I(q-q). indd

15.
  G ’az nege suwdan «qurg’aq» shi’g’adi’?
16.
   Ne ushi’n mayli’ boyaw menen boyawdan aldi’n alif jag’i’ladi’?
Molekulyar fi zika ha’m termodinamika tiykarlari’

---

57
17.
  Psixrometrdegi yeki termometrden birinin’ rezervuan material menen woralg’an 
boli’p, ushi’ suwg’a bati’ri’lg’an. Ne ushi’n suw u’zilissi’z puwlani’p turi’wi’na 
qaramay, material barqulla i’zg’ar boladi’?
18.
  Temperaturani’n’ arti’wi’ menen topi’raqtag’i’ suwdi’n’ kapillyar ko’teriliw bi-
yikligi qalay wo’zgeredi?
19.
  Shu’digardag’i’ topi’raqti’ bosati’w wonda i’zg’ardi’n’ saqlani’wi’na ja’rdem 
yetiwdin’ sebebi nede?
20.
  Kapillyar nayda spirt 55 mm biyiklikke, suw 146 mm biyiklikke ko’terildi. Spirt-
tin tig’izlig’i’n ani’qlan’.
21.
  0,2 mm radiusli’ kapillyarda suw qanday biyiklikke ko’teriledi? Suwdi’n’ betk-
erimlik koeffi cienti 0,073 N/m g’a ten’. g = 10 m/s
2
 dep yesaplan’.
22.
  Kapillyarda spirt 16 mm biyiklikke ko’terildi. Kapillyardi’n’ radiusi’n tabi’n’. 
Spirttin’ betkerim koeffi cienti 0,024 N/m g’a, ti’g’i’zli’g’i’ 800 kg/m
3
 qa ten’. 
g = 10 m/s
2
 dep yesaplan’.
23.
   Radiusi’ 2 mm bolg’an kapillyar i’di’stag’i’ si’napqa bati’ri’ldi’. Kapillyardag’i’ 
si’napti’n’ ko’lemi i’di’stag’i’ si’napti’n’ qa’ddinen qansha to’menleydi? 
Si’napti’n’ betkerimlik koeffi cienti 0,47 N/m ge, ti’g’i’zli’g’i’ 13600 kg/m
3
 qa 
ten’. g = 10 m/s
2
 dep yesaplan’.
24.
  Radiusi’ 0,5 mm bolg’an kapillyar nayshada suyi’qli’q 11 mm ko’terildi. Yeger bul 
suyi’qli’qti’n’ betkerimlik koeffi cienti 22 mN/m bolsa, woni’n’ ti’g’i’zli’g’i’ni’n’ 
qanday boli’wi’n tabi’n’.
25*.
 Si’napli’ barometr nayshasi’ni’n’ diametri 3 mm. Yeger si’napti’n’ kapillyar 
to’menlewin yesapqa alsaq, barometrdin’ ko’rsetiwine qanday du’zetiw kiritiw 
lazi’m?
26.
  Tu’rli diametrli tutas kapillyar nayshalar suw menen tolti’ri’ldi’. Nayshalardag’i’ 
suw i’si’ti’lg’anda suw qa’ddileri parqi’ qalay wo’zgeredi?
27.
  Diametrleri tu’rlishe bolg’an suwg’a tu’sirilgen kapillyar nayshadag’i’ qa’ddiler 
ayi’rmashi’li’g’i’ 2,6 sm boldi’. Sol nayshalar spirtke tu’sirilgende qaddiler 
ayi’rmashi’li’g’i’ 1 sm boldi’. Suwdi’n’ betkerimlik koeffi cientin bilgen halatta 
spirttin’ betkerimlik koeffi cientin tabi’n’.
28.
  Diametri 0,5 mm bolg’an kapillyar nayshada ko’terilgen suwdi’n’ massasi’n 
tabi’n’.
29.
  Bir-birinen 0,2 mm arali’qta parallel turg’an plastinkalar arasi’nda suw qalay 
ko’teriledi?
30*.
 Radiusi’ 0,8 mm bolg’an uzi’n kapillyar nay suwg’a tolti’ri’li’p, vertikal 
jag’dayg’a keltirildi. Suwdi’n’ bir bo’legi to’gilip ketkennen keyin kapillyarda 
qalg’an suwdi’n’ massasi’n ani’qlan’.