Iqtisodiy ta’lim va turizm kafedrasi Himoyaga ruhsat beriladi Fakultet dekani
O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning
Download 1.13 Mb. Pdf ko'rish
|
aholi daromadlarini oshirishda tadbirkorlik faoliyatining orni va bu mavzuni oqitish xususiyatlari
|
O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning
YAIMdagi ulushi, foizda 7 Umuman olganda, mustaqillik yillarida bevosita Prezidentimiz tomonidan ishlab chiqilgan hamda izchil ravishda olib borilayotgan puxta yo’ylangan, samarali iqtisodiy siyosat pirovardida mamlakatimizda makroiqtisodiy barqarorlik va iqtisodiyotning mutanosibligini ta`minlashga mustahkam zamin yaratdi. Bu esa, yuqorida ta`kidlanganidek, global jahon iqtisodiyotida hali-beri saqlanib qolayotgan jiddiy muammolarga qaramasdan, 2012 yilda iqtisodiyotimizning barqaror sur`atlar
7 O’zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi ma’lumotlari 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 2000 2001
2002 2003
2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 2011
2012 2013
31,0 33,8 34,6 35,0 35,6 38,2 42,1 45,5 48,2 50,1 52,5 54,0 54,6 55,8 29
bilan rivojlantirishning davom ettirilishiga, aholi turmush darajasini izchil yuksaltirishning ta`minlanishiga, mamlakatimizning dunyo bozoridagi o’z pozitsiyasini mustahkamlashiga asos bo’ldi. Shu bilan birga, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011 yil 7 yanvarda qabul qilingan "2011-2015 yillarda O’zbekiston iqtisodiyotida islohotlar ko’lamini kengaitirish va chuqurlashtirish, mamlakatda ishchanlik muhitini shakllantirishning mezonlari va baholash tizimini aniqlash va amalga oshirishga doir choralar-tadbirlar Dasturi tug’risida"gi PQ-1464-sonli Qaroriga asosan, tijorat banklarida kichik biznes sub`ektlariga kreditlarni ajratishda garovga qo’yilgan mulkni rasmiylashtirish bilan bog’liq xarajatlarni kreditning umumiy summasida aks ettirish amaliyoti joriy qilindi. 2011 yilning 1 yanvaridan boshlab Markaziy bankning amaldagi moliyalashtirish stavkasi yillik 14 foizdan 12 foizga pasaytirildi. Bu esa, o’z navbatida tadbirkorlik sub`ektlariga ajratiladigan kreditlarning foiz stavkalari pasayishiga va ajratiladigan kreditning o’sishiga olib keldi. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamlakatimizni 2013-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlariva 2014-yilga mo`ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo`nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidag I ma’ruzada, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning roli va o`rni tobora mustahkamlanib borayotganini, iqtisodiyotimizning tarkibida bo`layotgan ijobiy o`zgarishlardan dalolat berishini aytib o`tdi. Faqatgina 2013 yilning o`zida yurtimizda 26 mingdan ziyod kichik biznes sub’ekti ish boshladi, ushbu sektorda faoliyat ko`rsatayotgan korxonalarning umumiy soni yil oxiriga kelib 190 mingtaga etdi. Bugungi kunda mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotining qariyb 55,8 foizi ayni shu sohada ishlab chiqarilmoqda. Vaholanki, 2000-yilda bu ko`rsatkich 31 foizdan iborat edi. Ayni paytda ishlab chiqarilayotgan jami sanoat mahsulotlarining 23 foizi, ko`rsatilayotgan bozor xizmatlarining deyarli barchasi, mahsulot eksportining 18 foizi, iqtisodiyot tarmoqlarida ish bilan band bo`lgan aholining 75 foizi kichik biznes ulushiga to`g’ri kelmoqda. Banklarning investitsion kreditlari ustuvor ravishda «2011-2015 yillarda sanoatni rivojlantirish», «2013 yilgi Investitsiya dasturi» hamda tarmoqlarn
30
imodernizatsiya qilish, mahalliylashtirish va hududlarni rivojlantirish Davlat dasturlariga kiritilgan loyihalarni qo`llab-quvvatlashga, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlari tomonidan minitexnologiyalarni sotib olishni moliyalashtirishga yo`naltirilmoqda. 2013 yil mobaynida korxonalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlash maqsadlariga tijorat banklari tomonidan jami 7,2 trln. so`m yoki 2012 yildagiga nisbatan 1,2 barobardan ziyodga ko`p investitsion kreditlar ajratildi. Shuningdek, eksport qiluvchi korxonalarni qo`llab-quvvatlash maqsadida ularni aylanma mablag’larini to`ldirishga imtiyozli shartlarda 12 oy muddatga 585,5mlrd. so`m miqdorida kreditlar ajratildi.
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011 yil 11 martdagi «Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlariga kredit berishni ko`paytirishga oid qo`shimcha chora-tadbirlar to`g’risida»gi PQ-1501-sonli Qarori bilan kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlari faoliyatininlg yanada erkinlashtirilishi hamda ular uchun yaratilgan imtiyoz va qulayliklar, sohaning yanada rivojlanishiga va natijada ushbu sektor sub`ektlari tomonidan bank xizmatlari va kreditlariga talabning oshishiga imkon bermoqda. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil avgustdagi «Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlarining eksportini qo`llab-quvvatlash borasidagi qo`shimcha chora-tadbirlar to`g’risida»gi PQ-2022-sonli Qaroriga muvofiq, Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki huzurida respublika mintaqalarida hududiy filiallari bo`lgan «Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlarining eksportini qo`llab- quvvatlash jamg’armasi» tashkil etildi. Ushbu jamg’armaning asosiy vazifasi kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlarining eksport salohiyatini yanada kengaytirish, ularga zamonaviy, chet el bozorlarida raqobatdosh mahsulot ishlab chiqarishni ko`paytirishda va uni eksportga chiqarishda zarur huquqiy, moliyaviy va tashkiliy yordam ko`rsatishdan iborat bo`lib, o`tgan qisqa davrdagi faoliyati davomida jamg’arma tomonidan 153 ta tadbirkorlik sub`ektiga umumiy qiymati 56 mln.dollardan ziyod bo`lgan eksport shartnomalarini tuzishda amaliy yordam ko`rsatildi. Amalga oshirilgan keng ko`lamli chora-tadbirlar natijasida, 2013 yil 31
davomida tijorat banklari tomonidan kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlarini moliyaviy qo`llab-quvvatlash uchun qariyb 7 trln. so`m miqdorida yoki 2012 yilga nisbatan 1,3 baravarga ko`p kreditlar ajratildi. Shu jumladan, ajratilgan mikrokreditlar hajmi 1 366 mlrd. so`mdan ziyodni tashkil etib, mazkur ko`rsatkichning ham 2012 yilga nisbatan 1,3 barobarga o`sishi ta`minlandi. 3-rasm
Download 1.13 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|