Ish qurilm

Tyemperatura maydoni va gradiyenti.

Muhitlarda issiqlik oqimi va tyemperaturaning taqsimlanishi

o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash issiqlik almashinish nazariyasining asosiy vazifalaridan biridir.
Tyekshirilayotgan muhitning hamma nuqtalari uchun istalgan biror vaqtdagi temperatura qiymatlari majmuiga tyemperaturamaydoni deyiladi. Eng umumiy holatda maʼlum bir nuqtadagi temperatura t shu nuqtaning koordinatalari (x, y, z) bog‘liq bo‘ladivavaqt  o‘tishi bilano‘zgaradi. Dyemak,
temperatura maydonini ushbu funksiya bilan ifodalash mumkin:

Bet

List № hujjat Imzo Sana

 

Ushbu bog‘liqlik turg‘un
f x, y,z,

temperatura

(5)

maydonini ifodalovchi

tenglamadir.


Xususiy holatda (5) tenglama faqat fazoviy koordinatalar funksiyasi


bo‘ladi, yaʼni:
_t  f x, u,z ₍₆₎

va unga tegishli turg‘un temperatura maydonini ifodalaydi.

Agar, jismda biror tekislik o‘tkazilsa va ushbu tekislikdagi bir xil

temperaturali nuqtalarni birlashtirsak, o‘zgarmas temperaturali chiziq (izotyerma) ga ega bo‘lamiz. Tyemperaturasi bir xil nuqtalardan tashkil topgan jismning yuzasi izotermik yuza deb nomlanadi.
Ikkita bir-biriga yaqin joylashgan izotermik yuzalarning temperaturalar farqi t bo‘lsa, ular orasidagi eng qisqa masofa n bo‘ladi (1-rasm).

Temperatura gradientini aniqlashga oid.

Agar, ikkala izotyermik yuzalar bir-biriga yaqinlashib borsa

ushbu chegaraga intiladi:

lim_ ^t _  ^t  gradt n0
t
n

nisbat

(7)

Izotermik yuzaga normal bo‘yicha yo‘nalgan temperatura hosilasi

temperatura gradienti deb nomlanadi.

Bet

List № hujjat Imzo Sana

Tyemperatura gradiyenti vektor kattalikdir.

Tyemperatura gradienti nolga teng bo‘lmagan (gradt 0) sharoitdagina issiqlik oqimi hosil bo‘lishi mumkin. Maʼlumki, issiqlik oqimi har doim temperatura gradienti chizig‘i bo‘ylab harakat qiladi. Lekin, uning harakat yo‘nalishi temperatura gradiyentiga qarama-qarshi bo‘ladi.