Ishdan ko‘zda tutilgan maqsad Rezonans hodisasi bilan amalda tanishish

5.1–jadval

N	O‘lchashlar
	C	I	U	UL	UC
	mkf	а	v	v	v
1
2
...
n

5.2–jadval

Grafdiklardan				Hisoblashlar
C	UL	UC	L		R
mkf	V	V	gn		om

Hisobot tuzish tartibi

a) Rezonans sharti uchun vektor diagramma quriladi (5.2-rasm).

Ixtiyoriy 0 nuqtadan I tokining vektorini quyamiz. Yana shu nuqtadan bu vektorga parallel qilib (ustma-ust qilib) induktiv g‘altakdagi aktiv kuchlanish U_aL = I_рез R ning tushuviga teng bo‘lgan, tarmoq kuchlanishi U ning vektori o‘tkaziladi. So‘ngra 90⁰ ga qoluvchan burchak ostida kondensatordagi kuchlanish tushuvi vektori U_C qo‘yiladi. Induktiv g‘altakdagi kuchlanish U_L g‘altakdagi aktiv U_aL va induktiv U_xL kuchlanishlar tushuvining geometrik yig‘indisiga teng bo‘lishi kerak. So‘ngra U_aL vektorining oxiridan yuqoriga perpendikulyar chiqarib, ana shu perpendikulyarga 0 nuqtadan turib U_L vektoriga teng radius bilan yoy chiziladi. U_aL va U_L vektorlarining oxirlarini birlashtiruvchi kesma kuchlanishning induktiv tushuvi U_xL ga teng bo‘ladi. Bu vektorni 0 nuqtaga ko‘chirib, pastga yo‘naltirilganda u U_C vektoriga teng bo‘lib chiqishi kerak.

b) Grafiklar quriladi.

U_L=f₁(C), U_C=f₂(C) va I=f₃(C) bog‘lanishlarning egri chizig‘ini bir grafikda chizish kerak. Tok I maksimal qiymatiga erishgan nuqta kuchlanish rezonansiga to‘g‘ri keladi. Tok I maksimal qiymatga erishgan nuqtadan ordinata o‘qiga parallel to‘g‘ri chiziq o‘tkazilsa, bu to‘g‘ri chiziq kuchlanish rezonansida U_L, U_C va C larning qiymatini aniqlovchi nuqtalarda tegishli egri chiziqlarni kesib o‘tadi. Grafikdan olingan qiymatlar 5.2–jadvalga yoziladi.

Tekshiruv savollari

1. Qanday elektr zanjirlarida kuchlanish rezonansi sodir bo‘lishi mumkin?

2. Kuchlanish rezonansi hosil bo‘lishining shartlari qanday?

3. Elektr zanjiridagi kuchlanish rezonansida qanday hodisalar kuzatiladi?

4. Kuchlanishlar rezonansi nima bilan xavfli?

5. Kuchlanishlar rezonansida tok va kuchlanishlarning vektor diagrammasi qanday quriladi?

6. Qanday miqdorlarni o‘zgartirish bilan kuchlanish rezonansiga erishish mumkin?