Iqtisodiy hayotni monopollashtirish muammolari, tovar bozorlaridagi raqobat bugungi kunda nafaqat mutaxassislarning, balki keng aholining diqqatini jalb qilmoqda


Uchinchidan: har qanday ishlab chiqarish resurslarining to'liq ta'minotiga egalik


Download 65.98 Kb.
bet7/14
Sana02.01.2022
Hajmi65.98 Kb.
#184301
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   14
Bog'liq
monxx

Uchinchidan: har qanday ishlab chiqarish resurslarining to'liq ta'minotiga egalik. Monopoliyani monopollashtirilgan tovar ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan ma'lum bir resursni etkazib berishning barcha manbalariga egalik qilish natijasida ham saqlab qolish mumkin. De Beers olmos bozorida monopol kuchga ega bo'lib, zargarlik buyumlari ishlab chiqarishga yaroqli taxminan 85% qo'pol olmoslarning sotilishini nazorat qiladi. Amerika alyuminiy kompaniyasi Ikkinchi Jahon urushi oxiriga qadar AQSh alyuminiy bozorida monopoliyani ushlab turdi. Uning monopoliyasini qisman alyuminiy ishlab chiqarish uchun xomashyo bo'lgan boksit rudasi joylashgan joylarni nazorat qilish va qisman arzon energiya manbalarini nazorat qilish orqali qo'llab-quvvatladi. 

Har qanday noyob qobiliyat yoki bilim ham monopoliyani yaratishi mumkin. Iqtidorli qo'shiqchilar, rassomlar, sportchilar yoki boshqa biron bir vosita o'z xizmatlaridan foydalanishda monopoliyaga ega. Masalan, agar siz Silvestr Stallone bo'lgan bo'lsangiz, har bir filmda o'zingizning xizmatlaringiz uchun astronomik royalti olishingiz mumkin. Stallone "Rokki IV" filmidagi roli uchun 15 million dollar va kassa foizlarini oldi. Ma'lumotlarga ko'ra, Stallone 1986 yilda "Sammitdan yuqori" filmidagi xizmatlari uchun 12 million dollardan ortiq gonorar olgan.

Texnologik sirlarga ega firmalar monopoliyaga ega, agar boshqa firmalar mahsulotlarni qayta ishlash va ishlab chiqarish usullarini takrorlay olmasalar. Masalan, Coca-Cola klassik Coca-Cola tarkibiga kiradigan sirop formulasini ehtiyotkorlik bilan himoya qiladi. Yashirin formulalar kompaniyaga uning ichimliklariga monopoliyani beradi. Albatta, yaqin yoki almashtiriladigan alkogolsiz ichimliklar ko'p bo'lgani uchun, Coca-Cola sof monopoliyaga ega emas.


Download 65.98 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling