Is va mv zv n I 90 sih vA ra an vD xn a a o
Download 5.82 Mb. Pdf ko'rish
|
portal.guldu.uz-BUXGALTERIYA HISOBINAZARIYASI
|
Dt
Kt Dt Kt Analitik schyotlarda esa natura va boshqa o ‘lchov birliklari q o ‘llanilishi ular shaklining quyidagi ko‘rinishda b o lish in i taqo- zo etadi: Obyekt nomi Bahosi Boshlan- g'ich qoldiq Kirim Chiqim Oxirgi qoldiq Soni Sum- ma Soni Sum- ma Soni Sum- ma Soni Sum- ma 104 Analitik schyot qaysi sintetik schyot doirasida ochilgan b o ‘lsa, uning aylanma qaydnomadagi m aiu m o tlari tegishli sintetik schy ot m a’lumotlari bilan mos kelishi zarur. Sintentik hisob schyotlari bo‘yicha aylanma bosh lan g ich qoldiq qatoridagi Debet va Kredit summalari teng kelishi shart bu tenglik ulardagi ko'rsatkichlar xo‘jalik m ab lag iari (aktiv schyotlar) va ular tashkil topish man balari (passiv schyotlar) bo sh lan g ich qoldiqlarini bildirishi bi lan izohlanadi. Aylanm a b o iim id ag i Debet va Kredit summalari jam m ing ham tengligi zaruriy shart b o iib , bu tenglik esa x o ‘jalik jarayonlarini buxgalteriya prov odkasi orqali bir vaqtda bir xil sum- mani bir schyotning debeti va ikki schyot kreditida ikki yoqlama yozuv orqali aks ettirishi bilan izohlanadi. Oxirgi b o iim d ag i Debet va Kredit summalam ing jam i tengligi korxonadagi mavjud b o ig a n xo‘ja!ik m ab la g ia r va ular tashkil topgan manbalarini aylanma qa- ydnoma tuzilayotgan vaqtdagi miqdor holatini bildirishi bilan tus- huntiriladi. Schyotlar tizimi x o ‘jalik m ab lag iarin i tashkil topish manbala rini, xo‘jalik jarayoni natijasida ularning tarkibiy, miqdoriy \ a ha- rakat jihatidan o ‘zgarib borishini iqtisodiy guruhlash va doimo tez- kor nazorat qilib borishdir. Ikki yoqlama yozuv - bu xo‘jalik jarayonida vujudga keladigan o ‘zgarishlami schyotlar tizimi orqali ifodalanishidir. Ikki yoqlama yozuv usulming ahamiyati shundaki, uning yor damida, hisob ishlari to ‘g ‘ri yuritilayotganligini nazorat qilib bor- ish imkoniyati yaratiladi. X o‘ jalik jarayonini bir schyotining de beti va ikkinchi schyotning kreditida aks ettirilishi buxgalteriya o ikazm asi deyiladi. Schyotlami ular m aium otlam i qay darajada aks ettirishiga qa- rab sintetik va analitik schyotlarga ajratish mumkin. Sintetik schy otlarda xo‘jalik m ablagiari va ular tashkil topish manbalari haqi dagi m aiu m o tlar umumlashtirib, pul o ic h o v birligida aks ettirila di. Sintetik schyotlar orqali yuritiladigan hisob esa sintetik hisob deb ataladi. 105 Aylanm a vedom ostlar schyotlaming oy boshiga va oxiriga qol- gan qoldig‘i hamda oy bo‘yicha aylanma m a’lumotlarga asosan oy oxirida tuziladi, aylanma vedom ostlar sintetik va analitik schyotlar b o ‘yicha tuzilishi mumkin. Aylanma vedomostda uch juftxonalar m avjud b o ‘lib, ularda har bir schyot b o ‘yicha oy boshiga qoldiq, oy aylanmalari va oy oxiriga qolgan qoldiq k o ‘rsatiladi. Aylanm a ve- domostdagi o ‘zaro tenglik debet va kredit aylanmalari registratsi- ya jum alining jam iga ham teng b o ‘lishi kerak. Buning sababi har bir x o ‘jalik muomalasining summasi registratsiya jum alida hamda schyotlaming debet va kreditida aks ettiriladi. Bunday o ‘zaro teng lik katta nazorat aham iyatiga ega. Aylanm a vedomostning schy otlar bo'yicha qoldiqlariga asosan buxgalteriya balansi tuziladi. Aylanm a vedomostlami tuzish k o ‘p mehnat talab qiladigan jaray- on b o ‘lib hisoblanadi. Buxgalteriya hisobi shakllarini va hisob reg istratsiya usullari takomillashishi natijasida aylanma vedomostlar asta- sekin y o ‘qola bormoqda. Hisobni zamonaviy tashkil etishda ular istisno tarzida ayrim hollarda q o ‘llaniladi. Download 5.82 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|