Iqtisodiyot va qurilish


Download 86.46 Kb.
bet1/6
Sana15.06.2023
Hajmi86.46 Kb.
#1484676
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
BEHRUZBEK

ANDIJON VILOYATI IQTISODIYOT VA QURULISH INSITITUTI “IQTISODIYOT VA QURILISH “FAKULTETI BUHGALTERIYA 121-GURUH TALABASI ABDURAYIMOV BEHRUZBEKNING IQTISODITOT NAZARYASIDAN MUTAQIL ISH TUZUVCHI: ABDURAYIMOV B TEKSHIRUVCHI: NOSIROV X

YALPI TALAB VA YALPI TAKLIF

Xar kanday bozorda vaziyat talab va taklif o`rtasidagi nisbatga boglik bo`lib, ular xajmlarining o`zgarishi baxolarning o`zgarishini keltirib chikaradi. Baxolarning o`zgarishi esa talab va taklif xajmlariga ta`sir ko`rsatadi. Bunday o`zaro bogliklik umumlashtirilgan xolda ko`rib chikiladigan milliy bozorga xam ta`luklidir.

  • Xar kanday bozorda vaziyat talab va taklif o`rtasidagi nisbatga boglik bo`lib, ular xajmlarining o`zgarishi baxolarning o`zgarishini keltirib chikaradi. Baxolarning o`zgarishi esa talab va taklif xajmlariga ta`sir ko`rsatadi. Bunday o`zaro bogliklik umumlashtirilgan xolda ko`rib chikiladigan milliy bozorga xam ta`luklidir.
  • Aloxida tovarlar va xizmatlar bozoridagi bunday bogliklik talab va taklif modeli yordamida tadkik kilinishini yaxshi bilamiz. Ammo makroko`lamda milliy ishlab chikarish xajmining o`zgarishi bilan birga baxolar umumiy darajasining o`zgarishi o`rtasida bogliklikni tadkik kilish, nima uchun milliy ishlab chikarish xajmi ayrim davrlarda barkaror o`sishi, ba`zi davrlarda esa pasayib ketishni izoxlab berish uchun bu modellardan foydalanib bo`lmaydi.
  • Bu vazifani bajarish uchun yalpi talab - yalpi taklif (AD-AS aggregate demand- aggregate supply) modelidan foydalanamiz.
  • Bu modelda yalpi taklif, baxolarning umumiy darajasi kabi agregat ko`rsatkichlaridan foydalaniladi.
  • Makroiktisodiyotda AD-AS modeli ishlab chikarish xajmlari va baxolar darajalarining tebranishlarini xamda ular o`zgarishining okibatlarini o`rganish uchun bazaviy model bo`lib xisoblanadi. AD-AS modeli yordamida davlat iktisodiy siyosatining turli variantlari tasvirlab berilishi mumkin.
  • YAlpi talab – uy xo`jaliklari, korxonalar, xukumat va chet ellik xaridorlarning baxolarning ma`lum darajasida iktisodiyotda ishlab chikarilgan yakuniy tovarlar va xizmatlarning umumiy xajmiga bo`lgan talabidir.
  • YOki boshkacha kilib aytganda yalpi talab iktisodiyotda ishlab chikarilgan yakuniy tovarlar va xizmatlarni sotib olishga kilingan umumiy xarajatlar yigindisidir. Formula ko`rinishida yalpi talabni kuyidagicha tasvirlash mumkin:
  • AD = S + I + G + Xn.
  • Baxolar darajasi va talab kilingan milliy maxsulot xajmi o`rtasidagi bogliklikni ifoda etuvchi chizik yalpi talab egri chizigi deb ataladi. Buni chizma ko`rinishida tasvirlash mumkin (9-chizma).
  • 9-chizmadan ko`rinib turibdiki, yalpi talab egri chizigi doimo pastga va o`ngga suriladi. Nima uchun?
  • Bunday surilishning sababi xar xil. Ma`lumki, aloxida olingan tovarlar bozorida talab egri chizigining surilishiga asosan daromad samarasi va o`rinbosar tovarlar sabab bo`ladi. Ayrim tovarlarning baxosi pasayganda, iste`molchilarning pul daromadlari ko`prok maxsulot sotib olish imkonini beradi (daromad samarasi). SHuningdek, baxo pasayganda iste`molchi ushbu tovarni ko`prok boshka sotib oladi, chunki u boshka tovarlarga ni­sba­tan arzonrok bo`ladi (o`rnini bosadigan tovarlar).

Download 86.46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling