I(q-q). indd

Temperaturani’n’ molekulyar-kinetikali’q mag’anasi’
Bir stakang’a ji’lli’, yekinshi stakang’a suwi’q suw 
alayi’q. Ji’lli’ suw molekulalari’ni’n’ wortasha tezligi suwi’q 
8-su’wret
Molekulyar fi zika ha’m termodinamika tiykarlari’

---

17
suw molekulalari’ni’n’ wortasha tezliginen u’lken boladi’. 
Stakanlardag’i’ ji’lli’ ha’m suwi’q suwdi’ aralasti’rsaq, 
soqli’gi’si’wlar waqti’nda tez qozg’ali’p ati’rg’an 
molekulalardi’n’ tezlikleri azayadi’, a’ste qozg’ali’p 
ati’rg’an molekulalardi’n’ tezlikleri bolsa ko’beyedi. 
Waqi’tti’n’ wo’tiwi menen suwi’q ha’m ji’lli’ suw 
molekulalari’ni’n’ wortasha tezlikleri ten’lesip baradi’.
Molekulalardi’n’ kinetikali’q energiyasi’ wolardi’n’ 
tezliklerinin’ kvadrati’na proporcional. Sol sebepli ha’r 
tu’rli tezliktegi molekulalar soqli’g’i’sqanda wo’z ara 
energiya almasadi’. Ji’lli’li’q ten’ salmaqli’g’i’ payda 
bolg’anda molekulalardi’n’ wortasha kinetikali’q ener-
giyasi’ belgili bir sha’mag’a iye boladi’.
Makroskopiyali’q ko’z qarastan temperatura zatti’n’ 
ji’lli’li’q hali’ni’n’ mug’darli’q wo’lshewi yekenligin 
ko’rdik. Tap sonday, molekulyar-kinetikali’q ko’z-
qarastan zatti’n’ ji’lli’li’q hali’ni’n’ mug’darli’q wo’lshewi