BAJARDI;ABDUMALIKOV D TEKSHIRDI;JALOLIDDINOV A Iqtisodiy tizim bu umumiy iqtisodiy tuzilmani tashkil etuvchi o'zaro bog'liq elementlarning to'plamidir. Iqtisodiy tuzilmalarning 4 turini ajratish odatiy holdir: an'anaviy iqtisodiyot, buyruqbozlik iqtisodiyoti, bozor iqtisodiyoti va aralash iqtisodiyot. - An'anaviy iqtisodiyot tabiiy ishlab chiqarishga asoslangan. Odatda kuchli qishloq xo'jaligi tarafkashligi mavjud. An'anaviy iqtisodiyot klanlik, qonuniylashtirilgan mulklarga, kastalarga bo'linish va tashqi dunyodan ajralib qolish bilan ajralib turadi. An'anaviy iqtisodiyotda urf-odatlar va aytilmagan qonunlar kuchli.
AN'ANAVIY IQTISODIYOT
- Buyruqli yoki rejali iqtisodiyot nimani, qanday, kim uchun va qachon ishlab chiqarishni markazlashgan holda hal qilishi bilan tavsiflanadi. Tovarlar va xizmatlarga bo'lgan talab statistik ma'lumotlar va mamlakat rahbariyatining rejalari asosida belgilanadi
BUYRUQ IQTISODIYOTI
- Bozor iqtisodiy tizimi, buyruqbozlikdan farqli o'laroq, xususiy mulkning ustunligi va talab va taklif asosida erkin narxlanishiga asoslanadi. Davlat iqtisodiyotda muhim rol o'ynamaydi, uning roli iqtisodiyotdagi vaziyatni qonunlar bilan tartibga solish bilan cheklanadi.
BOZOR IQTISODIYOTI
- Faqatgina bozor yoki buyruqbozlik yoki an'anaviy iqtisodiyotga ega mamlakatlar deyarli yo'q. Har qanday zamonaviy iqtisodiyot ham bozor, ham rejali iqtisodiyotning elementlariga ega va, albatta, har bir mamlakatda an'anaviy iqtisodiyotning qoldiqlari mavjud.
ARALASH IQTISODIYOT
- ishlab chiqaruvchi kuchlar;
- ishlab chiqarish munosabatlari;
- boshqaruv tizimi.
Buyruq iqtisodiyoti (rejalashtirilgan yoki markazlashtirilgan)
- barcha savollarga javoblar rejalar yordamida beriladi (SSSR, Sharqiy Evropa, Xitoy, Kubada), ishlab chiqarish vositalariga jamoat mulki xarakterlidir.
An'anaviy iqtisodiyot
- asosiy savollarga javoblar urf-odatlarga asoslanib, urf-odatlar asosida (Afrika, Avstraliya qabilalarida) beriladi. Bunday iqtisodiyotda texnologiyalar an'anaviy va barqaror bo'lib, ishlab chiqarilgan mahsulot turlari deyarli o'zgarishsiz qolmoqda. Yigit otasi singari, yosh qiz esa onasi kabi qiladi.
Bozor iqtisodiyoti (sof kapitalizm)
- barcha savollarga bozor mexanizmlari yordamida javob beriladi, ishlab chiqarish vositalariga xususiy mulkchilik xosdir. Ammo uning sof shaklida bozor iqtisodiyoti mavjud emas; sof kapitalizm davlatning iqtisodiyot ishlariga aralashmasligini taxmin qiladi va bu dunyoning biron bir joyida mavjud emas.
Aralash iqtisodiyot
- bozor mexanizmlari ta'siri bilan bir qatorda davlatning iqtisodiyot ishlariga aralashuvi, turli xil mulkchilik shakllari mavjud bo'lgan iqtisodiyot.
Iqtisodiyot grafik jadval
iqtisodiyot
raqamli
Bozor
ananaviy
aralash
Конечный результат
Do'stlaringiz bilan baham: |
