Iqtisod-moliya

Baholashning turli mеtоdlarini taqqoslash 

Topshiriq turlari 

Afzalliklari 

Kamchiliklari 
Masala, mashqlar 

Ballda
baholash 

oson.
Talabalar 

bilimini

real

hayotda
qo‘llay

bilishi,
ko‘nikmalarini 
tekshirish,
aniqlash mumkin
Yaxshi
masala-mashqlarni 
o‘ylab topish, tuzish oson
emas. Talabalar haddan tash-
qari hisob-kitobga berilib ke-
tishi mumkin. Tor doiradagi 
savollar qamrab olinadi
Esse uchun savol, 
mavzu
bo‘yicha 

tayanch
iboralar 

asosida
savollar 
variantlari
Savollarni tuzish oson. Ta-
labalar o‘z fikrini bayon qi-
lish uchun keng imkoniyat-
ga ega. Tavakkal qilib
javob topib bo‘lmaydi 
Javoblarni tekshirish uchun
ko‘p vaqt ketadi. Baholash 
qiyin

Testlar
Butun dastur bo‘yicha yoki 

alohida mavzularni qamrab
olishi mumkin. Talabalar 
bilimini tezda tekshirish
mumkin. Talabalar bilimi 
obyektiv baholanadi
Tavakkal qilib javob topish 
mumkin. Test savollarini
tuzish ko‘p mehnat va vaqt 
talab qiladi. Talabani o‘z
fikrini bildirish imkoniyati 
yo‘q

Ijodiy topshiriq

Fikr yuritishning eng yuqori 

darajasiga yetishga yo‘nal-

tirilgan bo‘lishi mumkin. 
Asosiy diqqat bilimni amali-
yotda qo‘llashga qaratiladi. 
Talabaga ijodiy mustaqillik
beradi, olgan bilimining turli 
tuman qirralarini namoyon
qiladi

Hamma konsepsiya, mavzu-

lar uchun ham qo‘llab bo‘l-
maydi. Kutilgan natijani ber-
masligi mumkin. Baholash 
qiyin. Ko‘p vaqt ketadi.
Talabalar o‘rtasidagi farqni 
aniqlash qiyin
Bаhоlаsh mеtоdlаrini tаnlаshdа qo‘yilgаn mаqsаd hаm аsоsiy rоl 

o‘ynаydi. Masalan, agar biz talabani izchil va mulohazali dalil keltirish

---

---

350
qobiliyatini tekshirmoqchi bo‘lsak, unda insho, essе yozdirish maqsadga 
muvofiq. Аniq fanlar bo‘yicha talabani laboratoriya ko‘nikmalarini
tekshirmoqchi bo‘lsak, kuzatiladigan samaradorlikni baholash sxemasini 
qo‘llaganimiz ma’qulroq.

Hozirda kompyuter yordamida baholash usulini qo‘llash borgan 

sayin keng qo‘llanilmoqda. Ushbu usul orqali talabani ta’lim olishga,
fanlar bo‘yicha olgan ko‘nikmalari va qobiliyatlarini amaliyotda 
qo‘llashga imkoniyat yaratadi va baholanayotgan bilimni ko‘lamini
kengaytirish va qayta aloqani yaxshilash imkoniyatlarini beradi, lekin 
uning ham boshqa baholash uslublari kabi afzalliklari hamda ba’zi
kamchiliklari bor.
128
Eng muhimi, qo‘llanadigan baholash usullariga qanday yonda-

shilganligi. Ular konseptual o‘zgaruvchan, talabaga yo‘naltirilganmi

yoki axborot uzatuvchi o‘qituvchiga yo‘naltirilgan yondoshuvga tegishli 
ekanligi. Shunung uchun ham biz o‘quvchi-talabalarni teran fikrlashga
yo‘naltiruvchi yondashuvga e’tibor beruvchi Britaniyalik hamkasb-
larimiz fikriga qo‘shilamiz.

Baholash, uning mohiyatidan kelib chiqib, ikki xil: a) mezonga 

asoslangan; b) me’yorga asoslangan baholash shaklida o‘tkazilishi
mumkin.