I(q-q). indd

IV bap. Qatti’  denelerdin’ qa’siyetleri

---

62
Ta’jiriybede ko’rsetilgenindey, sterjennin’ sali’sti’rmali’ uzayi’wi’ 
ε 
deformaciyalawshi’ ku’sh F ke tuwri’ proporcional, sterjennin’ kese kesi’mi 
S keri proporcional boladi’, yag’ni’y:
Deformaciyalawshi’ ku’shtin’ dene kese kesiminin’ betine 
qatnasi’ menen wo’lshenetug’i’n shama menen mexanikali’q 
kernew (σ) dep ataladi’.
Yagni’y:
                                         yamasa     
σ 
= E
ε,
 
bunda  E – serppelilik moduli yamasa Yung moduli dep ataladi’. σ ha’m 
E N/m
2
 ta yamasa paskal (Pa) da wo’lshenedi. 
(3) formula Guk ni’zami’n ko’rsetedi. Bul formuladag’i’ sha’rt 
wori’nlansa, wonday deformaciya serppeli deformaciya boladi’.
Yung moduli E kishi deformaciyalar bolg’anda materialdi’n’ serppelilik 
qa’siyetin ko’rsetedi. E qansha u’lken bolsa, material sonsha az deformaci-
yalanadi’. Mi’sali’, xrom-nikelli polat ushi’n E = 2,1·10
11
 Pa, alyuminiy 
ushi’n bolsa E = 7·10
10
 Pa.