Ишлаб чиқариш жараёни ва унинг натижалари Режа

5-mavzu. Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati
1.

• Talab tushunchasi, talab qonuni. Talabning hajmiga va miqdoriga ta'sir etuvchi omillar.

2.

• Taklif tushunchasi, taklif qonuni. Taklifning hajmiga ta'sir etuvchi omillar.

3.

• Bozor muvozanati.

Reja:
1. Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta'sir qiluvchi omillar. talab qonuni
Talab – bu pul bilan ta'minlangan ehtiyojdir.
ma'lum vaqt oralig'ida, narxlarning mavjud darajasida iste'molchilarning tovar va xizmatlar ma'lum turlarini sotib olishga qodir bo'lgan ehtiyoji talab deyiladi.
talablar turlicha bo'lib, odatda bir xil tovar yoki xizmatlarga bo'lgan talabning ikki turi farqlanadi:

• har bir iste'molchining, ya'ni alohida shaxs, oila, korxona, firmaning tovarning shu turiga bo'lgan talabi yakka talab deyiladi.

yakka talab

• bir qancha (ko'pchilik) iste'molchilarning shu turdagi tovar yoki xizmatga bo'lgan talablari yig'indisi bozor talabi deyiladi.

bozor talabi.
a
B
C
D
E
yakka talab
bozor talabi
tovarlar
talabning turkumlanishi
ta'sir qilish omillariga ko'ra
qondirilish darajasiga ko'ra
ob'ektiga ko'ra
ishlab chiqa-rish omil-lariga talab
iste'-mol buyum-lariga talab
haqi-qiy talab
qon-dirilgan talab
qon-diril-magan talab
ekzogen
(tashqi
omillar ta'si-
ridagi)
talab
endogen
(ichki
omillar ta'si-
ridagi)
talab
yashirin talab
joriy talab
harakat-chan talab
to'plangan talab
narx va talab hajmining o'zgarishi o'rtasidagi teskari bog'liqlikni ko'rsatuvchi bu chiziq talab egri chizig'i deyiladi.

bir kilogramm kartoshka narxi (so'm)	kartoshkaga bo'lgan yakka talab miqdori (bir oyda kilogramm)	kartoshkaga bo'lgan bozor talabi miqdori (bir oyda tonna)
700 600 500 400 300	10 20 30 50 60	10 20 30 50 60

700
600
500
400
300
200
100
0
10 20 30 40 50 60 Q, tonna
D
P, so'm