Ion almasınıw procesi hám apparatların esaplaw hám proyetlestiriw Kirisiw

Kóp atomli ionlardıń dúzilisi
Biz kóp atomli ionlar haqqında olardı bir atomli ionlar menen salıstırıp pikirlewimiz múmkin. Bir atomli ion bul - elektronlardı qabıllawı yamasa joytıwı nátiyjesinde ionlasqan atom. Ion zaryadqa iye, sebebi yadroda elektronlardıń ulıwma sanı protonlarning ulıwma sanı menen turaqlılashmagan. Sonday etip, neytral atom menen salıstırıwlaganda bizde qosımsha elektronlar - keri zaryadlanǵan anionda - yamasa elektronlar tańsıqlıǵı ámeldegi - oń zaryadlanǵan kationda. Mısalı, xlorning neytral atomi 17 atom nomerine iye, bul ol 17 proton hám 17 elektronǵa iye ekenin ańlatadı. Neytral atom geyde qosımsha elektron alıp, xlorid anioniga aylanadı :

Elektron qabıl etkeninen keyin, xlorid anion 17 proton hám 18 elektronǵa iye boladı. Protonlar sanı menen salıstırıwlaganda bir qosımsha elektron bar ekenligi sebepli iondıń zaryadlar jıyındısı 1- ga teń.
Tap sol tárzde, biz kóp atomli ionǵa elektronlar qabıllawı yamasa joytıwı nátiyjesinde ionlasqan molekula retinde qarawımız múmkin. Kóp atomli ionda kovalent bog'li atomlar toparı zaryadqa iye, sebebi molekulada elektronlardıń ulıwma sanı molekulada protonlarning ulıwma sanına teń emes. Lyuis strukturasın sızıwda kóp atomli ionda ulıwma zaryad ion daǵı hár bir atomda zaryadlar bólistiriwi jıyındısına teń. Mısal ushın, gidroksid retinde biletuǵın kóp atomli ionımız OH−ionın kórip shıǵamız. Chapda gidroksid ionınıń noqatlı dúzilisin kórip turıpmız. Ol birden kislorod hám vodorod atomidan ibarat. Olar ortasındaǵı birden-bir sızıq H hám O átirapındaǵı noqatlar elektronlardıń bólistirilmegen jupini kórinetuǵın etedi. Gidroksidda kislorod ush bólistirilmegen elektronlar jupine iye, bul jámi altı elektron baǵ payda etiwde qatnasıw etpegenin ańlatadı.
Gidroksid ionınıń ulıwma zaryadı noqatlı strukturanıń joqarı oń múyeshinde kvadrat qawıslar tısqarısına jazıladı. Gidroksid ionı 1-zaryadqa iye ekenin ko'ryapmiz, bul iondıń vodorod hám kislorod atomlarining yadrosı daǵı protonlar sanınan elektronları birge artıqmashlıǵın ańlatadı.
Keń tarqalǵan kóp atomli ionlar
Kóp atomli ionlar barlıq orında ushraydı! Bikarbonat ionları qanımızdaǵı pH ma`nisin turaqlı ustap turıwda járdem beredi, fosfatlar bolsa túrli metabolik processlerde júdá zárúrli rol oynaydı. Eń keń tarqalǵan kóp atomli ionlardıń atı, zaryadı hám formulasın biliw ion birikpelerin anıqlaw hám olardıń reaksion qábiletlerin aldınan anıqlawǵa járdem beredi. Tómendegi kestede keń tarqalǵan kóp atomli ionlardıń geyparaları keltirilgen.

Endi biz keń tarqalǵan kóp atomli ionlar haqqında tiykarǵı maǵlıwmatlardı úyrenip alǵanımızdan keyin, olardı tutqan birikpelerdi qanday ataw hám ximiyalıq formulaların qanday jazıwdı úyrenemiz. Bunda eki tiykarǵı tárepti itibarǵa alıw kerek:
- Eger birikpe birdey tipdagi birden artıq kóp atomli ionǵa iye bolsa, bul birikpede sol tipdagi neshe ion bar ekenin kórsetiw ushın indeksten aldın ion formulasın qawsırmaǵa alıw kerek.
- Ion birikpe ushın ulıwma zaryad neytral bolıwı kerek, bul kation hám anionlar zaryadlarınıń jıyındısı nolǵa bolıwı kerekligin ańlatadı. Biz anion hám kation zaryadın bilgenimizde ion birikpediń formulasın anıqlaw ushın sol qaǵıydadan paydalanıwımız múmkin. Sonıń menen birge, bul qaǵıydadan ion birikpediń ximiyalıq formulası málim bolǵanında ion zaryadın anıqlaw ushın da paydalanıwımız múmkin.
Neytral atomlar elektronlar qabıl etken yamasa joǵatganida ionlar payda bolganinday kóp atomli ion da neytral molekula elektronlar qabıl etkeninde yamasa joǵatqanida payda boladı. Sonnan kelip shıǵıp, kóp atomli ion kovalent bog'li atomlar toparın ózinde tutadı hám de molekula daǵı elektronlardıń ulıwma sanı molekula daǵı protonlarning ulıwma sanına teń emesligi sebepli zaryadqa iye boladı. Lyuisning noqatlıq strukturasında kóp atomli iondıń barlıq atomlardagi zaryadlardıń jıyındısı iondıń ulıwma zaryadına teń bolıwı kerek.Keń tarqalǵan kóp atomli ionlardı biliw ion birikpelerin tanıs hám olardıń reaksion qábiletin aldınan biliwde járdem beredi. Barlıq kóp atomli ionlardı yad alıw qorqınıshlı tuyulsa-de, kóp ionlardıń formulası, atı hám zaryadlarında málim nizamlıqlar bar. Sol sebepli jaysha barlıq ionlardı yadlaw shárt emes, túpkiliklilerdi yadlap alıw jetkilikli boladı.