Ишлаб чиқариш жараёни ва унинг натижалари Режа

yerning tabiiy unumdorligi

• tuproq unumdorligi kishilarning tabiatga ta'siri natijasida, ya'ni tuproq tarkibi va dehqonchilik usullarini yaxshilash sun'iy yo'l bilan amalga oshirilishi

yerning iqtisodiy unumdorligi

Yerga egalik qilish, tasarruf etish va undan foydalanish bilan bog'liq bo'lgan munosabatlar agrar munosabatlar deyiladi.

qishloq xo'jaligi mahsulotlari asosiy turlarining ishlab chiqarilishi

mahsulot turi	o'lchov birligi	2017 yil	2018 yil	o'sish sur'ati, %da
sabzavotlar	ming tonna	4669,9	5217,4	111,7
kartoshka	ming tonna	1188,1	1398,7	117,7
poliz mahsulotlari	ming tonna	840,0	981,2	116,8
mevalar	ming tonna	1269,1	1402,8	110,5
uzum	ming tonna	880,3	791,0	89,9
go'sht	ming tonna	1208,6	1287,9	106,6
sut	ming tonna	5097,4	5426,3	106,5
tuxum	mln. dona	2214,7	2429,0	109,7

Yerga egalik jismoniy va huquqiy shaxslarning ma'lum yer uchastkasiga tarixan tarkib topgan asoslardagi yoki qonun hujjatlarida belgilangan tartibdagi egalik huquqini tan olishini bildiradi

Yerdan foydalanish huquqi – bu o'rnatilgan urf-odatlar yoki qonuniy tartibda undan foydalanishni bildiradi.

2. Renta munosabatlari

Yer rentasi – yer egaligini iqtisodiy jihatdan amalga oshirish (realizatsiya qilish)ning shaklidir.

Yer rentasining bir qancha tarixiy ko'rinishlari mavjud.

1

• barshchina (ishlab berish),

2

• obrok (natural soliq)

3

• pul solig'i shakllaridagi feodal rentalari

Hozirgi paytda turli mamlakatlarda mavjud renta vujudga kelish sabablari va shart-sharoitlariga qarab quyidagi turlarga ajratiladi:

1

• differentsial (tabaqalashgan) renta I va II

2

• absolyut yer rentasi,

3

• monopol renta,

4

• qazilma boyliklar, qurilishlar joylashgan yerlardan olinadigan renta.

Yer uchastkalarining unumdorligi va joylashgan joyidagi farqlar natijasida vujudga keladigan qo'shimcha daromad (qiymat)ning bir qismi renta shaklini oladi hamda u differentsial renta deb ataladi.