Ion almasınıw procesi hám apparatların esaplaw hám proyetlestiriw Kirisiw

Ionlar hám ion payda bolıwı
Kovalent baylanısıw haqqında túsinikke iye bolǵanımızdan keyin, ximiyalıq baǵlardıń basqa bir úlken túri esaplanatuǵın ion baylanısıw haqqında pikir júrgizemiz. Elektron juplıqlar atomlar arasında bólistiriletuǵın kovalent baqdan ayrıqsha bolıp esaplanıw, ion baǵ eki keri zaryadlanǵan ionlar bir-birine tartılıwınan payda boladı. Bunı anıqlaw oyda sawlelendiriw ushın ion baǵlardıń strukturasın hám payda bolishini kórip shıǵıwımız kerek boladı.
Eskertip ótemiz, neytral atomlarda protonlar hám elektronlar sanı teń boladı. Bunıń nátiyjesinde protonlarning ulıwma oń zaryadı elektronlardıń ulıwma keri zaryadın joqqa shıǵaradı hám usınıń menen atomning ulıwma zaryadı nolǵe teń boladı.
Biraq atom elektron qabıl qilsa yamasa joǵaltsa, proton hám elektron arasındaǵı teń salmaqlılıq buz'ladı hám atom zaryadqa iye ionǵa aylanadı. Keliń, aldın neytral atom elektron joǵatqanda ne júz bolıwın kórip shıǵamız :

Joqarıdaǵı diagrammada biz neytral natriy Na atomi bir elektron joǵatayotganini kórdik. Bunıń nátiyjesinde natriy ionı Na+ 11 protonli, biraq 10 elektronlı bolıp qaldı. Sonday etip, natriy ionınıń zaryadı 1+ ga teń boldı hám kationga - oń zaryadlı ionǵa aylandı.
Endi zaryadı keri bolatuǵın ion - anionning payda boliwin kórip shıǵamız.

Bul diagrammada natriy atomi mısalındaǵı hádiysediń terissine gúwa bolıp atırmız. Bul jerde neytral xlor atomi (Cl) bir elektron qabıllap atır. Nátiyjede payda bolǵan xlorid ionı Cl- t 17 protonga hám 18 elektronǵa iye. Elektronlardıń zaryadı 1- bolǵanı ushın qosımsha elektron esabına xlorid ionınıń ulıwma zaryadı 1- ga teń boladı hám ol anion yamasa keri zaryadlanǵan ionǵa aylanadı.
Túsindirme: ádetde neytral atomlar elektron (lar) qabıl etkeninde payda bolǵan anionlarni ataw ushın olarǵa -id qosımshası qosıladı. Mısalı: Cl-xlorid Br-bromid, O₂ oksid, N₃ nitrid... hám taǵı basqa.
Ion puwları . Aldınǵı bólimde biz natriy qanday etip bir elektron joǵatıp, Na+ kationi payda etiwi hám xlor bir elektron qabıl etip, Cl-superscript anioni payda etiwin kórip shıqtıq. Biraq tiykarınan bul process birgine basqıshda, natriy óziniń elektronın xlorga bergende júz bolıwı múmkin! Bunı tómendegishe súwretlew múmkin:

Bul jerde biz elektron natriydan xlorga ótip, Na+ hám Cl-payda bolayotganini kóriwimiz múmkin. Bul ionlar payda bolganidan keyin, olardıń arasında kúshli elektrostatik tartıs payda boladı jáne bul ion baylanısıwınıń qáliplesiwine alıp keledi. Sonı atap ótiwimiz múmkin, ion hám kovalent baylanısıwları arasındaǵı iri farqlovchi faktorlardan biri bul ion baylanısıwında elektronlardıń atomlar arasında tolıqlıǵınsha ótiwi júz bolıp, kovalent baylanısıwda bolsa elektronlar atomlar arasında bólistirilgen bolıwı bolıp tabıladı.
Túsindirme: baylanısıwlardı úyreniw dawamında soǵan isenim bolasızki, kovalent hám ion baylanısıwı arasındaǵı parq tiykarınan onsha anıq emes hám olardı kóbirek bir turning eki qıylı kórinisi dep atasa boladı. Biz taza ion baylanısıwı haqqında elektronlar tolıqlıǵınsha teń bólintuǵın baǵ dewimiz múmkin hám taza kovalent baylanısıw haqqında bolsa elektronlar tolıqlıǵınsha teń bólingen baǵ dep atawımız múmkin. Aslini alǵanda, kóp ximiyalıq baǵlar bul eki suwretlengen jaǵday aralıǵinda boladı deyiw ádalatlı boladı.
Ion baǵlardı súwretlew. Biz házir ion baǵlardı túrlishe sızıw yamasa súwretlew jolların kórip shıǵamız. Mısal jol menende barlıqǵa tanıs bolǵan ion element, biz palaw duzı atı menen paydalanatuǵın natriy xloridti alıp, kórip shıǵamız. Natriy xlorid degi jalǵız ion baǵın tómendegishe súwretlew múmkin: