I(q-q). indd

Ji’lli’li’q balansi’ ten’lemesi
Dene (zat)nin’ bergen yamasa alg’an 
ji’lli’li’q mug’dari’n kalorimetr ja’rdeminde 
ani’qlaw mu’mkin (15-su’wret). Kalorimetr 
so’zi  ji’lli’li’qti’ wo’lshew degen ma’nisti 
bildiredi (lati’nsha calor – ji’lli’li’q, grekshe 
metreo – wo’lshew).
Kalorimetrdin’ ishki i’di’si’ juqa diywalli’ 
1 metall i’di’stan ibarat boli’p, ji’lli’li’q az 
wo’tkiziwshi 2 asti’na qoyatug’i’n wornati’lg’an 
3 metall i’di’sqa sali’ng’an. Kalorimetrge 4 
termometr ha’m 5 aralasti’rg’i’sh tu’sirilgen 
boladi’.
Kalorimetr i’di’sti’n’ aralasti’rg’i’sh penen 
birgelikte massasi’ m
1
 ha’m sali’sti’rmali’ 
ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ c
1
 bolsi’n. Kalorimetr 
m
2
 massali’ suw salayi’q. Suwdi’n’ sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ 
c
2
, ji’lli’li’q ten’salmaqli’qqa kelgennen keyin kalorimetr ha’m suwdi’n’ 
temperaturasi’  T
1
 massasi’ m, sali’sti’rmali’ ji’lli’li’q si’yi’mli’li’g’i’ c 
bolg’an qi’zdi’ri’lg’an 6 temirdi tu’sireyik. Ji’lli’li’q ten’salmaqli’g’i’ 
aqi’ri’na jetkende suwli’ kalorimetr ha’m temirdin’ temperaturasi’ T bolsi’n. 
1
4
5
6
2
2
3
15-su’wret