«iqtisodiyot» fakulteti
Download 1.16 Mb. Pdf ko'rish
|
01 amal
- Bu sahifa navigatsiya:
- tizimida sodda hisoblashlar Tayyorladi: kafedra dotsenti
- MatLab
- 2.1.-misol
- 3. MatLab tizimida turli xil masalalarni yechish
- Sterling
|
«O‘ZBEKISTON TEMIR YO‘LLARI»AKSIONERLIK JAMIYATI TOSHKENT TEMIR YO‘L MUHANDISLARI INSTITUTI «IQTISODIYOT» FAKULTETI «TEMIR YO‘L TRANSPORTIDA AXBOROT TIZIMLARI» KAFEDRASI TASDIQLAYMAN Kafedra mudiri f.-m.f.n., dotsent _________ M.M.Rasulmuxamedov 2020-yil “___” - ________ AMALIY MATEMATIK DASTURLAR PAKETI fani 1-amaliy mashgʻulot: MatLab tizimida sodda hisoblashlar Tayyorladi: kafedra dotsenti f.-m.f.n., k.i.x. I.M.Karimov Toshkent 2
MatLab tizimida sodda hisoblashlar 1. Arifmetik ifodalarni yozish Ishning maqsadi: 1. Tizimning buyruq oynasi bilan tanishish, oʻzgaruvchilarga qiymatlar berib, natijalarni ekranga chiqarish va aks ettirishni nuqta-vergul orqali bloklash. 2. MatLab buyruq rejimida ishlash koʻnikmalariga ega boʻlish. 3. Arifmetik ifodalarni yozishni oʻzlashtirish, MatLab tilidagi elementar operatsiyalar va matematik funksiyalarni oʻrganish. Qisqa metodik koʻrsatmalar 1. Buyruq oynasida oʻzgaruvchilarga qiymatlar berish. 2. MatLab tilida ifodani yozish. Agar ifoda uzun boʻlib, kiritish satriga joylashmasa, uni davom etish belgisi (…) dan foydalanib, boshqa qatorda davom ettirish. 3. Ifodaning qiymatini koʻrsatish uchun ifoda oxirida nuqta-vergul qoʻyilmaydi.
(2cos 7,15π − sin 1,12π) 2 5tg12,7 − tg6,1 ∙ cos 6,78π Buning uchun buyruqlar satriga quyidagi ifoda teriladi:
3
Topshiriq variantlari 1
2
3 4
5
6 7
8
4
9
10 11
12
13
14
15
2. Xatoliklar Ishning maqsadi: Elementar amallar va funksiyalarning xatolar formulalarini qoʻllashda taqribiy sonlar bilan ishlash boʻyicha talabalarda bilim va koʻnikmalar shakllantirish. Metodik koʻrsatmalar 2.1.-misol Qaysi bir tenglik aniqligini koʻrsating: 9/11 = 0,818 ; √18 = 4,24. Yechish: 5
Bu ifodalarning qiymatlarini oʻnlik kasrlarning koʻp soni orqali aniqlaymiz. Buning uchun quyidagi amallarni bajaramiz:
Keyin chegaraviy mutloq xatolarni hisoblaymiz:
Ortigʻi bilan yaxlitlaymiz: ∆𝑎 1 = 0.00019; ∆𝑎 2 = 0.0027 Chegaraviy nisbiy xatolarni hisoblaymiz :
Shunday qilib, 𝛿𝑎 1
∆𝑎 1 𝑎 1 = 0.00019 0.818 = 0.00024 = 0.024% 𝛿𝑎 2
∆𝑎 2 𝑎 2 = 0.0027 4.24 = 0.00064 = 0.064% 𝛿𝑎 1
2 boʻlgani uchun 9/11 = 0,818 tenglik aniqroqdir.
1 2
3
4 5
6
7 8
6
9
10 11
12
13
√53 = 7,28; 14/17 = 0,824
14 √58 = 7,62; 7/3 = 2,33 15
√42 = 6,48; 27/31 = 0,871 3. MatLab tizimida turli xil masalalarni yechish 1 1 Sfera 24 sm radiusga ega, toʻrtburchakli prizma tomonlari: a, a/2 va a/4. (a) Sfera bilan bir xil hajmdagi prizma tomoni (a)ni toping (𝑉 = 4/3𝜋𝑟 3 ) . (b) Sfera sirti yuziga (S=4
𝜋𝑟 2 ) teng boʻlgan prizma tomoni (a)ni toping.
Ellips a va b yarim oʻqlari bilan berilgan. Uning ABC segmenti yoy uzunligi taxminan quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Agar a = 11 sm va b = 9 sm boʻlsa, L ABC ni hisoblang.
Ellips uzunligini quyidagi formula bilan yaqinlash mumkin:
Uni a = 16 mm va b = 11 mm boʻlganda hisoblang.
4 Ikkita trigonometrik tenglik quyidagi formulalar orqali berilgan:
Tenglikning chap va oʻng tomonlari qiymatlarini hisoblash orqali ushbu tengliklarning toʻgʻriligini tekshiring (x = π/12).
5
Tenglikning chap va oʻng tomonlari qiymatlarini hisoblash orqali ushbu tengliklarning toʻgʻriligini tekshiring ( x = 24°). 6 Ikki oʻzgaruvchi berilgan: alpha = π/6 va beta = 3π/8. Ulardan foydalanib, tenglik toʻgʻri ekanini tasdiqlang.
7 Quyida integral formulasi berilgan: Undan foydalanib, MatLab tizimida berilgan aniq integralni hisoblang: 7
8 Logarifm uchun quyidagi ayniyat oʻrinli: a) MatLab dagi log(x) funksiyasidan foydalanib log 4 (x)=0.085 ni hisoblang. b)
MatLab dagi log 10 (x) funksiyasidan foydalanib log 6 (x)=1500 ni hisoblang.
9 Nisbiylikning maxsus nazariyasiga koʻra, v tezlik bilan harakatlanuvchi L uzunlikdagi tayoqcha δ qiymatga qisqaradi. Hisoblash formulasi:
bu erda c - yorugʻlik tezligi (taxminan 300 × 10 6 m/s). Agar 2 m uzunlikdagi tayoqcha 5000 m/s tezlikda harakatlansa, qanchaga qisqaradi?
10 Kompyuter virusining kompyuter tarmogʻi orqali tarqalishini quyidagi formula bilan modellashtirish mumkin:
bunda N(t) – zararlangan kompyuterlar soni va t – daqiqalardagi vaqt (minut). 1 000 000 kompyuterni zararlash uchun kerak vaqtni hisoblang .
Katta sonning faktorialini taqriban hisoblash uchun Sterling formulasi mavjud:
Unda foydalanib, 20! Ning taqribiy qiymatini hisoblang. MatLab tizimidagi factorial funksiyasini ishlatib aniq qiymatni toping. Nisbiy xatoni hisoblang: Nisbiy_xatolik=(Aniq_qiymat-Taqribiy_qiymat)/ Aniq_qiymat
12 n obyektlardan olingan r obyektlar kombinatsisi soni quyidagi formula bilan aniqlanadi:
hisoblang. (MatLab tizimidagi factorial funksiyasidan foydalaning.)
13 Trigonometrik ayniyat berilgan:
Tenglikning har bir qismini aniq qiymat (masalan, x = π/5) orqali hisoblashning va toʻgʻriligini tasdiqlang .
8
14 Tetraedrning qirrasi berilgan (a=10 cм). Uning hajmi (V), yon sirti yuzi (S), tashqi chizilgan sfera radiusi (R), ichki chizilgan sfera radiusi (r) va balandligini (H) hisoblang:
15 Oktaedrning qirrasi berilgan (a=10 cм). Uning hajmi (V), yon sirti yuzi (S), tashqi chizilgan sfera radiusi (R) va ichki chizilgan sfera radiusini (r) hisoblang:
Adabiyotlar 1. Кетков Ю.Л., Кетков А.Ю., Шульц М.М. MATLAB 7: программи- рование, численные методы. — СПб.: БХВ-Петербург, 2005. — 752 с. 2. Гилат А. MATLAB. Теория и практика. / Пер. с англ. Смоленцев Н.К. – М.: ДМК Пресс, 2016. – 416 с. 3. Васильев А.Н. MATLAB. Самоучитель. Практический подход. 2-е издание. — СПб.: Наука и Техника, 2015. — 448 с.: ил. 4. Википедия http://ru.wikipedia.org 5. http://matlab.exponenta.ru/books/default.php 6. http://www.mathworks.com/products/matlab/books.html Download 1.16 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|