Internet dr. Efe Onganer

INTERNET

• Dr. Efe Onganer

• Haydarpaşa Numune Hastanesi

• Internet Koordinatörlüğü

Internet Nedir?

• Bir nükleer savaş sonrası ayakta kalan parçaların birbiriyle haberleşebilmesi amacıyla merkezi yönetimi olmayan bir bilgisayar ağı kurma fikri, ordu kurumları arasında deneysel çalışmalara konu olduktan sonra üniversitelerin de bu organik yapılı ağa ilgi göstermeleri ile hızla gelişmiş ve INTERNET ortaya çıkmıştır.

Internet : Bilgisayar ağlarının ağı

Internet

• Bilgi çağı

• Bilgiyi üretmek kadar etkin kullanmak da önemli.

• Kaynak Paylaşımı / Haberleşme

• 40 milyon kullanıcı
• 10 milyon bağlı bilgisayar

• ETKİLEŞİM

BİLGİ / KAYNAK PAYLAŞIMI

• Toplumu bilgilendirme yolu ile sağlıklı bireyler yaratma

• Sağlık görevlilerine güncel bilgi sağlama

• Problemler?

• Bilginin bulunması
• Bilgi/İçerik doğruluğu
• Altyapı

HABERLEŞME

• ELEKTRONİK POSTA İLE HIZLI VE UCUZ HABERLEŞME

ETKİLEŞİM

• INTERNET TEKNOLOJİSİNİN SAĞLADIĞI ARAÇLARI ETKİLEŞİMLİ KULLANIM

• Bir veya birden fazla kullanıcı ile gerçek zamanlı konuşma olanağı

• TELETIP

TELETIP

Yönetim Mekanizması

• Internet üzerinde merkezi otorite bulunmamaktadır.

• Hiç bir kurum sunmak istediğiniz bilgiler konusunda size karışamaz, bu bilgilerin doğruluğunu sağlamak sizin manevi sorumluluğunuz haline gelmiştir.

Yönetim Mekanizması

• Yalnızca, bağlanan bilgisayarların TCP/IP protokolüne uygunluğu kontrol edilmektedir.

Internet’e Ulaşım?

• Bilgisayar

• Herhangi bir marka
• Herhangi bir model

• Faks-modem cihazı

• Telefon hattı

• Internet servis sağlayıcı (ISS)

Türkiye ve Internet

• Türkiye'ye Internet, Nisan 1993 tarihinde TÜBİTAK ve ODTÜ'nün ortak bir projesi dahilinde ulaşmıştır. O günden bu yana üniversiteler üzerinden sağlanan Türkiye Internet bağlantısı 1996 yılının ortalarından itibaren TURNET adındaki Türkiye Internet Omurgası üzerinden sağlanmaktadır.

Türkiye’de Internet

Internet

• Telefon hatları aracılığı dahilinde iletişim kuran bilgisayarlar ve kullanıcıları Internet üzerinde bir takım yazılımlar aracılığı ile değişik işlevlerde bulunmaları mümkün olmaktadır.

Internet

Internet

• FTP

• World Wide Web

• Telnet

• Elektronik Posta

FTP

• Bir bilgisayardan diğer bir bilgisayara her türlü ses, yazı, görüntü, resim dosyasını kopyalama olanağını verir.

World Wide Web

WWW

• Her türlü dosya transferini sağlamakla birlikte, öncesinde bu dosyaları inceleyebilme olanağını verir.

WWW

• Browser

• Microsoft Internet Explorer
• Netscape Navigator

• Giderek Internet’in bütün olanakları bu yazılımlar üzerinden gerçekleştirilebilir duruma gelmektedir.

WWW

• Internet’e bağlı bilgisayarlar arasında TCP/IP

• (Transmission Control Protocol/Internet

• Protocol) kuralına bağlı olarak iletişim

• gerçekleşir. HTML ise (Hypertext Mark-up

• Language) web belgelerinin primer

• formatıdır.

WWW-HTML

• Standard Generalized Mark-up Language

• (SGML)’in belge tipine uygun olarak

• tanımlanmış formudur.

• Her bir HTML belgesi “sayfa” olarak

• nitelendirilir ve metin, grafik, ses gibi

• dosyalardan oluşur.

WWW-HTML-HTTP

• Her bir HTML sayfası hypertext bağlantılar

• ile birbirleri ile ilişkilendirilmiştir.

• HTTP (Hypertext Transmission Protocol) ise

• web tarayıcılarının değişik web

• sunucularını tanımlamasını sağlar.

WWW-URL

• URL (Uniform Resource Locator) ise

• bilgisayar üzerinden bağlantı kurulabilecek

• herhangi bir noktayı tanımlar.

TELNET

• Internet ağı dahilindeki herhangi bir bilgisayara bağlanıp, sanki o bilgisayardaymışçasına, o bilgisayar yöneticisinin izin verdiği ölçüde işlev görme şansı

Elektronik Posta

• Internet üzerinde tanımlanmış herhangi bir kullancıya istediğiniz uzunluktaki ve şekildeki bir dosyayı gönderebilme olanağı

INTRANET

• Internet teknolojisinin bir kuruluşun yerel / geniş alan ağlarına uygulamasıdır.

Neden Intranet?

• Kolay ve hızlı bilgi paylaşımı

• Yazılım ve donanım kaynaklarının paylaşımı

• İş akışı

• Veritabanındaki bilgilerin yaygın kullanıma açılması

• Web-Veritabanı entegrasyonu

• Etkileşimli hizmetler, sorgulama, güncel veriye hızlı ulaşım

Nasıl Intranet?

• İçerik

• Derleme ve Organizasyon

• Mevcut kaynak, doküman ve arşivlerin elektronik ortama aktarımı

• Veritabanı oluşturma

• Donanım, Yazılım ve Ağ gereksinimleri

Ağ / Donanım / Yazılım

• Yerel Alan Ağ tasarımı ve kurulması

• Sunucu ve istemci bilgisayar donanımı

• Temel Sunucular (Server)

• Web Sunucu
• Veritabanı (DB) Sunucu

Bir Intranet Uygulaması

• Kurumsal, finansal, personel ve hastalara ait bilgiler

• Yerel ağ ve Internet'teki bilgi kaynaklarına linkler

• Aranan bilginin istenen formatta ve kanaldan elde edilmesi

• Arşiv (Veritabanı düzeyinde)

• Hasta kayıtları ve raporları
• Multimedya dosya arşivi

• (X-ray, fotoğraf, ultrasound, taranmış dokümanlar vb.)

• Hasta bakım süresince alınan kararlardaki

• klinik rasyonelin dokümantasyonu

• Problem, belirti, teşhis ve tedavi bazında veritabanı kaydı

Ne Amaçla Kullanılacak?

• İdari

• Eğitim

• Araştıma

• Klinik pratiği / Karar destek

Konular?

• Güvenlik

• Gizlilik

• Maliyet

• İçerik Kontrol ve Sürekliliği

Internet

• Internet bütün dünya ülkeleri arasında serbest bilgi alışverişine olanak vermiş ve belki de yeni bir yaşam tarzı ve dilin oluşmasına yönelik ilk temelleri atmıştır.

Internet

• Bize düşen buradaki bilgi akışını çift yönlü kılıp ülkemizin belli başlı kurumlarının bu bilgi otoyolunda yer almasını sağlamak ve böylece aradaki jeografik uzaklığı gözönüne almaksızın kısıtlı kaynaklarımızı her isteyene açmak olmalıdır.

Ulusal Medikal İletişim Ağı

• Türk sağlık profesyonellerini Internet üzerinde bir araya getirerek kaliteli sağlık hizmeti üretmenin yollarını aramayı hedefleyen Ulusal Medikal İletişim Ağı (UMEDİA), aynı zamanda sağlık bilgisi arayan insanlarımıza da güvenilir bilgiyi sunmayı amaçlamaktadır.

UMEDİA

• UMEDİA, Internet kanalları üzerinde sağlıkla ilgili alanların kaynaklarını, bilgilerini ve verilerini birleştirmelerini ve paylaşmalarını amaçlayan bir üst yapılanmadır. Bu yapılanmaya dahil olan kurumların her biri Internet üzerinden kendi kurumsal etkinliğini bağımsız bir biçimde sürdürecektir

UMEDİA

• ortak veri tabanlarının geliştirilmesi

• sağlık çalışanları arasında özel iletişim alanlarının yaratılmasıdır.

• Sağlık gündemi ile ilgili tartışma alanlarının oluşturulması,
• Internet ortamına aktarılmamış verilerin paylaşılabilmesini sağlayan iletişim kanalları
• ortak bilimsel çalışmalara yönelik iletişim alanı

UMEDİA’ya Hangi Kurumlar Katılabilir?

• Sağlık ile ilgili eğitim ve araştırma kurumları

• Sağlık alanında hizmet veren kurumlar

• Sağlık alanında ürün satan ve yapan kurumlar

• Sağlık alanında sivil toplum örgütleri

• Tek tek kişiler (hem hizmet / ürün veren, hem de hizmet / ürün alan)

UMEDİA için Neler Yapılıyor?

• UMEDİA olgusunu ve sağlık alanında Internet’in etkin kullanımını tartışmak ve duyurmak uzere çeşitli toplantılar ve elektronik forumlar düzenlenmiştir.

• Hekimler ve sağlık ile ilgili kuruluşlarda çalışanları içeren bir elektronik posta adresi veri tabanı oluşturulmaktadır.

• Bulunulan her ortam ve platformda konu dile getirilmektedir.

UMEDİA

• Ulusal Elektronik Kan Bankası

• Ulusal Elektronik Organ Bankası

• Ulusal Elektronik Sağlık Kütüphanesi

• UMEDİA Onur Kodu

• Ulusal Elektronik Orto-protez Veri Bankası

• Ulusal Elektronik Tıp Okulu

Ulusal Elektronik Kan Bankası

• Herhangi bir tıbbi nedenden ötürü kan veya

• kan ürünleri transfüzyonuna gereksinim duyan

• hastanın ihtiyacı olan ürüne erişim hastanın

• bulunduğu merkez tarafından yönlendirilerek

• hem zaman hem de iş gücü tasarrufu

• sağlanmış olacaktır.

Ulusal Elektronik Organ Bankası

• Çeşitli tıbbi hastalıklar sonucunda

• yaşamlarını devam ettirebilmek için organ

• nakline ihtiyaç duyan hastalara gereksinim

• duydukları organları, olanak doğduğunda en

• hızlı şekilde sağlayacak bir alt yapı

• sağlanmalıdır.

Ulusal Elektronik Sağlık Kütüphanesi

• Tıp, gerçekleştirilen bilimsel ilerlemeler ile

• beraber çok hızlı bir değişim göstermektedir.

• Bu nedenle tıp çalışanları süreli bilimsel

• yayın takip etme gibi bir moral yükümlülük

• altındadırlar.

Ulusal Elektronik Sağlık Kütüphanesi

• Ülkemizde mevcut tıp literatürüne erişim

• sıkıntısı çeşitli çalışmalar ile ortaya

• konmuştur.

• Literatürün tamamına erişebilme: %5
• Literatüre erişebilecek kaynak bulunmaması: %86.8
• Literatüre erişirken çok zaman harcama:%23.7

Ulusal Elektronik Sağlık Kütüphanesi

• Şu anda tıp fakültesi kütüphanelerimizde

• öğrenci başına 0.15+/-0.2 referans kitabı,

• 0.11+/-0.1 süreli yayın bulunmaktadır.

Ulusal Elektronik Sağlık Kütüphanesi

• Gelişmekte olan ülkemizin yabancı süreli

• bilimsel yayınlara ulaşma kaynakları kısıtlı

• iken elektronik sağlık kütüphanesi hangi

• yayının hangi tıp kütüphanesinde

• bulunduğunu belirtecek ve böylece ihtiyaç

• duyan tıp çalışanı hem zaman hem de iş

• gücü tasarrufu sağlayarak istediği yayına

• ulaşacaktır.

Umedia Onur Kodu

• Internet kullanıcıları tarafından world wide

• web üzerindeki Türkçe tıp ve sağlık

• bilgisinin güvenirliği hakkında çeşitli

• endişeler dile getirilmektedir. UMEDİA

• Onur Kodu’nun temel hedefi world wide web

• üzerindeki Türkçe tıp ve sağlık bilgisini

• eşdeğer kalite üzerinde birleştirmektir.

Umedia Onur Kodu

• Böylece sağlık profesyonelleri ve sağlık

• bilgisi arayan bireyler ulaştıkları sitedeki

• bilginin uluslararası kabul görmüş bilimsel

• standartlara uygunluğuna emin

• olabileceklerdir.

Ulusal Elektronik Orto-protez Veri Bankası

• Ortopedi alanında somut gelişmeler

• malzemelerde, üretim teknolojisinde ve

• ameliyat tekniklerinde kritik bir seviyenin

• üzerine çıkılması ile sağlanmış ve

• biyomateryal adı verilen biyomedikal amaçlı

• biyomalzemeler günlük tıp yaşamında

• yerlerini almışlardır.

Ulusal Elektronik Orto-protez Veri Bankası

• Ancak, geliştirilen yeni tasarımlar ve biyomateryaller pratik

• fayda sağlamanın yanında yeni sorunların oluşmasına da

• başlıca amil olmaktadır. Ortopedi ve Travmatoloji

• uzmanları arasındaki güncel tartışma konularını hangi

• biyomateryalin hangi durumlarda kullanıldığı ve hangi

• sistemik ve lokal yan etkilerin görüldüğü oluşturmaktadır.

• Bu proje ile birlikte ülkemizdeki orto-protez

• uygulamalarının değerlendirmesine olanak sağlanacak ve

• kaliteli bir sağlık hizmetine doğru yol alınacaktır.

Ulusal Elektronik Tıp Okulu

• Kütüphaneler dolusu bir bilgi yükü getiren tıp

• bilimi, her geçen gün değişim göstererek

• takibi hemen hemen olanaksız kılmaktadır.

• Elektronik Tıp Okulu sayesinde her hekimin

• veya sağlık çalışanının bilgi birikiminin

• standart hale getirilmesi ve gerektiğinde

• yenilenmesi olası olacaktır.