Iqtisodiyot” fanidan 1-oraliq nazorat uchun savollar

“Iqtisodiyot” fanidan 1-oraliq nazorat uchun savollar:

1. “Narx – tovar qiymatining puldagi ifodasi” degan qarash qaysi oqimga tegishli?
1. klassik (A. Smit, D. Rikardo, J.S. Mill);
2. “Iqtisodiyot” fanining bosh muammosi – bu:
2.
3. «Sof raqobatdosh firma» tushunchasi bu :
4. Agar firma sof raqobatli bozorda faoliyat yuritib, o„z mahsu- lotining taklifini qisqartirsa, u holda:
5. Agar iqtisodiyotda korxona, firma, uy xo„jaligi, alohida olingan bozorlar muammosi tadqiq qilinsa, bunday tahlil:
6. Agar narx %ga pasayishi umumiy taklif hajmining %ga qisqarishiga olib kelsa, u holda taklif:
7. Agar real yalpi ichki mahsulot hajmi %ga, aholi soni % ga qisqarsa…
8. Agar tovar narxi talab egri chizig„i bilan taklif egri chizig„i kesishgan nuqtadan past bo„lsa, u holda:
9. Agar tovarning narxi % ga tushishi unga bo„lgan talabni % ga ortishiga olib kelsa, u holda talab:
10. Aholining yuqori daromad oluvchi qatlami xarid qiladigan nufuzli (obro„talab) tovarlarga qanday narxlar o„rnatiladi?
11. Aksionerlik jamiyatida mulk egalari kim?
12. Asosiy natijaviy makroiqtisodiy ko„rsatkichni aniqlang:
13. Bozor (aralash) iqtisodiyoti asosini tashkil etadi:
14. Bozor iqtisodiyoti sharoitida qaysi subyekt iqtisodiy resurslar iste‟molchisi, ayni vaqtda tovar (xizmat)larning asosiy ishlab chiqa- ruvchisi hisoblanadi?
15. Bozor iqtisodiyotiga o„tish davrida davlatning narx siyosati nimaga qaratiladi?
16. Bozor iqtisodiyotining afzalliklaridan qaysi biri ishlab chiqaruvchilar iqtisodiy manfaatini ta‟minlaydi?
17. Bozor iqtisodiyotining muhim afzalliklaridan biri cheklangan resurslar sharoitida:
18. Bozor iqtisodiyotining qaysi belgisi “nima ishlab chiqarish” zarurligini aniqlab beradi?
19. Bozor iqtisodiyotining salbiy tomoni nimada namoyon bo„ladi?
20. Bozor mexanizmining tarkibiy qismlaridan qaysi biri tadbirkorlarga ishlab chiqarish hajmini o„zgartirish zarurligini, uy xo„jaliklariga esa mavjud daromadlariga qancha mahsulot iste‟mol qilishi mumkinligini ko„rsatib beradi?
21. Cheklangan iqtisodiy resurslardan foydalanishning turli muqobil variantlaridan eng samaralisini topish orqali jamiyatning cheksiz ehtiyojlarini to„laroq qondirib borishning nazariy muammo- larini tadqiq qilish – bu “Iqtisodiyot nazariyasi” fanining…
22. Daromadlar o„zgarishi bilan talab to„g„ri mutanosiblikda o„zgaradigan tovarlar qanday nomlanadi?
23. Davlat byudjeti mablag„lari hisobidan maxsus arzonlashtiril- gan narxlar qanday nom bilan ataladi?
24. Davlat mulki hisobidan boshqa nodavlat mulk shakllarini vujudga keltirish qanday jarayonni anglatadi?
25. Ehtiyojlarning o„sib borish qonuni nimani anglatadi?
26. Firmaning doimiy xarajatlari bu –
27. Firmaning o„zgaruvchi xarajatlari bu –
28. Firmaning qisqa muddatli davrdagi umumiy (yalpi) xarajatlari (TC) bu –
29. Foydaning ishlab chiqarish xarajatlariga nisbatining foizda- gi ifodasi qanday ko„rsatkich?
30. Hozirgi zamon iqtisodiyot nazariyasining qaysi oqimida iqtisodiy o„sishni ta‟minlashning va tartibga solishning asosiy vositasi pul deb hisoblanadi?
31. Hozirgi zamon pulining qadr-qimmati nima bilan o„lcha- nadi?
32. Inson tomonidan mehnat predmetlariga ta‟sir qiladigan vositalar (mashina, mexanizmlar, asbob-uskunalar va hk) qanday nomlanadi?
33. Iqtisodiy hodisa va jarayonlar o„rtasidagi muqarrar takror- lanib turadigan, doimo mavjud bo„ladigan to„g„ridan-to„g„ri yoki teskari ichki sabab-oqibat bog„liqliklar va aloqadorliklar qanday qonunning mohiyatini anglatadi?
34. Iqtisodiy modelning ta‟rifini toping:
35. Iqtisodiy muammolar qisman bozor, qisman hukumat tomo- nidan yechilar ekan, bunday iqtisodiyot:
36. Iqtisodiy qonunlar qanday xarakterga ega?
37. Iqtisodiy resurs sifatidagi ishchi kuchi bozorida ish haqi qanday ko„rinishda chiqadi?
38. Iqtisodiy tahlilda nima uchun: “Boshqa sharoitlar o„zgarmay qolganda” degan farazdan foydalaniladi?
39. Iqtisodiyot nazariyasining qaysi oqimida savdo-sotiq va asosan, tashqi savdo barcha boyliklarning manbai deb hisoblanadi?
40. Iqtisodiyot yaxlit tizim sifatida o„rganilsa, bu qanday tahlil bo„ladi?
41. Iqtisodiyot, iqtisodiy munosabatlar, iqtisodiy hodisa va jarayonlarni boshqarish va uyg„unlashtirishga xizmat qiladigan bozor dastak hamda vositalari qanday nomlanadi?
42. Iqtisodiyotning asosiy muammolari quyidagi javoblardan qaysi birida berilgan?
43. Iqtisodiyotning doimiy va bosh masalasini aniqlang:
44. Ishchi kuchi (mehnat) ning aniq bozorida qachon ish haqining o„sishi ro„y beradi?
45. Ishlab chiqariladigan mahsulot miqdori yoki bajarilgan ishning hajmiga qarab belgilanadigan ish haqi qanday nomlanadi?
46. Ishlab chiqarish hajmi o„zgarmasdan, bir me‟yorda takror- lanib turishi qanday takror ishlab chiqarishni bildiradi?
47. Ishlab chiqarish imkoniyati egri chizig„i nimani ko„rsatadi?
48. Ishlab chiqarish imkoniyatlari chegarasi nimani anglatadi?
49. Ishlab chiqarish iqtisodiy samaradorligining asosiy ko„rsat- kichini toping:
50. Ishlab chiqarish texnologiyasining takomillashuvi
51. Ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi bu
52. Ishlab chiqaruvchilar raqiblarini bozordan siqib chiqarish uchun tovarlariga narxlarini vaqti-vaqti bilan va uzoq muddat pasaytirib turganda, narxli raqobatlashishning qanday turini qo„llagan bo„ladi?
53. Ishlab chiqaruvchilar tayyorlagan mahsulotlariga ko„zda tutilgan muddatdan nisbatan avvalroq yuqori narx belgilashga majbur bo„lishdi, u holda
54. Iste‟mol tovar (xizmat) lari narxi % ga tushib, nominal ish haqi % ga oshsa, real ish haqi darajasi qanday o„zgaradi?
55. Iste‟molchi xarid hajmini ko„paytirib borganda ularni rag„- batlantirish uchun pasaytirilgan narxlar qo„llanilsa – bu:
56. Kasaba uyushmalarning ish haqini oshirishga qaratilgan cho- ra-tadbirlaridan qaysi biri ishchi kuchi taklifini qisqartirishga olib keladi?
57. Kasaba uyushmalarning ish haqini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlaridan qaysi biri ishchi kuchiga talabning ko„payishiga olib keladi?
58. Kim ishlab chiqarishning ikki omili – kapital va mehnat mavjud bo„lishini tan olgan?
59. Klassik siyosiy iqtisod g„oyasiga ko„ra pul – bu:
60. Klassik siyosiy iqtisod maktabi (U Petti) g„oyasiga ko„ra qiymat qonuni nima asosida aniqlanadi?
61. Klassik siyosiy iqtisodning o„rganish predmeti qaysi soha?
62. Korxonaning sof foydasi ming so„m, ishlab chiqarish xarajatlari ming so„m bo„lganda, foyda normasi qanday miqdorni tashkil qiladi?
63. Mahsulotning bozor uchun, ayriboshlash orqali boshqalar- ning ehtiyojini qondirish maqsadini ko„zlab ishlab chiqarilishi ijti- moiy xo„jalikning qanday shaklini tashkil qiladi?
64. Mahsulotning ishlab chiqaruvchi (sotuvchi)lari juda ko„p va bozorga kirish hamda undan chiqib ketishda to„siqlar mavjud bo„lmagan raqobat shaklini toping:
65. Mahsulotning kam sonli ishlab chiqaruvchilari mavjud bo„lib, bozorga kirish uchun to„siqlar katta bo„lsa–bu:
66. Mahsulotning narxi tushishiga nimalar sabab bo„lishi mumkin?
67. Mahsulotning yagona ishlab chiqaruvchisi mavjud bo„lib, bozorga kirish uchun to„siqlar katta, ya‟ni taqiqlash bilan barobar bo„lgan raqobat shaklini ko„rsating:
68. Makroiqtisodiyot qaysi darajadagi iqtisodiyot?
69. Mamlakatlarning iqtisodiy potensialini qaysi ko„rsatkich bilan umumiy baholash mumkin?
70. Mehnat tushunchasining to„g„ri ta‟rifini toping:
71. Mehnat unumdorligi qanday aniqlanadi?
72. Mehnatning aniq turiga ish haqining darajasi nima ta‟sirida shakllanadi?
73. Merkantelizmning o„rganish predmeti qaysi soha?
74. Milliy iqtisodiyotda o„rtacha narxlar va bozor subyektlari- ning YAIMdagi ulushini aniqlab beradigan raqobat qanday nomla- nadi?
75. Milliy ishlab chiqarishning umumiy natijasi qaysi ko„rsat- kichda to„laroq ifodalanadi?
76. Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish, bu
77. Naflilikning pasayib borishi qonuni amal qilishini izohlashda quyidagilardan qaysi biri to„g„ri kelmaydi?
78. Narx – keyingi naflilik, ishlab chiqarish xarajatlari hamda talab va taklif nisbati asosida shakllanishi to„g„risidagi qarash kimga tegishli?
79. Narx oshib borishi bilan talabning asta-sekin pasayib borishi nima bilan izohlanadi?
80. Narx vositasida raqobat usuliga nimalar kiradi?
80. narxlardan chegirma qilish
81. Narxlar indeksidan qaysi holda foydalaniladi?
82. Narxlar oralig„idagi farqlarning puldagi miqdoriy ifodasi qanday nom bilan ataladi?
83. Narxlarni erkinlashtirishdan ko„zlangan maqsadlardan qaysi biri aholi turmush darajasini ham bir me‟yorda ushlab turishni ko„zda tutadi?
84. Narxning qaysi vazifasi talab va taklifning mos kelishi orqali amalga oshadi?
85. Natural xo„jaligi nima?
86. Natural xo„jalikning qaysi belgisi uning maqsadini ifodalaydi?
87. Nominal ish haqining to„g„ri ta‟rifini toping:
88. Nominal YAIM(YAMM) qanday narxlarda hisoblanadi?
89. Nominal yalpi ichki mahsulot qanday aniqlanadi?
90. Odamlarning mahsulotlarni qo„shimcha ravishda arzon sotib olishga tayyorligi, nisbatan to„laroq ifodalanadi
91. Oligopoliya – bu:
92. Pirovard mahsulot tushunchasi nimalardan iborat?
93. Pul agregatlari, bu
94. Pulning qaysi vazifasi narxning shakllanishi bilan bog„liq?
95. Pulning vazifasi nimadan iborat?
96. Qanday ko„rsatkich bir yoki bir nechta omil miqdori o„zgarganda ishlab chiqarish hajmi qanday o„zgarishini ko„rsatadi?
97. Qanday ko„rsatkich kapital birligi hisobiga ishlab chiqa- rilgan mahsulot miqdori yoki bajarilgan ish hajmini ko„rsatadi?
98. Qat‟iy valyutalarda yoki solishtirma narxlarda hisoblangan YAIM – bu:
99. Qaysi makroiqtisodiy model davlat byudjeti daromadlari va soliq stavkasi o„rtasidagi bog„liqlikni ko„rsatadi?
100. Qo„shilgan qiymat qanday miqdor?
101. Quyidagi bozorlardan qaysi birini sof raqobatga asoslangan bozorga kiritish mumkin?
102. Quyidagi keltirilgan qaysi iqtisodiy tushunchalar ishlab chiqarish imkoniyati egri chizig„ini ifodalaydi?
103. Quyidagi muammolardan qaysi biri mikro darajada yechi- ladi?
104. Quyidagi tushunchalardan qaysi biri odamlarning xarid qilish- ga bo„lgan xohishini va uning haq to„lash qobiliyatlarini ifodalaydi?
105. Quyidagilardan qaysi biri bozor iqtisodiyotining tartibga soluvchi mexanizmi tarkibiy qismini xarakterlaydi?
106. Quyidagilardan qaysi biri iqtisodiy resurslar tarkibini to„liq aks ettiradi?
107. Quyidagilardan qaysi biri narxsiz raqobatlashishni bildiradi?
108. Quyidagilardan qaysi biri sof raqobatli bozorda narxning tashkil topish xususiyatini ko„rsatadi?
109. Quyidagilardan qaysi biri umumiy iqtisodiy qonunlar jumlasiga kiradi?
110. Quyidagilarning qaysi biri birgalikda qondiriladigan ehtiyoj hisoblanadi?
111. Raqobatlashishda g„ayrioddiy usullar (josuslik, qotillik, zo„ravonlik va hk) qo„llanilsa, raqobatning qanday turi mavjud bo„ladi?
112. Raqobatning qaysi shaklida ishlab chiqaruvchilar bozor narxlarini to„liq nazorat qilish imkoniyatiga ega bo„ladi?sof raqobatda;
113. Real ish haqining to„g„ri ta‟rifini toping:
114. Real YAIM(YAMM) nima?
115. Real YAIM(YAMM) qanday narxlarda hisoblanadi?
116. Resurslar cheklanganligi muammosini to„liq yechish mumkin:
117. Samaradorlik nima?
118. SMMdan egri soliqlar summasi chiqarib tashlansa, qaysi ko„rsatkich hosil bo„ladi?
119. Sof iqtisodiy ma‟noda «bozor» tushunchasi nimani anglatadi?
120. Sof monopolistik bozorda narx tashkil topish xususiyatini ajratib ko„rsating:
121. Taklif qonuni narxlarning o„sishi, boshqa sharoit (omillar) o„zgarmagani holda qachon namoyon bo„ladi?
122. Takror ishlab chiqarish nazariyasini birinchi bo„lib kimlar yaratgan?
123. Talab qonuni nimalarni taqozo qiladi?
124. Tarmoqda ta firma bo„lib, ulardan hech biriga umumiy ishlab chiqarish hajmining % dan ortig„i to„g„ri kelmaydi Mahsulot bozorda tabaqalashgan hisoblanadi Bunday tarmoq:
125. Tovar (xizmat) larning almashuv qiymati pul vositasida hisoblanganda va baholanganda qanday vazifani bajaradi?
126. Tovar va xizmatlar bozori muvozanat holatda bo„ladi, agar
127. Tovarlar o„z narxidan muayyan foizda kamaytirib sotiladi- gan narx yordamida raqobatlashishning qaysi turidan foydalaniladi?
128. Turli xil to„lov majburiyatlarini amalga oshirishni narxning qaysi vazifasi bajaradi?
129. Uzoq muddatli davrda
130. Vaqt birligida ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori yoki mah- sulot birligini ishlab chiqarishga ketgan vaqt qanday ko„rsatkichni ifodalaydi?
131. YAIMni daromadlar bo„yicha hisoblashda nimalar hisobga olinadi?
132. YAIMni xarajatlar bo„yicha hisoblashda sarflarning qanday turlari hisobga olinadi?
133. Yalpi ichki mahsulot bu - …
134. Yalpi ichki mahsulot, sof milliy mahsulot va milliy daromad ko„rsatkichlari ishlab chiqarishning qaysi darajadagi natijasini ifodalaydi?
135. Yalpi xususiy investitsiyalar qachon hisobga olinadi?
136. YAMM deflyatorini toping:
137. YAMMni sarf-xarajatlar bo„yicha aniqlashda quyidagi- lardan qaysi biri hisobga olinmaydi?
138. Agar YAIM bazis yilda 600 mlrd so„m. joriy yilda 700 mlrd. so„mni tashkil qilgan bo„lsa, uning o„sish sur‟ati necha foizni tashkil qiladi?
139. Quyidagi tengliklarning qaysi birida umumiy iqtisodiy muvozanatlikka erishiladi?
140. Sof milliy mahsulotni ishlab chiqarishning muvozanatli haj-mi nimalarga bog„liq?
141. Potensial YAIM bu ...
142. Ishsizlikning asosiy turlari bu ...
143. Ouken koeffitsiyenti:
144. Fillips egri chizig„i:
145. Fillips egri chizig„i bo„yicha quyidagicha xulosa chiqarish mumkin: ...
146. Iqtisodiy faol aholi bu ...
147. Ishchi kuchini takror hosil qilish quyidagidardan qaysi birini o„z ichiga qamrab oladi?
148. Faol aholi 6,7 mln. kishini, ishsizlar 0,5 mln. kishini tashkil qilsa, ishsizlik darajasi necha foizni tashkil qiladi?
149. To„liq bandlilik sharoitida sikllik ishsizlik darajasi qanday miqdorga teng?
150. Universitetni bitirgan, ish qidirayotgan talaba ishsizlikning qanday turiga kiradi?
151. To„liq bandlilik sharoitida tabiiy ishsizlik nimada namoyon bo„ladi?
152. Ishchi kuchini takror hosil qilishning qaysi jihati tabiiy ishsizlarni qamrab olmaydi?
153. Milliy iqtisodiyot darajasidagi umumiy muvozanatning asosiy ko„rinishi
154. Ishsizlikning tabiiy darajasi:
155. Yalpi talab va yalpi taklifning naflilik jihatidan tarkibiga nimalar kiradi
156. Takror ishlab chiqarish nazariyasini birinchi bo„lib kimlar yaratgan?
157. Talab qonuni nimalarni taqozo qiladi?
158. Samaradorlik nima?
159. SMMdan egri soliqlar summasi chiqarib tashlansa, qaysi ko„rsatkich hosil bo„ladi?
160. Real YAIM(YAMM) nima?


“