Is-22/5 guruhi Bajardi: Xaydarov Abduxasan Umar o’g’li Tekshirdi: (Magistr) Jo’rayeva Shahlo

2. Futbol o’yininig asosiy qoidalari.  
Futbol sport 
oʻyini, 
2 darvoza (7,32×2,44 m) li maxsus maydon (90
—120 x 45 — 90) 
da 
toʻp bilan jamoa boʻlib oʻynaladi. Futbol toʻpining ogʻirligi 410—450 
g, aylana diametrining uz. 68
—70 sm, oʻyinning asosiy vaqti 90 min. (45 min. 
dan 2 boʻlim, 12—15 min. tanaffus). Maydonda ikkala jamoada 11 kishidan 
boʻladi. Oʻyindan maqsad raqib darvozasiga toʻpni oyoq yoki gavda qismlari 
bilan (qoʻldan tashqari) kiritishdan iborat. Faqat darvozabonlargina qoʻl bilan 
oʻynashi mumkin (jarima maydonchasida). 
Futbolga oʻxshash oʻyinlar mil. av. Misr va Sharq mamlakatlarida maʼlum 
boʻlgan, keyin Yevropaga oʻtgan. 1848-y. da Buyuk Britaniyadagi Kembrij un-ti 
oʻqituvchilari Futbolning dastlabki zamonaviy qoidalarini ishlab chiqishgan. 
1857-y. da shu mamlakatdagi Sheffild sh. da ilk Futbol klubi tashkil etilgan. 
1863-y. da Angliya F. uyushmasi tuzilib, Futbol qoidalari tasdiqlangan. 18-a. 
ning oxiri 
— 19-a. ning boshlarida Yevropa va Jan. Amerika davlatlarida ham 
Futbol uyushmalari tashkil kilindi. 1896-y. F. 
olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritildi. 
1904-y. da xalkaro futbol federatsiyasi 
— FIFA tuziddi. F. Braziliya, Germaniya, 
Italiya, Argentina, Buyuk Britaniya kabi davlatlarda keng rivojlangan. Pele, 
Maradona, F. Bekkenbauer, L. Yashin, 3. Zidan, R. Ronaldo va boshqa Futbol 
chilar bu oʻyinning jahonda ommaviylashishiga hissa qoʻshishdi. 

---

Oʻyin qoidalari Xalqaro futbol assotsiatsiyasi kengashi (IFAB) tomonidan ishlab 
chiqiladi va tasdiqlanadi, IFABning tarkibiga FIFA (4 ovoz), shuningdek, Angliya, 
Shotlandiya, Shimoliy Irlandiya va Uels futbol assosiasiyalari vakillari kiradi. 
Rasmiy oʻyin qoidalarining eng soʻnggi ishlab chiqilgan nashri 2013-yil 1-iyun 
sanasi boʻlib, 17 ta qoidadan iborat: 

1-qoida: 
Oʻyin maydoni 

2-qoida: To
ʻp (koptok)  

3-
qoida: Oʻyinchilar 

4-qoida: 
Oʻyinchilarning kiyinishi 

5-qoida: Hakam 

6-qoida: B
oshqa oʻyin qoidalari 

7-
qoida: Oʻyindan tashqari holat 

8-
qoida: Oʻyinchilarning qoidabuzarliklari va notoʻgʻri xatti-harakatlari 

9-qoida: Erkin zarbalar 

10-qoida: Penalti tepish 

11-
qoida: Toʻpni maydonga tushirish 

12-qoida: Darvozaga gol zarbasi 

13-qoida: Burchak zarbasi 

---