Iqtisodiy tahlil va audit

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI



TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI




MUSTAQIL ISH
FAN: “IQTISODIY TAHLIL VA AUDIT”

MAVZU: IQTISODIY TAHLIL BOSQICHLARI VA IQTISODIY TAHLIL DASTURINI TUZISH.

BAJARDI: EKM – 77 KUCHKAROV I.
TEKSHIRDI: ____________________


Toshkent 2015
Reja:

1. 
   Pul nazariyasining mohiyati
   
2. 
   Pulning nominallik nazariyasi
   
3. 
   Pulning metallik nazariyasi
   

Pul nazariyasining mohiyati
Pul nazariyasining olamshumul ilmiy ahamiy ati shundaki, u barcha iqtisodiy fanlarning bazisi hisoblanadi. Haqiqatda ham birorta iqtisodiy adabiyot mavjud emaski, agar pul yoki u bilan bogliq munosabatlarni o'zida aks ettirmagan bo'lsa.
Pulning nazariy tabiati bir nechta bo'lib, qator konsepsiyalarda uning mavjudligini tabiiy asoslari va amal qilishining sabablari keltiriladi. Shartli ravishda buni «tovarli» va «tovarsiz» konsepsiyalarga ajratish mumkin36.
Tovarli konsepsiyada pulning qiinmatliligini aniqlashda asosiy e'tibor real foydali hisoblangan ichki qiymatiga qaratiladi. Bu borada juda keng tarqalgan pulning metallilik nazariyasi e'tiborga olinadi.
Pulning tovarsiz konsepsiyasida uning tovarni sotib olish huquqini beruvchi qiymati, simvoli, ieroglifl, umumiy ko'rinishi kabi belgilariga e'tibor qaratiladi.
Albatta, pul nazariyasining ko'p qirraliligi va uning iqtisodiy kategoriya sifatida amal qilishi juda ko'p iqtisodchi olimlar, mutaxassislar, ekspertlar tomonidan e'tirof etilgan. E'tiborli jihati shundaki, iqtisodchi olimlar, ekspertlar va mutaxassislarning pul nazariyasi va uning iqtisodiy kategoriya sifatida amal qilishi haqidagi qarashlari, ta'limotlari va g'oyalari juda ko'p hollarda bir - biridan farq qiladi. Buning asosiy sabablaridan biri? bizning nazarimizda, iqtisodiy nazariyachi olimlar, mutaxassislar va ekspertlaming pul nazariyasi haqidagi asarlarining tali vaqtda, turlicha islllab chiqaiish sharoitida va turli hududlarda yaratilganligidir.
Jamiyatda mehnat taqsimotining mavjudligi, kishilarni bir - biriga bog'lab turadilar, ular o'rtasida mahsulotlar va resurslar almashuvini ta'minlaydigan mexanizmni amal qilishini talab etadi. Ushbu mexanizm bozor boclib? bozor kishilar faoliyatini tartibga soladi va ularning manfaatlarini bir - biriga mos kelishini ta'minlaydi. Kishilar faoliyatim harakatga keltiruvchi, ular o'rtasidagi ayirboshlashni ta'minlovchi va ulaming manfaatlarini tartibga soluvchi vosita sifatida pul maydonga chiqadi.
Ma'lumki, jamiyatda ayirboshlash munosabatlarining dastlabki davrlarida kishilar barterdan juda keng ravishda foydalangan, keyinchalik ular barter, ya'ni tovami - tovarga almashtirish jarayoni ma'lum qiyinchilik va qo'shimcha vaqtni talab etishi natijasida. bozor ishtirokchilari pulni kashf etdilar.
Pul - barcha tovarlarning umumiy ekvivalenti sifatida maydonga chiqadigan «maxsus tovar» bo'lib, uning yordamida barcha tovarlar qiyrnati o'lchanadi. Pulning jamiyatda amal qilishi va uning evolyutsiyasi bilan bog'liq masalalar iqtisodiy adabiyotlarda pul nazariyasi sifatida talqin etiladi. Ushbu iqtisodiy adabiyotlarda pul nazariyasining iqtisodiy kategoriya sifatida amal qilishi quyidagi uchta guruhga ajratib o'rganiladi.