga doir ba'zi masalalar" risolasi bosildi. O'zbek tilshunosligida fonema atamasi ilmiy isti fodaga olib kirildi va uning mohiyati tushuntirildi. A.G'ulomovning "O'zbek ilida tarixiy so'z yasalishi. Or" (M., 1955) nomli doktorlik dissertatsiyasida ham morfemalar oralig'ida ro'y beradigan turli fonetik o' zgarishlar haqida so'z yasal ish iga bog'liq ravishda ma'lum ot beriladi 1970 yilda A.M.Shcherbak tomonidan "Turkily tillarn in g qiyosiy fonetikasi" nomli kitobi nashr etiladi. Mazkur kitobda muallif turkiy tillar fonologik tizimi fonologik oppozitsiyalar asosida o'rgandi. O'zbek tilining fonologik oppozitsiyalari haqida ham ma'lum ot berdi.

  • 1947 yilda A.G'ulomovning "O'zbek tilida urg'u" risolasining nashr etilishi bilan o'zbek til ustegmet birlklarining o'tganilish tarixi boshlandi. Unda urg' uning so'z ya mantfq urg'ulariga bo'lin ishi, so'z urg' usin ing o'zbek tilidagi vazifalari izohlab berildi. 1953 yilda V. Reshetov va Sh.Shoabdurahmonovn ing "Fonetika. O'zbek tili fonetikasiga doir ba'zi masalalar" risolasi bosildi. O'zbek tilshunosligida fonema atamasi ilmiy isti fodaga olib kirildi va uning mohiyati tushuntirildi. A.G'ulomovning "O'zbek ilida tarixiy so'z yasalishi. Or" (M., 1955) nomli doktorlik dissertatsiyasida ham morfemalar oralig'ida ro'y beradigan turli fonetik o' zgarishlar haqida so'z yasal ish iga bog'liq ravishda ma'lum ot beriladi 1970 yilda A.M.Shcherbak tomonidan "Turkily tillarn in g qiyosiy fonetikasi" nomli kitobi nashr etiladi. Mazkur kitobda muallif turkiy tillar fonologik tizimi fonologik oppozitsiyalar asosida o'rgandi. O'zbek tilining fonologik oppozitsiyalari haqida ham ma'lum ot berdi.

1980 yilda A.Nurmonovning "O zbektilli fonologiyasi va morfonologiyasi" hamda 1984 yilda AA.Abduazizovning xuddi shu nomda nashriyotida chop etilgan asar larin in g maydonga kelishi o'zbek tili fonol ogiyasi va "O'qituvchi" marfonologiyasin in g ta'lim Jarayoniga tatbiq etilish ida katta voqea bo'ldi. Mazkur asar larda o'zbek tilshunosligi tarixida ilk bor morfonologiya maqomi belgilandi va uni o'rganish ob 'ekti aniqlandi. 1999 yilda M.Mirtojiyev tomon idan yozilgan "Hozirgi o'zbek adabiy tili. Fonetika kitobida shu Kunga qadar nutq apparati haqidagi mavjud bo'lgan tushunchalarga bir qator oydinliklar kiritildi. Shunday qilib, hozirgi kunda o'zbek tilshunosligida fonetik sathni ikki asosda o'rganish an'anaga aylandi: 1) tavsifly asosida-fonetika: 2) sistemaviy asosda-fonologiya. Har ikki Jihat bir-biridan oziqlanib, tobora rivoj lanib bormoqda. A.G ulamov o'zbek tilshnosligi tarixida ilk bor Boduen de Kurtene tomonidan eng kichtk ma'noli birlikni ifodalash uchun qo'llangan morfema atamasini olib kirdi. A.G 'ulomov so'zning yasalish tuzilishi bilan mor femik tuzilishini bir-biridan farqladi.


Download 113.27 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling