Investitsiya hisobi

Uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalaming tarkibi va ular bo‘yicha tushunchalar

Uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalarning hisobi ularning quyidagi guruhlari bo‘yicha olib boriladi: 1. Qimmatli qog‘ozlar. 2. Shu’ba korxonalariga investitsiya. 3. Qaram birlashmalarga investitsiya. 4. Qo‘shma korxonalarga investitsiya. 5. Boshqa uzoq muddatli investitsiya. Qimmatli qog‘ozlar uzoq muddatli investitsiyalaming asosiy qismini tashkil etadi va uning mohiyati keyingi satrlarda batafsil yoritilgan. 2,3,4-guruhlarda shu nomdagi korxona va birlashmalarga tegishli bo ‘lgan uzoq muddatli investitsiyalaming mavjudligi va harakati hisobga olib boriladi.

Jumladan, shu’ba korxonalarga va qaram birlashmalarga qo‘yilgan moliyaviy investitsiyalarning dastlabki qiymati ular o‘rtasida tuzilgan shartnomadagi kelishilgan qiymat hisoblanadi. Bu bo‘yicha mulkiy ulushning qo‘yuvchini olganligini tasdiq- lovchi hujjat bo’lib ulaming qabul qilinganligi to‘g‘risidagi avizo yoki mulkning berilganligi to‘g‘risidagi nakladnoy hisoblanadi. Yuqorida ta’kidlanganidek, qimmatli qog‘ozlar uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalarning (investitsiyalarning) asosiy qismini tashkil etadi va ular banklar hamda korxonalar kapitallashuvini oshirishda muhim ahamiyatga ega.

Jumladan, shu’ba korxonalarga va qaram birlashmalarga qo‘yilgan moliyaviy investitsiyalarning dastlabki qiymati ular o‘rtasida tuzilgan shartnomadagi kelishilgan qiymat hisoblanadi. Bu bo‘yicha mulkiy ulushning qo‘yuvchini olganligini tasdiq- lovchi hujjat bo’lib ulaming qabul qilinganligi to‘g‘risidagi avizo yoki mulkning berilganligi to‘g‘risidagi nakladnoy hisoblanadi. Yuqorida ta’kidlanganidek, qimmatli qog‘ozlar uzoq muddatli moliyaviy qo‘yilmalarning (investitsiyalarning) asosiy qismini tashkil etadi va ular banklar hamda korxonalar kapitallashuvini oshirishda muhim ahamiyatga ega.

O‘zbekiston Respublikasining «Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida»gi Qonunining 3-moddasida «Qimmatli qog‘ozlar hujjatlar bo‘lib, ular bu hujjatlami chiqargan yuridik shaxs bilan uning egasi o'rtasidagi mulkiy huquqlarni yoki qarz munosabatla- rini tasdiqlaydi, dividendlar yoki foizlar tarzida daromad to‘lashni hamda ushbu hujjatlardan kelib chiqadigan huquqlarni boshqa shaxslarga o'tkazish imkoniyatini nazarda tutadi. Qimmatli qog‘ozlarning qiymati O‘zbekiston Respublikasi milliy valyutasida ifodalanadi», — deyilgan.