Iqtisodiy o‘sish ikki usul bilan o‘lchanadi: Real yalpi milliy mahsulot hajmining o‘tgan davrga nisbatan o‘zgarishi (o‘sish) ni hisoblash; Aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan real Yamm hajmining o‘sishinh hisoblash

Iqtisodchilar uchun matematika

Iqtisodiy taraqqiyotni ifodalovchi asosiy me’zonlardan biri iqtisodiy o‘sishdir. Iqtisodiy o‘sish milliy iqtisodiyotning rivojlanish harakatini ko‘rsatadi va shu sababli ma‘lum bir davr oralig‘idagi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarini taqqoslash yo‘li bilan o‘lchanadi.

Iqtisodiy o‘sish ikki usul bilan o‘lchanadi: 1. Real yalpi milliy mahsulot hajmining o‘tgan davrga nisbatan o‘zgarishi (o‘sish) ni hisoblash; 2. Aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan real YaMM hajmining o‘sishinh hisoblash.

Daromaddagi kapital hissasi 0,75%, mehnatning hissasi 0,25% ga teng. Agar mehnat sarfining o‘sish sur‘ati 2% i , kapital sifatining o‘sish sur‘ati 3% , mehnat umumdorligining o‘sish sur‘ati 5% i bo‘lsa, ishlab chiqarish hajmining o‘sish sur‘atini to‘ping. Y/Y= 0,25×2+0,75×3+5=0,5+2,25+5=7,75

Muomaladagi naqd pul massasi deb, muayyan bir vaqt oralig‘ida muamalada mavjud bo‘lgan naqd pullarniñg yig‘indisiga aytiladi. U quyidagilardan tashkil topgan bo‘ladi: 1. Ish yurituvchi sub‘ektlar hamda jamoa tashkilotlarining kassa qoldiqlari; 2. Barcha banklarning oborot kassalaridagi naqd pulk qoldiqlari; 3. Aholi qo‘lidagi naqd pul. Agar narx darajasi R=6 bo‘lib, ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlar miqdori 150 birlik hamda pul muomalasi tezligi V=5 bo‘lsa, u holda muomaladagi pul miqdori qancha bo‘ladi. M=P×Q/V P=6, Q=150, V=5 demak, M=6×150/5= 180

Narxlar o‘sishi va u bilan bog‘liq ravishdan pul birligi xarid quvvatining tushib ketishi inflyatsiya deb ataladi. Bunday holat makroiqtisodiy barqarorligini aks ettirib, barcha mamlakatlarda jiddiy muammolarni keltirib chiqardi.

Odatda inflatsiyani ikki turga --- talab inflyatsiyasi va taklif inflyatsiyasiga ajraladilar. Iqtisodiyotda talabning keskin oshib ketishi va uni real ishlab chiqarish hajmi bilan qondirish mumkin bo‘lmagan paytda talab inflatsiyasi ro‘y beradi. Bunday holatda oshgan talab narxlarning ko‘tarilishiga olib keladi.

Agar iqtisodiyotda tovar va xizmatlar taklifi kamayib borsa va uning oqibatia narxlar ko‘tarilsa, taklif inflyatasiyasi paydo bo‘ladi. Pul muammolari bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan inflyatsiya, iqtisodiyotning barcha sohalarida buzilish jarayonini keltirib chiqaradi. Shu sababli inflyatsiya darajasini o‘lchash va uni pasaytirishga qaratilgan chora tadbirlar har bir mamlakatning iqtisodiy siyosatida muhim rol o‘ynaydi.

E‘tiboringiz uchun katta rahmat!!!