Introduction to Sociology

Sizga tayinlangan o'qish keyingi sahifada davom etadi

Madaniyat va texnologiya bo'yicha konflikt nazariyasi

TA'LIM NATIJALARI

• 
  Konflikt nazariyasi madaniyat va texnologiyaga qanday qarashini muhokama qiling
  

Konflikt nazariyotchilari ijtimoiy tuzilmani sinf, jins, irq va yosh kabi masalalar bilan bog'liq bo'lgan kuchlar farqiga asoslangan holda tabiatan tengsiz deb hisoblashadi. Konflikt nazariyotchisi uchun madaniyat irqi, jinsi, sinfi va boshqalarga asoslangan ayrim guruhlar uchun imtiyozlar masalalarini kuchaytiruvchi sifatida qaraladi. Ayollar erkaklar hukmronlik qiladigan jamiyatda tenglikka intiladi. Keksa fuqarolar o'z huquqlarini himoya qilish, sog'lig'ini saqlash va qonunchilarning yosh avlodidan mustaqillik uchun kurashmoqda. ACLU kabi advokatlik guruhlari Qo'shma Shtatlardagi barcha irqlar va etnik elatlarning huquqlarini himoya qilish uchun ishlaydi.
Tengsizliklar madaniyatning qadriyatlar tizimida mavjud. Demak, jamiyatning madaniy me’yorlari kimgadir foyda keltirsa, boshqalarga zarar yetkazadi. Ba'zi normalar, rasmiy va norasmiy, boshqalar hisobiga qo'llaniladi. 1920 yilgacha Qo'shma Shtatlarda ayollarga ovoz berish huquqi berilmagan. Ba'zi shtatlarda gey va lesbiyan juftliklar turmush qurish huquqidan mahrum qilingan. Irqchilik va mutaassiblik bugungi kunda juda tirik. Madaniy xilma-xillik Amerika Qo'shma Shtatlarida go'yoki qadrlangan bo'lsa-da, ko'p odamlar hali ham irqlararo nikohlardan norozi. Ko'pgina shtatlarda bir jinsli nikohlar taqiqlangan va ko'pxotinlilik - ba'zi madaniyatlarda keng tarqalgan - ko'pchilik amerikaliklar uchun aqlga sig'maydi.
Konflikt nazariyasining zamirida iqtisodiy ishlab chiqarish va materializm ta’siri yotadi; masalan, boy davlatlarda texnologiya va ta'limga bog'liqlik, kambag'al mamlakatlarda esa texnologiya etishmasligi va ta'limning qulayligi. Konflikt nazariyotchilari jamiyatning moddiy ishlab chiqarish tizimi madaniyatning qolgan qismiga ta'sir qiladi, deb hisoblashadi. Kamroq kuchga ega bo'lgan odamlar madaniy o'zgarishlarga moslashish yoki ularni amalga oshirish qobiliyatiga ham ega emaslar. Bu qarash funksionalizm nuqtai nazaridan qarama-qarshidir. Masalan, AQSh kapitalizm madaniyatida biz boylar o'z imtiyozlariga loyiq ekaniga ishonchni mustahkamlaydigan "Amerika orzusi" va'dasi sari intilamiz.